DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2022/1282 E.  ,  2022/4066 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/1282
Karar No : 2022/4066

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1-… Bakanlığı
VEKİLİ: Av. …
2-… Belediye Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) :
1- …
…
42- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMLERİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının kabule ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında “ortaokul, park ve yol alanı” olarak belirlenmesine rağmen, uzun yıllardır kamulaştırılmaması nedeniyle, uğranıldığı ileri sürülen 2.444.168,25-TL (ıslah edilmiş haliyle) zararın, dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 14/11/2018 tarih ve E:2018/4738, K:2018/9218 sayılı bozma kararına uyularak verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Anayasa’nın 13. ve 35. maddeleri ile Kamulaştırma Kanunu’nun Ek 1. maddesine yer verildikten sonra,
Dosyanın ve mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporun ve ek raporun birlikte değerlendirilmesinden, davanın kısmen kabulü ile 10.000,00-TL’nin dava tarihinden, 748.662,67-TL’lik kısmın, Melikgazi Belediyesi yönünden ıslah dilekçesinin tebliğ edildiği 10/11/2015 tarihinden, Milli Eğitim Bakanlığı yönünden ıslah dilekçesinin tebliğ edildiği 13/11/2015 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte, 1.051.860,57-TL’nin ise, 18/07/2019 tarihli ıslah dilekçesinin davalı idarelere tebliğ edildiği 23/07/2019 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte tazmine, 633.645,01-TL yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 15/06/2021 tarih ve E:2020/2235, K:2021/8265 sayılı kararıyla;
Taşınmazın güncel imar durumu ile mülkiyete ilişkin güncel durumu tespit edildikten sonra, dosya kapsamındaki 2013 yılına ilişkin hesaplamaya dair bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin de giderilmesi suretiyle taşınmaz bedeli tespit edilerek uyuşmazlığın esası hakkında yeniden karar verilmesi ve hükmedilecek faizin; dava açma tarihi itibarıyla talep edilen miktar için, dava tarihinden geçerli olmak üzere, ıslah edilen kısım için ıslah tarihi itibarıyla hesaplanması,
Öte yandan, bozmaya uyulması halinde, yeniden yapılacak yargılamada, alınacak bilirkişi heyeti raporunda ortaya çıkan bedel ve 06/11/2015 tarihli ilk ıslah dilekçesinde talep edilen bedel dikkate alınarak hüküm kurulması gerektiği sonucuna varılarak, …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Davacılar … ile … yönünden dosyanın işlemden kaldırılmasına, diğer davacılar yönünden davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Melikgazi Belediye Başkanlığı tarafından, dosyadaki raporların hüküm kurmaya elverişli olmadığı, bedelin fahiş oranda belirlendiği ileri sürülmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, husumetin kendilerine yöneltilemeyeceği, bedelin fahiş oranda belirlendiği, olayda kamulaştırmasız el atma koşullarının bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: 26/11/2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7421 sayılı Kanun’un 3. maddesiyle, 2942 sayılı Kanun’un Ek 1. maddesine eklenen hüküm uyarınca, temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İmar planları ile üzerindeki tasarruf hakkı kısıtlanan taşınmazın, ilgili mevzuat uyarınca kamulaştırılmaması nedeniyle, uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle, temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ilk inceleme konularının belirlendiği “Dilekçeler üzerine ilk inceleme” başlıklı 14. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, dilekçenin görev yönünden de inceleneceği, 15. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde ise, bu hususta Kanuna aykırılık görülmesi halinde, davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Ek 1. maddesinde; “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır.” hükmü bulunmakta iken, 26/11/2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 3. maddesi ile anılan maddeye, “Bu süre içinde belirtilen işlemlerin yapılmaması halinde taşınmazların malikleri tarafından mülkiyet hakkından kaynaklı bedele ilişkin açılacak davalar, adli yargıda görülür.” hükmü eklenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
26/11/2022 tarihinde yayımlanan 7421 sayılı Kanun’un 3. maddesi ile uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız hukuki el atma nedeniyle açılacak tazminat davalarının adli yargı mercilerince görüleceği kabul edilerek, anılan uyuşmazlıkların idari yargı kolundan çıkarılıp adli yargı kolunun içine dâhil edildiği görülmektedir.
7421 sayılı Kanun’a ait TBMM Komisyon raporunda, anılan ek cümlenin getiriliş amacı, “Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları nedeniyle yargı yolundan kaynaklı uygulama sorunları giderilmesi; İdari Yargı tarafından verilen tazminat kararlarıyla birlikte taşınmazların el atmayı gerçekleştiren idare adına tescil edilememesi nedeniyle uygulamada meydana gelen sorunların çözümlenmesi amaçlanmıştır.” şeklinde belirtilmiştir.
Anılan düzenleme ile 2942 sayılı Kanun’un Ek 1. maddesi uyarınca açılacak olan davalarda, açıkça adli yargı yerleri görevli kılınmış olup, ayrıca idari yargı yerlerinde ilk derece, istinaf ve temyiz aşamasında olan davalara devam edilmesi gerektiği yönünde de bir geçici hükme yer verilmemiş, anılan Kanun’un 24. maddesinde, Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.
Yargılama usûlüne ilişkin bir konu olarak, görevli yargı koluyla ilgili yapılan kanun değişiklikleri (kanunda açıkça aksine bir hüküm bulunmadıkça), “derhâl uygulama” ilkesi gereğince henüz kesinleşmeyen tüm davalara uygulanır.
Mahkemelerin görevlerine ilişkin olarak kanunlarla getirilen kurallar, kamu düzeninden olduğundan, 26/11/2022 tarih ve 32025 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanun’la getirilen göreve ilişkin hükmün, görülmekte olan bu davada da uygulanması gerekmektedir.
Buna göre, 7421 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonrasında, uyuşmazlık konusu edilen davalarda açıkça adli yargı yerlerinin görevli kılınması, mevcut idari yargı yerlerinde görülen davalara ilişkin herhangi bir istisna hükmüne yer verilmemesi, görevin kamu düzeninden olması ve davanın her aşamasında gözetilmesi gerektiği hususları birlikte dikkate alındığında, bu davanın da adli yargı yerlerinin görev alanına girdiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde adli yargı mercileri görevli olduğundan, davanın esasına girilmeksizin görev yönünden reddi gerekmekte olup, belirtilen hususlar doğrultusunda yeniden karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının kabule ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3.Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı … Belediye Başkanlığına iadesine,
4.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.