DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2020/66 E.  ,  2020/3382 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/66
Karar No : 2020/3382

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 10/10/2019 tarih ve E:2016/10151, K:2019/4884 sayılı kararının davanın esastan reddine ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Zabıt katibi olan ve Adalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü yazılı ve sözlü sınavına katılan, ancak sözlü sınavda başarısız sayılan davacı tarafından;
1-Sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin,
2- İzmir/Torbalı Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların,
Bu işlemlerin dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin,
3- 4. maddesinin, 1. fıkrası, (ı) bendinde yer alan “ve sözlü sınavı ya da” ibaresinin,
4- 8. maddesinin, 1. fıkrası, (A) bendi, 4 numaralı alt bendinde yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresinin,
5- 15. maddesinde yer alan “Yazılı sınavdan sonra ayrıca sözlü sınava alınacak personel için yazılı sınav başarı puanı en az (60) altmış olarak uygulanır” ibaresinin,
6- “Sözlü sınav” başlıklı 15/A maddesinin,
7- “Başarı sıralaması” başlıklı 15/B maddesinin,
8- 16. maddesinin, 3. fıkrasının,
9- 17. maddesinin, 3. fıkrasının,
10- 20. maddesinin, 2. fıkrasının,
11- 25. maddesinde yer alan “sözlü sınava ilişkin hükümler hariç olmak üzere” ibaresinin,
15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin,
12- 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen 8. maddesinde yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresinin,
13- “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin,
14- “Başarılı sıralaması” başlıklı 12/B maddesinde yer alan “ve sözlü puanlarının aritmetik ortalaması” ibaresinin iptali ile;
15- Sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının tarafına ödenmesine hükmedilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 10/10/2019 tarih ve E:2016/10151, K:2019/4884 sayılı kararıyla;
Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 25. maddesinde yer alan “sözlü sınava ilişkin hükümler hariç olmak üzere” ibaresinin iptali istemi yönünden;
25. maddede unvan değişikliği sınavı ve atanma şartlarının düzenlendiği, zabıt katibi olarak görev yapmakta olan ve yazı işleri müdürlüğü için görevde yükselme sınavına giren davacı ile dava konusu edilen 25. madde arasında kişisel, meşru ve güncel bir menfaat ilişkisi bulunmadığından, davacının dava konusu Yönetmelik hükmünün iptalini isteyemeyeceği,
Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 15. maddesinde yer alan “Yazılı sınavdan sonra ayrıca sözlü sınava alınacak personel için yazılı sınav başarı puanı en az (60) altmış olarak uygulanır” ibaresinin ve 16. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemi yönünden;
Dava konusu edilen düzenlemelerin sonraki tarihli Yönetmelikler ile değiştirildiği göz önüne alındığında, bu istemlere yönelik olarak davanın konusuz kaldığı,
Diğer düzenleyici işlemler yönünden;
Dava konusu Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ve Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik ile anılan kadrolara, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği, Yönetmeliklerin genel sistematik yapısına bakıldığında, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılmasının, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlendiği,
Sözlü sınavın, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapıldığı,
Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacının, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesi olduğu,
Bu itibarla, belirtilen unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınava alınmalarında hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmadığı,
Davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, Torbalı Adliyesi sözlü sınav sonuçlarının ve bu doğrultuda yapılan atamaların iptali ile davacının sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesine hükmedilmesi istemi yönünden;
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılmasının esas olduğu,
İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyeceği,
Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesinin sağlanması gerektiği,
Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı adli yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, yapılan sözlü sınav öncesinde, Sözlü Sınav ve Değerlendirme Kurullarınca (278) adet “Alan Bilgisi”, (780) adet “Genel Kültür” sorularının ve “Genel Kültür” cevaplarının hazırlandığı, sözlü sınava giren adaylara bir Alan Bilgisi ve bir Genel Kültür sorusunun sorulduğu, verilen yanıtların kurulun her üyesi tarafından değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği,
Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ile “Genel kültürü ve genel yeteneği”ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğu,
Bu durumda, yapılan sözlü sınav öncesinde, “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ile “Genel kültür ve genel yetenek” kritelerini değerledirebilmek için sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanmış olması ve sınavda her adaya sorulan soruların kayda geçirilerek sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması karşısında, davacının sözlü sınavdan (51) puan almak suretiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Sözlü sınavın mevzuata uygun olarak yapıldığı kanaatine varıldığından, Torbalı Adliyesi sözlü sınav sonuçlarında ve bu doğrultuda yapılan atamalarda da hukuka aykırılık bulunmadığı,
Bu doğrultuda; davacının sözlü sınavda başarısız sayılması sonucu mahrum kaldığı parasal ve özlük haklarının tarafına ödenmesine hükmedilmesi isteminin de yerinde görülmediği gerekçesiyle,
Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 25. maddesinde yer alan “sözlü sınava ilişkin hükümler hariç olmak üzere” ibaresinin iptali istemi yönünden davanın ehliyet yönünden reddine, anılan Yönetmeliğin 15. maddesinde yer alan “yazılı sınavdan sonra ayrıca sözlü sınava alınacak personel için yazılı sınav başarı puanı en az (60) altmış olarak uygulanır” ibaresinin ve 16. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, iptali istenilen diğer kısımlar yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; sözlü sınava yönelik düzenlemelerin hukuki dayanaktan yoksun olduğu, sözlü sınav uygulamasının; kariyer ve liyakat ilkelerine aykırı, subjektif değerlendirmelere açık ve hakkaniyete aykırı sonuç doğurmaya müsait bir uygulama olduğu, dava konusu işlemlerde ve bu işlemlerin dayanağı Yönetmelik hükümlerinde hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilerek Daire kararının davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davalı idarelerden … Bakanlığı tarafından, Danıştay İkinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş;
… tarafından ise savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin sözlü sınavda başarısız sayılma işlemi yönünden kabulü ile Daire kararının kısmen bozulması, diğer kısımlar yönünden temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Daire kararında, dava konusu Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 15/1 ve 16/3 maddelerinin iptali istemi hakkında üst hukuk normlarına uygun olup olmadığı yönünde bir değerlendirme yapılmaksızın sonraki tarihli Yönetmelikler ile değiştirildiği gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, bu maddeler yönünden, bireysel işlemlerin hukuki denetimi yapılırken de herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, başka maddeler yönünden yapılan değerlendirmelere dayalı olarak bireysel işlemlerle ilgili olarak ret kararı verildiği anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar” başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde düzenlenen, temyiz incelemesi sonunda Danıştayın kararı hukuka uygun bulursa onayacağı, kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa kararı, gerekçesini değiştirerek onayacağı yolundaki hüküm çerçevesinde usul ekonomisi gözetilerek Kurulumuzca yapılan değerlendirmede;
Dava konusu Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 15/1 ve 16/3 maddesi hükümlerinin işlem tarihinde yürürlükte olan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile uyumlu olduğu anlaşıldığından, bu maddeler yönünden hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı, öte yandan bireysel işlemlerin de bu maddelere aykırılık taşımadığı görülmüştür.
Bu durumda, Daire kararının davanın reddi yolundaki kısmında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın kısmen esastan reddi, kısmen ehliyet nedeniyle reddi, dava hakkında kısmen karar verilmesine yer olmadığı yolundaki Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 10/10/2019 tarih ve E:2016/10151, K:2019/4884 sayılı kararının, davanın esastan reddine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 23/12/2020 tarihinde, sözlü sınavda başarısız sayılma işlemi yönünden oyçokluğu ile, diğer kısımlar yönünden oybirliği ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan ve 15/03/1999 tarih ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğe, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle eklenen “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin ikinci fıkrasında ve 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Adalet Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğine, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle eklenen 15/A maddesinin ikinci fıkrasında; “ilgili personelin, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından; a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi, b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü, c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu, d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı, e) Genel kültürü ve genel yeteneği, f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirileceği; her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanının tespit edileceği; sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanların başarılı sayılacağı kurala bağlanmıştır.
Adalet Bakanlığı taşra teşkilatı adli yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, yapılan sözlü sınav öncesinde, Sözlü Sınav ve Değerlendirme Kurullarınca sınav sorularının hazırlandığı, sözlü sınava giren adaylara bu soruların sorulduğu, verilen yanıtların kurulun her üyesi tarafından değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği görülmüştür.
Mevzuata göre, değerlendirme kriterlerinden bir kısmının somut bilgi ve belgeye dayandırılması zorunluluğu bulunmakta iken, bir kısmının gözlem ve kanaate dayalı olduğu açıktır.
Sözlü sınava ilişkin kriterlerden bir kısmı gözlem ve kanaate dayalı olmakla birlikte, söz konusu kriterler çerçevesinde bir bütün olarak yapılan değerlendirme sonucunda adayın başarılı ya da başarısız olduğunun belirlendiği dikkate alındığında; gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların ortaya konulması, somut bilgi ve belgeye dayandırılması mümkün olan haneler bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut bilgi ve belge ile kanıtlanması gerekmektedir.

Davalı idarece, “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ve “Genel kültürü ve genel yeteneği” hanelerine ilişkin değerlendirme yapmak üzere davacının sınava alındığı, davacıya önceden hazırlanan soruların sorulduğu ancak, davacının bu sorulara nasıl cevap verdiğinin tutanak altına alınmadığı gibi, bir işlemin hukuka uygunluk denetiminin Anayasanın 125. maddesinde ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde belirtilen hukuki sınırlar içinde yapılabilmesi için diğer haneler yönünden komisyon üyelerince takdir edilen ve yönetmelikte belirlenen başarı düzeyinin altında olan puanların gerekçelerinin de ortaya konulmadığı ve başkaca herhangi bir sebep ve gerekçe gösterilmeksizin davacının başarısız olarak değerlendirildiği görülmüştür.
Bu durumda, davacının girmiş olduğu görevde yükselme sözlü sınavında hukuken itibar edilebilir herhangi bir sebep ortaya konulmaksızın başarısız sayıldığının anlaşılması karşısında, davacının görevde yükselme sözlü sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemde de hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, davacının temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu kararın bu kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.