DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2020/782 E.  ,  2020/3182 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/782
Karar No : 2020/3182

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 15/10/2019 tarih ve E:2019/748, K:2019/5034 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkanı olan davacı tarafından, … Bankası A.Ş. Yönetim Kurulunun 27/09/2012 tarih ve 530 sayılı kararı ile yürürlüğe giren … Bankası Anonim Şirketi Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin, idari kadrolardan teftiş kuruluna müfettiş atanmasıyla ilgili Geçici 1. maddesinin 2. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Beşinci Dairesinin 24/05/2013 tarih ve E:2012/9612, K:2013/4332 sayılı, davanın görev yönünden reddine ilişkin kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 08/04/2015 tarih ve E:2013/4826, K:2015/1203 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bu usuli bozma kararına uyularak verilen Danıştay İkinci Dairesinin 15/10/2019 tarih ve E:2019/748, K:2019/5034 sayılı kararıyla;
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği” başlıklı 123 ve “Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler” üst başlıklı 128. maddelerine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, sınıflandırma, kariyer ve liyakat ilkelerinin tanımlandığı “Temel ilkeler” başlıklı 3. maddesine ve … Bankası Anonim Şirketi Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin, müfettişliğe giriş sınavı ve şartlarının düzenlendiği üçüncü kısmının birinci bölümünün, müfettiş yardımcılarının yetiştirilmesine ilişkin hükümlere yer verilen ikinci bölümünün ve müfettişlik yeterlik sınavına ve müfettişliğe atanmaya ilişkin düzenlemelere yer verilen üçüncü bölümünün ilgili maddelerine yer verildikten sonra,
İlgili kısımlarına yer verilen mevzuat gereğince; Hukuk, İktisat, Maliye, Bankacılık, İşletme, Kamu Yönetimi ile dengi alanlarda veya Bankanın faaliyet alanı ile ilgili Mimarlık, Mühendislik ile Şehir ve Bölge Planlaması dallarında en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olan adayların giriş sınavını kazanmakla Müfettiş Yardımcılığı statüsünü elde edecekleri, 3 yıllık yetiştirme dönemi sonunda yazılı ve sözlü olarak yapılacak yeterlik sınavında başarılı olmaları halinde Müfettiş unvanını kazanacakları,
… Bankası Anonim Şirketi Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin Geçici 1. maddesinin 2. fıkrasında; “Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte ve sonrasında Bankada Daire Başkanı, Bölge Müdürü ve daha üst pozisyonlarda asaleten görev yapanlardan, ücretten kesme cezası ve daha üst cezalardan birisi ile cezalandırılmamış olanların, Başmüfettiş ve Müfettiş pozisyon sayısının yüzde 20’sini geçmemek kaydıyla Müfettiş pozisyonuna atanabilecekleri,” şeklindeki dava konusu düzenlemenin getirildiği,
Kariyer bir meslek olarak teftiş hizmetlerini yürüten müfettişlerin, denetim hizmetleri kapsamında üstlenmiş oldukları görev, yetki ve sorumluluklarının özelliği ve niteliğinden dolayı kamu idarelerinde denetim hizmetlerinin, diğer idari hizmetlerden ayrı olarak düzenlendiği ve bu konunun yargı içtihatlarıyla da istikrar kazandığı,
Bu sebeple, söz konusu müfettişlik görevine diğer kadro ve görevlerden atama yapılabilmesinin, ancak kanunla yapılacak olan bir düzenleme ile mümkün olabileceği, dolayısıyla, kanunla bir düzenleme yapılmaksızın, kariyer ve liyakat ilkelerini gözardı edecek şekilde dava konusu Yönetmelik’le getirilen düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının taraf ehliyetinin bulunmadığı, iptali istenen düzenlemenin 657 sayılı Kanun’a tabi kurum ve kuruluşların teftiş kurulları mevzuatında yer alan düzenlemelere paralel ve üst hukuk normlarına uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 15/10/2019 tarih ve E:2019/748, K:2019/5034 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 16/12/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Dava, … Bankası A.Ş. Teftiş Kurulu Başkanı olan davacı tarafından, … Bankası Anonim Şirketi Yönetim Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin, idari kadrolardan teftiş kuruluna müfettiş atanmasıyla ilgili geçici 1. maddesinin ikinci fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasa’nın 128. maddesi anlamında bir kamu hizmetinden söz edilebilmesi için; söz konusu hizmetin Devlet, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle yükümlü olduğu kamu hizmeti olması, bu kamu hizmetinin genel idare esaslarına göre yürütülmesi ve bu görevin asli ve sürekli nitelikte olması şarttır.
6107 sayılı … Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun’la yeniden yapılandırılan, hukuki statüsü ve personel yapısı değiştirilen … Bankasında, banka hizmetlerinin gerektirdiği görevlerin, 657 sayılı Kanun’a ve diğer kanunların sözleşmeli personel hakkındaki hükümlerine tabi olmayan sözleşmeli personel eli ile yürütüleceği kurala bağlanarak farklı bir istihdam politikası benimsenmiştir.
6107 sayılı Kanun’dan önceki süreçte banka faaliyetlerine ilişkin işlemler 657 sayılı Kanun’a tabi olarak istihdam edilen memurlar ve sözleşmeli personel ile 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında görev yapan işçiler eliyle gerçekleştirilmekteyken, anılan Kanun’la … Bankasının personel rejiminin yeniden düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, … Bankası, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 58. maddesiyle getirilen “istisna” hükmüyle, anılan KHK’nin kapsamı dışında bırakılmıştır. Banka, Kuruluş Kanunu’nun 1. maddesinde de belirtildiği üzere özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz, anonim şirket statüsünde bir kalkınma ve yatırım bankasıdır.
Ayrıca, Anayasa Mahkemesinin 18/10/2012 tarih ve E:2012/29, K:2012/155 sayılı kararıyla; “… Kanun koyucunun, 6107 sayılı Kanun ile … Bankasının tüm iş ve işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi olarak, olanakları ölçüsünde yerel yönetimlerin her türlü kredi ihtiyaçlarını karşılayan ve bankacılık işlemlerine aracılık eden, bunlar için projeler üreten, danışmanlık hizmeti veren ve anonim şirket şeklinde yapılanan, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na göre örgütlenen, çağdaş bankacılık esaslarına göre faaliyet gösteren ve görev alanlarında uzmanlaşmış bir kalkınma ve yatırım bankasına dönüşmesini amaçladığı görülmektedir.
5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar, özel hukuk hükümleri çerçevesinde, bankacılık sektörü ve ekonomik kurallara uygun biçimde verimlilik ve rekabet esaslarına göre çalışması gereken kuruluşlar olduğundan, personel rejiminin de bu esaslara uygun olması doğaldır.
Çağdaş bankacılığın ve uluslararası rekabetin gereklerine uygun olarak yeniden yapılandırılan … Bankasının çalışmalarını etkin, verimli, özerk bir yapıda sürdürebilmesi, belirlenecek personel rejimine de bağlı olacaktır. Bu doğrultuda … Bankası, 6107 sayılı Kanun dışında Bankacılık Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde, özel hukuka ve özel işletmecilik esaslarına tabi olarak faaliyet yürüttüğünden, özel hukuk hükümlerine bağlı tutulan bu bankanın hizmeti Anayasa’nın 128. maddesi kapsamında genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevlerden sayılamaz ve personeli de aynı madde kapsamında memur ya da diğer kamu görevlisi olarak değerlendirilemez.
Buna göre, özel hukuk hükümlerine tabi anonim şirket statüsüne geçirilerek ekonominin gereklerine uygun olarak yeniden yapılandırılan … Bankasında personel statüsünün değiştirilmesi ve bu doğrultuda Banka personelinin, 657 sayılı Kanun ve diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması hakkındaki hükümlerine tabi olmayan sözleşmeli statüde istihdam edilmesi hususu, yasa koyucunun takdirindedir.
… Bankasının özel hukuk hükümlerine tabi anonim şirket statüsünde olması ve personelinin de Anayasa’nın 128. maddesi kapsamında yer almaması dikkate alındığında, itiraz konusu kuralda Anayasa’ya aykırı bir yön bulunmamaktadır. …” gerekçesine yer verilerek iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
Bu durumda, … Bankası çalışanlarının, 657 sayılı Kanun’a tabi olarak istihdam edilen memurlar ve sözleşmeli personel olmamaları ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 58. maddesiyle getirilen “istisna” hükmüyle, anılan KHK’nin kapsamı dışında bırakılmaları nedeniyle, 657 sayılı Kanun’a göre istihdam edilen müfettişlerin, atanma usulü esas alınarak verilen iptal kararında hukuka uyarlık bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.