DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2020/424 E.  ,  2020/1878 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/424
Karar No : 2020/1878

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) : … Bakanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 23/10/2019 tarih ve E:2016/1150, K:2019/5466 sayılı kararının, aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması, taraflarca karşılıklı olarak istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 18/11/2012 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği’nin, 20/09/2015 tarih ve 29481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değiştirilen 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile 2. maddesiyle değiştirilen 5. maddesinin 1. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 23/10/2019 tarih ve E:2016/1150, K:2019/5466 sayılı kararıyla;
18/11/2012 tarih ve 28471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliğinin, 20/09/2015 tarih ve 29481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değiştirilen 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentlerinin iptali istemi yönünden:
İdarelerin, normlar hiyerarşisine aykırı olmayacak şekilde, hizmette etkinliğin sağlanması için gerekli önlemleri alma, bu kapsamda mevzuat değişikliği yapma hususunda takdir yetkisine sahip olduğu, kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara ayak uydurmak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla, düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapma hususunda idarelerin takdir yetkisinin bulunduğu,
652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile (Mülga) Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine yer verilerek; anılan düzenlemeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının ve Maarif Müfettişlerinin görevlerine ilişkin olarak temel ilkeler ve çerçevenin 652 sayılı KHK ile belirlendiği, yerine getirmekle yükümlü olunan bu görevlerin, aynı zamanda Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının ve Maarif Müfettişlerinin sahip oldukları yetki ve sorumlulukları da belirlediği,
Maarif Müfettişlikleri Başkanlıklarının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin temel kuralların, 652 sayılı KHK ile belirlenmiş olup, bu konulara ve bu konularla ilgili diğer hususlara ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla yürütme organına yetki tanındığı, söz konusu Yönetmelik’te ise Maarif Müfettişleri Başkanlığının, illerde, il millî eğitim müdürlükleri bünyesinde, il millî eğitim müdürüne bağlı olarak görev yapmak üzere oluşturulacağı, Maarif Müfettişleri Başkanlığının; maarif müfettişleri başkanı, maarif müfettişleri başkan yardımcıları, müfettişler, müfettiş yardımcıları ile maarif müfettişleri başkanlık bürosunda görev yapan personelden oluşacağının belirtildiği,
Ancak söz konusu düzenlemelerde, Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının, ilçelerde de oluşturulacağına yönelik olarak herhangi bir hüküm bulunmadığı, nitekim, davalı idarenin savunma dilekçe ve eklerinde de, Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının ilçe milli eğitim müdürlükleri bünyesinde kurulacağına ilişkin bir çalışmanın hiçbir zaman Bakanlık gündemine gelmediğinin belirtildiği,
Dolayısıyla; il düzeyinde yerine getirilmesi gereken görevlerin, il millî eğitim müdürlükleri bünyesinde oluşturulan Maarif Müfettişleri Başkanlıklarınca yerine getirileceğinin açık olduğu, Maarif Müfettişleri Başkanlıklarınca yerine getirilmesi gereken bu görevlerin ise Başkanlıkta görev yapan Maarif Müfettişleri tarafından ifa edileceği,
Dava konusu edilen Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentlerinde “Birim”in, il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinde hizmetlerin yürütüldüğü maarif müfettişleri başkanlığı, şube müdürlükleri, hukuk hizmetleri birimini; “Doğrudan il/ilçe millî eğitim müdürüne bağlı birimler/bürolar”ın ise, Maarif Müfettişleri Başkanlığı, il millî eğitim müdürlüğü bünyesinde oluşturulan hukuk hizmetleri birimi ile sivil savunma hizmetleri bürosu ve il/ilçe millî eğitim müdürlüğü bünyesinde oluşturulan özel büroyu ifade ettiğinin düzenlendiği,
652 sayılı KHK’da Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının, il milli eğitim müdürlükleri bünyesinde oluşturulacağı düzenlenmesine karşın, dava konusu Yönetmelik bentlerinde, anılan Başkanlığın ilçelerde de oluşturulacağına yönelik anlam taşıdığı,
Hukuk devletinin temel ilkeleri arasında bulunan ve kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaç edinen hukuki güvenlik ilkesinin, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kıldığı,
Belirlilik ilkesinin ise, yalnızca yasal belirliliği değil daha geniş anlamda hukuki belirliliği de ifade ettiği, yasal düzenlemeye dayanarak erişilebilir, bilinebilir ve öngörülebilir olma gibi niteliklere ilişkin gereklilikleri karşılaması koşuluyla mahkeme içtihatları ve yürütmenin düzenleyici işlemleri ile de hukuki belirlilik sağlanabildiği, hukuki belirlilik ilkesinde asıl olanın, bir hukuk normunun uygulanmasıyla ortaya çıkacak sonuçların o hukuk düzeninde öngörülebilir olmasının amaçlandığı,
Bu durumda; il düzeyinde yerine getirilmesi gereken görevlerin, il millî eğitim müdürlükleri bünyesinde oluşturulan Maarif Müfettişleri Başkanlıklarınca yerine getirileceği açık olduğundan; anılan Başkanlıkların, ilçe milli eğitim müdürlükleri bünyesinde de oluşturulacağı yönünde anlam karmaşasına neden olan dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentlerinde üst hukuk normlarına ve hukuka uyarlık görülmediği,
18/11/2012 tarih ve 28471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği’nin, 20/09/2015 tarih ve 29481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 2. maddesiyle değiştirilen 5. maddesinin 1. fıkrasının iptali istemi yönünden ise:
Dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasında; il millî eğitim müdürlüğünün, illerde (merkez ilçeler dahil) doğrudan il millî eğitim müdürüne bağlı birimler/bürolar ile şube müdürü kadro sayısına göre birleştirilerek veya ayrılarak teşkilatlandırılan şube müdürlükleri; ilçe millî eğitim müdürlüğünün ise ilçelerde, doğrudan ilçe millî eğitim müdürüne bağlı özel büro ile şube müdürü kadro sayısına göre birleştirilerek veya ayrılarak teşkilatlandırılan şube müdürlükleri eliyle millî eğitim hizmetlerini yürüteceğinin ifade edildiği,
Anılan fıkrada, il ve ilçelerde oluşturulan birim, bürolar, özel bürolar ile şube müdürlüklerinin, il ve ilçe bazında ayrıma gidilmek suretiyle, daha net ve belirli ifadeler kullanılarak milli eğitim hizmetlerini nasıl yürüteceğinin belirlendiği,
Bu durumda, il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemek amacıyla 14/06/1973 tarih ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve 25/08/2011 tarih ve 652 sayılı KHK hükümlerine dayanılarak hazırlanan dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasında üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık görülmediği gerekçeleriyle;
18/11/2012 tarih ve 28471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği’nin, 20/09/2015 tarih ve 29481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değiştirilen 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentlerinin iptaline;
Anılan Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının iptali istemi yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, Yönetmeliğin 5.maddesinin 1.fıkrasında yer verilen düzenlemede, belirsizlik, öngörülemezlik, anlam karmaşası olduğu, üst normlar ile Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği’nin “Maarif Müfettişleri Başkanlığının Kuruluşu” başlıklı 44. maddesinde, Maarif Müfettişleri Başkanlığının sadece il milli eğitim müdürlüğü bünyesinde kurulabileceğinin net bir şekilde ortaya konulduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Danıştay İkinci Dairesinin 23/10/2019 tarih ve E:2016/1150, K:2019/5466 sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının oybirliğiyle, davanın iptale ilişkin kısmının ise oyçokluğuyla ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 19/10/2020 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY

X- Dava; 18/11/2012 tarih ve 28471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliğinin, 20/09/2015 günlü, 29481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değiştirilen 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile 2. maddesiyle değiştirilen 5. maddesinin 1. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin (ç) ve (d) bentlerinde, “Birim” ve “Doğrudan il/ilçe milli eğitim müdürüne bağlı birimler/bürolar”ın tanımlarına yer verilmiştir.
Birim, il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinde hizmetlerin yürütüldüğü maarif müfettişleri başkanlığı, şube müdürlükleri, hukuk hizmetleri birimini; doğrudan il/ilçe millî eğitim müdürüne bağlı birimler/bürolar ise, Maarif Müfettişleri Başkanlığı, il millî eğitim müdürlüğü bünyesinde oluşturulan hukuk hizmetleri birimi ile sivil savunma hizmetleri bürosu ve il/ilçe millî eğitim müdürlüğü bünyesinde oluşturulan özel büroyu ifade eder şeklinde tanımlanmıştır.
Davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan haliyle 652 sayılı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 17. maddesinde “(1) Rehberlik ve Denetim Başkanlığının görevleri şunlardır:
a) Bakanlığın görev alanına giren konularda Bakanlık personeline, Bakanlık okul ve kurumlarına, özel öğretim kurumlarına ve gerçek ve tüzel kişilere rehberlik etmek,
…
(3) Başkanlığa verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla illerde il millî eğitim müdürlükleri bünyesinde Maarif Müfettişleri Başkanlığı oluşturulur.
(4) Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının görev, yetki ve sorumlulukları, Maarif Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne; 37 maddesinin 7. fıkrasında “İl Millî Eğitim Müdürü, İl Millî Eğitim Müdür Yardımcısı, İlçe Millî Eğitim Müdürü, İl ve İlçe Millî Eğitim Şube Müdürü, Maarif Müfettişi, Okul ve Kurum Müdürü, Müdür Başyardımcısı ve Müdür Yardımcısı olarak görev yapanların hizmet sürelerine ve/veya isteğe bağlı yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” düzenlemesine; “Maarif Müfettişleri” başlıklı 41. maddesinde ise; “(1) İl millî eğitim müdürlükleri bünyesinde oluşturulan Maarif Müfettişleri Başkanlığında Maarif Müfettişleri ve Maarif Müfettiş Yardımcıları istihdam edilir.
…
(5) İhtiyaç hâlinde Maarif Müfettişleri, Rehberlik ve Denetim Başkanlığında görevlendirilebilir.
(6) Maarif Müfettişlerinin, her hizmet bölgesinde iki yıldan az olmamak üzere Bakanlıkça belirlenecek süreler kadar çalışmaları esastır. Hizmet bölgelerinin oluşturulması ve bu bölgelerdeki çalışma süreleri; Maarif Müfettişleri ve Maarif Müfettiş Yardımcılarının nitelikleri, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yarışma ve yeterlik sınavları, atanmaları, çalışma ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. …” hükmüne yer verilmiştir.
Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının ve Maarif Müfettişlerinin görevlerine ilişkin olarak temel ilkeler ve çerçevenin 652 sayılı KHK ile belirlendiği, yerine getirmekle yükümlü olunan bu görevlerin, aynı zamanda Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının ve Maarif Müfettişlerinin sahip oldukları yetki ve sorumlulukları da belirlediği, Maarif Müfettişleri Başkanlığının, illerde, il millî eğitim müdürlükleri bünyesinde, il millî eğitim müdürüne bağlı olarak görev yapmak üzere oluşturulacağının hüküm altına alındığı göz önünde bulundurulduğunda, Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının illerde oluşturulacağı sarih bir şekilde düzenlendiğinden, dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin (ç) ve (d) bentlerinde yapılan tanımlamalardan hareketle, Maarif Müfettişleri Başkanlıklarının ilçelerde de oluşturulacağı anlamı çıkarılamayacağı gibi, iptali istenilen dava konusu düzenlemede üst hukuk normlarına aykırılık da bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenle, 18/11/2012 tarih ve 28471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Yönetmeliği’nin, 20/09/2015 tarih ve 29481 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değiştirilen 4. maddesinin 1. fıkrasının (ç) ve (d) bentlerinin iptaline yönelik kısım bakımından davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile temyize konu kararın bu kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.