DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2020/1934 E. , 2020/2471 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1934
Karar No : 2020/2471
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Elektrik Mühendisleri Odası
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çanakkale İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapıya verilmiş olan … tarih ve … sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Yapıların ruhsat ve eklerinin gerekli kıldığı her uzmanlık alanında fenni mesullerin olması ve yapıların projelerinin hazırlanmasının uzmanlık alanına uygun aynı meslek grubu elemanlarca yürütülmesi gerektiği, uzmanlık konularına göre mimarların, mühendislerin ve fen adamlarının proje hazırlayabileceği ve projelerin uygulama sorumluluğunu üstlenebileceği,
Yapıların elektrik tesisatlarıyla ilgili plan ve projelerinin çizimi, uygulanması ve sorumluluğu konusunda elektrik mühendislerinin her bağlantı gücünde yetkili olduğu, Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik’te belirlenen bağlantı gücüne kadar olan yapılarda fen adamının yer aldığı gruba göre plan, proje çizme, uygulama ve sorumluluk alma konusunda yetkili olabileceği,
Dosyada yer alan elektrik tesisatı uygulama projesinde, dava konusu taşınmaz üzerinde yer alan inşaatın elektrik projesi bağlantı gücünün 22060 W (22 KW) olarak belirtildiği, bunun 2. gruba giren elektrik teknisyeninin fenni mesul olarak yetkisinde olan sınırın içinde bulunduğu,
Bu nedenle, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapının elektrik açısından fenni mesuliyetinin elektrik teknikeri tarafından üstlenilmesi suretiyle anılan yapıya verilmiş olan dava konusu yapı kullanma izin belgesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 05/11/2019 tarih ve E:2015/2476, K:2019/10294 sayılı kararıyla;
İmar mevzuatında, elektrik işleri ile ilgili fenni mesuliyetin, uygulamaya yönelik ve denetime yönelik olmak üzere iki kısma ayrıldığı, denetime yönelik fenni mesuliyet sadece meslek mensubu olarak ifade edilen elektrik veya elektrik ve elektronik mühendisleri tarafından yapılabilirken, uygulamaya yönelik fenni mesuliyetin meslek mensubu olan mühendisler tarafından her halükarda, fen adamları tarafından ise Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik’te belirtilen sınırlar dahilinde yapılabildiği,
Uyuşmazta, dava konusu … ada, … parsel sayılı taşınmaz için düzenlenen … tarih ve … sayılı yapı kullanma izin belgesi incelendiğinde, anılan taşınmaz üzerindeki yapının elektrik projesinin elektrik teknikeri tarafından yapıldığı, fenni mesuliyet kısmında elektrik teknikerinin adının yazıldığı, anılan yapı kullanma izin belgesinde ve dosyada bulunan elektrik projesi üzerinde denetim görevinin mühendis ya da yapı denetim firması tarafından üstlenilmediğinin görüldüğü,
Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik’te belirlenen bağlantı gücüne göre 22060 W (22 KW) olan dava konusu taşınmazdaki yapının elektrik projesinin elektrik teknikeri tarafından proje müellifliği üstlenilebilir ise de denetim görevi olan fenni mesuliyetinin imar mevzuatında yer alan hükümler gereğince elektrik teknikeri tarafından üstlenilemeyeceği sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Öte yandan, Mahkemece dava konusu … ada, … parsel sayılı taşınmaz malikine davanın ihbar edilmesi gerektiği sonucuna varılarak, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, elektrik teknikerlerinin denetim konusunda fenni mesuliyet üstlenemeyecekleri, emsal yargı kararlarının da bu yönde olduğu, ısrar kararının Daire kararında yer verilen gerekçeler doğrultusunda bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı Oda tarafından, Çanakkale İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, … ada, … parsel sayılı taşınmazda üzerinde bulunan yapının elektrik açısından fenni mesuliyetinin mühendis yerine elektrik teknikeri tarafından üstlenildiğinden bahisle anılan yapıya verilmiş olan … tarih ve … sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptali istemiyle davalı idareye yapılan 28/04/2014 tarihli başvurunun zımnen reddi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Müelliflik, fenni mesuliyet, şantiye şefliği, yapı müteahhitliği ve kayıtlar” başlıklı 28. maddesinde, “Bu Kanun kapsamındaki mimarlık, mühendislik ve planlama hizmetine ilişkin harita, plan, etüt, proje ve eklerinin düzenlenmesi ve bunların yerine getirilmesinin; uygulamada bulunulacak alanın, yerleşme merkezinin ve yapının sınıfına, özelliğine ve büyüklük derecesine göre, uzmanlık alanlarına uygun olarak 38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılmasının mecburidir. Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları, işlerini bu Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur. Yapıda inşaat ve tesisat işleri ile kullanılan malzemelerin kamu adına denetimine ilişkin fenni mesuliyetin, ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlığı haiz meslek mensupları tarafından ayrı ayrı üstlenilmek zorundadır. Fenni mesul mimar ve mühendisler uzmanlık alanlarına göre; yapının, tesisatı ve malzemeleri ile birlikte, bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmesini denetlemekle görevlidirler… Fenni mesuller, Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikte belirlenen sınıf, özellik ve büyüklüğe sahip bulunan yapıların denetimi faaliyetine yardımcı olmak üzere, 38 inci maddeye göre uygun nitelikte ve sayıda fen adamı istihdam etmek mecburiyetindedir…” hükmüne yer verilmiş,
Aynı Kanun’un “Halihazır haritaların, imar planlarının ve yapı projelerinin hazırlanması ve uygulanması” başlıklı 38. maddesinde, “Halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre, mühendisler, mimarlar ve şehir plancılarının deruhte ederler. Yapıların, mimari, statik ve hertürlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fenni mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelikle düzenlenecek olan fen adamlarının deruhte ederler.” hükmü yer almıştır.
11/11/1989 tarih ve 20339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik’in 4. maddesinde, elektrik ile ilgili fen adamlarının görev, yetki ve sorumlulukları şu şekilde belirtilmiştir:
“1 inci Grup:
a) Elektrik iç tesis projesi müelliflik işleri:
Bağlantı gücü 50 KW`a kadar olan binaların elektrik iç tesis projesi hazırlama,
b) Elektrik iç tesis yapım işleri:
Denetime yönelik fenni mesuliyet sorumluluğu elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerince veya Yapı Denetim Kuruluşunun denetçi elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerince üstlenilen bağlantı gücü 1500 KW, 400 Volt’a kadar elektrik iç tesislerinin yapımı,
c) Muayene ve kabul işleri:
(b) bendine uygun olarak kendileri tarafından yapılan tesislerin muayene, bağlantı, ölçü ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması,
d) İşletme ve bakım işleri:
Bağlantı gücü 1500 KW`a kadar (gerilimi 36 kV’a kadar) olan tesislerin işletme, bakımı ve ölçü, işlerinde yetkilidirler.
2 nci Grup:
a) Elektrik iç tesis projesi müelliflik işleri:
Bağlantı gücü 30 KW`a kadar olan binaların elektrik iç tesis projesi hazırlama,
b) Elektrik iç tesis yapım işleri:
Denetime yönelik fenni mesuliyet sorumluluğu elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerince veya Yapı Denetim Kuruluşunun denetçi elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerince üstlenilen bağlantı gücü 1250 KW, 400 Volt’a kadar elektrik iç tesislerinin yapımı,
c) Muayene ve kabul işleri:
(b) bendine uygun olarak kendileri tarafından yapılan tesislerin muayene, bağlantı, ölçü ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması,
d) İşletme ve bakım işleri:
Bağlantı gücü 1000 KW`a kadar (gerilimi 36 kV’a kadar) olan tesislerin işletme, bakımı ve ölçü, işlerinde yetkilidirler.
3 üncü Grup:
a) Elektrik iç tesis projesi müelliflik işleri:
Bağlantı gücü 16 KW`a kadar olan binaların elektrik iç tesis projesi hazırlama,
b) Elektrik iç tesis yapım işleri:
Denetime yönelik fenni mesuliyet sorumluluğu elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerince veya Yapı Denetim Kuruluşunun denetçi elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerince üstlenilen bağlantı gücü 500 KW, 400 Volt’a kadar elektrik iç tesislerinin yapımı,
c) Muayene ve kabul işleri:
(b) bendine uygun olarak kendileri tarafından yapılan tesislerin muayene, bağlantı ölçü ve kabulü için gerekli işlerin tamamlanması,
d) İşletme ve bakım işleri:
Bağlantı gücü 500 KW`a kadar (gerilimi 36 kV’ a kadar) olan tesislerin işletme, bakımı ve ölçü,
işlerinde yetkilidirler.”
Aynı Yönetmeliğin fen adamlarının sorumluluğuna ilişkin 5. maddesi, fen adamlarının, ilgili idarelere karşı yönetmelikte belirlenen yetkilerine ve ihtisas ve iştigal konularına göre, aldıkları işlerin yürürlükteki Kanuna, imar planına, yönetmeliğe, ruhsat ve eki projelerine, Türk Standartlarına, Teknik Şartnamelere, İş Güvenliği Tüzüğüne, ilgili tüm mevzuat hükümlerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olarak tamamlanmasından yükümlü ve sorumlu olduklarını, fen adamlarının, tesisatın sağlamlığından, niteliklerinden, usulsüzlük ve tekniğe aykırı yapılmış olmasından doğacak zararlardan ayrıca sorumlu bulunduklarını; “Sicil” ile ilgili 11. maddesi ise, yapım işlerini yükümlenen fen adamlarının kayıtlarının tutulmasında, yapıda elektrik ile uygulamaların denetimine yönelik olarak elektrik fenni mesuliyetini üstlenen mühendisin veya yapı denetim kuruluşunun elektrik denetçi mühendisinin kayıtla ilgili olarak bildireceği görüş ve kanaatlerin esas alınacağını, kayıtların birer kopyalarının her yıl sonunda o ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne ve fen adamının üyesi olduğu meslek odasına gönderileceğini düzenlemektedir.
13/07/2001 tarih ve 24461 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un 11. maddesinde, bu Kanun’un uygulanmasına 19 pilot ilde başlanacağı, pilot illerin genişletilmesi ve daraltılmasına Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunun (Cumhurbaşkanı) yetkili olduğu hükme bağlanmış, Bakanlar Kurulunca alınan 14/06/2010 tarih ve 2010/624 sayılı karar ile 01/01/2011 tarihinden itibaren Kanun’un tüm illerde uygulanmasına geçilmiştir.
Anılan Kanun’un uygulanmasında “Yapı denetim kuruluşu”nun Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile münhasıran yapı denetimi görevini yapan, ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluşan tüzel kişiyi, “Denetçi mimar ve mühendis”in ise ilgili mühendis ve mimar meslek odalarına üyeliği devam eden ve Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendis ve mimarları ifade edeceği belirtilmiştir.
Yine aynı Kanun’un 2. maddesinde, yapı denetim kuruluşlarının denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları istihdam edecekleri; 3. maddesinde ise, bu Kanun’un uygulanmasında, yapı denetim kuruluşlarının imar mevzuatı uyarınca öngörülen fenni mesuliyeti ilgili idareye karşı üstlenecekleri öngörülmüştür.
04/11/1984 tarih ve 18565 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nin 5. maddesinde, denetim kuruluşunun, “Tesis sahibi tarafından tercih edilen ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun kapsamındaki yapıları denetlemekle görevli olan yapı denetim kuruluşları, bu kanunla belirlenen pilot iller dışında kalan yerlerde ise uzmanlık konularına göre yapının elektrikle ilgili fenni mesuliyetini üzerine alan fenni mesulü ve bu Kanun kapsamı dışında kalan diğer yapılarda elektrik iç tesislerini muayene etmekle görevli olan, elektrik iç tesislerine enerji verecek kuruluşları” ifade edeceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda içeriğine yer verilen mevzuat düzenlemelerinde, elektrik işleri ile ilgili fenni mesuliyet, uygulamaya yönelik ve denetime yönelik olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Bu düzenlemelerin içeriğinden, denetime yönelik fenni mesuliyet sorumluluğunun müstakilen elektrik veya elektrik ve elektronik mühendislerine tanındığı anlaşılmaktadır.
3194 sayılı Kanun’un 38. maddesinde belirtilen meslek mensuplarından olan fen adamlarının, müellif ve uygulamada bulunanlar arasında sayıldığından, elektrikle ilgili fen adamı sıfatıyla Yönetmelik’teki sınırlar içerisinde, elektrik proje ve hesaplarının hazırlanması ve bunların uygulanmasıyla ilgili mesuliyetleri üstlenebilmeleri ise mümkündür.
Ancak, elektrik veya elektrik ve elektronik mühendisleri dışındaki fen adamlarının, elektrikle ilgili tesisatın, mevzuata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmesine ilişkin denetim görevi üstlenmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Özetle; mevzuat düzenlemelerine göre, denetime yönelik fenni mesuliyet sadece meslek mensubu olarak ifade edilen elektrik veya elektrik ve elektronik mühendisleri tarafından yapılabilirken, uygulamaya yönelik fenni mesuliyet meslek mensubu olan mühendisler tarafından her halükarda, fen adamları tarafından ise Yönetmelik’te belirtilen sınırlar dahilinde yapılabilmektedir.
Dava konusu … ada, … parsel sayılı taşınmaz için düzenlenen … tarih ve … sayılı yapı kullanma izin belgesinin incelenmesinden, anılan taşınmaz üzerindeki yapının elektrik projesinin elektrik teknikeri tarafından yapıldığı, fenni mesuliyet kısmında elektrik teknikerinin adının yazıldığı, anılan yapı kullanma izin belgesinde ve dosyada bulunan elektrik projesi üzerinde denetim görevinin, mühendis ya da yapı denetim firması tarafından üstlenilmediği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik’te belirlenen bağlantı gücüne göre, 22060 W (22 KW) olan dava konusu taşınmazdaki yapının elektrik projesinin, elektrik teknikeri tarafından proje müellifliği üstlenilebilir ise de, denetim görevi olan fenni mesuliyetinin, yukarıda anılan mevzuat hükümleri gereğince elektrik teknikeri tarafından üstlenilemeyeceği sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu durumda, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmadığından, İdare Mahkemesince, davanın sonucundan menfaati etkileneceği açık olan dava konusu … ada, … parsel sayılı taşınmaz malikine dava ihbar edildikten sonra, uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/11/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.