DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2020/1561 E. , 2020/2699 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1561
Karar No : 2020/2699
TEMYİZ EDENLER: 1- (DAVACI) : …
2- (DAVALI) : … Odası
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Taraflarca, Danıştay Sekizinci Dairesinin 08/11/2019 tarih ve E:2016/14206, K:2019/9746 sayılı kararının aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı … ve … numaralı kararların, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 100. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendinin ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 08/11/2019 tarih ve E:2016/14206, K:2019/9746 sayılı kararıyla;
Anayasa’nın 135. maddesi, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 2., 32. ve 33. maddelerinde yer alan kurallar aktarılarak,
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine uygunluğu” ibaresi ve (h) bendinde yer alan “ihale bedeli üzerinden” ibaresi dışında kalan kısımları yönünden;
Yönetmeliğin 10. maddesinde, “(1) Mesleki denetim aşağıdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir:
a) Odanın mesleki denetim yapmaya yetkili birimleri, mesleki denetimi kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Elektrik Mühendisleri Odasının tüzel kişiliği adına yaparlar.
b) Tüm projeler, projenin uygulanacağı yerdeki Oda birimi tarafından ya da SMM’nin kayıtlı olduğu Oda birimi tarafından denetlenir.
c) Oda birimi tarafından projenin daha önceden mesleki denetim yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. Yapı ve tesis SMM’nin kayıtlı olduğu Oda birimi dışında ise yapının bulunduğu Oda birimi tarafından bu kontrolün yapılması sağlanır.
ç) Oda birimleri mesleki denetim için gelen EMH’yi en geç 3 işgünü içinde inceler, mevcut mevzuata ve standartlara aykırı bir durumu yoksa mesleki denetim işlemini sonuçlandırır.
d) Oda Yönetim Kurulu’nun belirlediği tanımlama üzerinden, mesleki denetim hizmetinin karşılığı olarak önceden belirlenmiş maktu bir mesleki denetim bedeli alınır.
e) Serbest mühendislik hizmetlerine ilişkin, en az ücret tanımlarına uygun olarak düzenlenmiş serbest meslek makbuzu ya da fatura, en geç sözleşme gereği yapılan hizmetin tamamlanmasından sonra veya ilgili idare tarafından projenin onaylanmasından sonra Oda’ya sunulur.
f) Ruhsatın yenilenmesi nedeniyle tekrar mesleki denetime getirilen ve projede yapılan değişiklik alan veya güç açısından %20’den fazla olmayan yapı projeleri için ayrı bir sicil durum belgesi düzenlenir.
g) İlgili Oda biriminde hizmete ait bilgiler, mesleki denetim kayıt defterine veya elektronik ortamdaki sisteme kaydedilir. SMM dosyası açılarak aşağıdaki işlemler yapılır;
1) Mesleki denetimde EM’nin Oda üyelik kaydının devam edip etmediği ve kısıtlılığının olup olmadığı, imzasının doğruluğu, EM; SMM ise yıl içinde bürosunun tescilini yapıp yapmadığı, kesilen faturanın veya serbest meslek makbuzunun en az ücret tanımlarına uygunluğu, hizmet sözleşmesinin taraflarca imzalanmış aslı, SMM değilse hizmet ürettiği kurum veya kuruluşla olan bağlantısı incelenir. Ancak bu, mesleki denetim yapılan EMH’yi onaylama anlamını taşımaz.
2) Mesleki denetim bedeline ait Oda gelir makbuzu düzenlenerek mühendise verilir. Makbuz tarihi, numarası ve mesleki denetim bedeli ile projeye veya hizmete ait bilgiler mesleki denetim kayıt defterine veya elektronik ortamdaki sisteme kaydedilir. Mesleki denetim koşullarını sağlayan SMM’ye sicil durum belgesi veya hizmete ait tescil belgesi düzenlenir.
3) Üretilen hizmetin Oda tarafından denetlenmesi sonucunda bulunan eksikler kontrol formuna yazılarak bir sureti proje üzerinde mühendisine verilecek, ikinci sureti ise SMM dosyasına konulacaktır. Tespit edilen eksikliklerin giderilmesinden sonra proje, kontrol formu ile birlikte tekrar Odaya denetim için sunulacak ve mesleki denetimi sonuçlandırılacaktır.
4) Mesleki denetimi yapılan doküman ve Oda tarafından istenmiş olan evraklar, mühendisine iade edilir.
5) Mesleki denetim işlemi SMM’nin kayıtlı olduğu yer dışındaki Oda birimi tarafından yapılmış ise, SMM’nin açılan dosyasının bir sureti Oda birimi tarafından SMM’nin kayıtlı olduğu Oda birimine gönderilir. SMM’nin kayıtlı olduğu Oda birimine farklı bir Oda biriminde bulunan yapı-tesise ait EMH’yi sunması durumunda SMM’nin bu hizmet için açılan dosyasının bir sureti tesisin bulunduğu Oda birimine gönderilir.
6) Mesleki denetim yapılan hizmetlere ait serbest meslek makbuzu veya faturalar her yıl en geç Aralık ayı içinde ilgili Oda birimleri tarafından bu Yönetmelik çerçevesinde kontrol edilecektir.
ğ) Oda tarafından mesleki denetimi yapılacak hizmetin, bir mühendis tarafından yapıldığı göz önünde bulundurularak hizmetin içeriğine müdahale edilmez. Ancak, hizmetin mevcut mevzuata ve standartlara, ülke ekonomisine ve şartlarına uygun olarak yapılıp yapılmadığına bakılıp gerektiğinde Oda tarafından projenin düzeltilmesi istenebilir.
h) Herhangi bir kamu kurumunun birim fiyatları üzerinden keşif çıkarılarak ya da teklif alma usulü ile yapılan resmi ihaleli işlerde, sözleşmenin aslı veya noterce onaylı örneği SMM tarafından Oda birimine verilir. Bu EMH’nin bedeli ihale bedeli üzerinden değerlendirilir. Sözleşmede EMH’ye ait bedel ayrı olarak belirtilmişse EMH bedeli bu bedel üzerinden, ihale bedeli diğer mimarlık mühendislik hizmetlerini de kapsaması halinde ise EMH bedeli 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan formüle göre hesaplanır.
ı) Kurum ve kuruluşlarda ücretli olarak tam gün çalışan EM’ler bu durumlarını belgelendirmek koşuluyla çalıştığı kurum veya kuruluşa ait yapı veya tesislerin EMH’yi sözleşmesiz olarak yapabilecek ve Oda birimi tarafından sözleşme ve ücretlerin ödenmesine ilişkin koşullar aranmaksızın ürettikleri EMH’yi mesleki denetime tabi tutulacaktır.
i) EM aynı zamanda işin sahibi ise, bunu belgelendirmesi durumunda sözleşme ve ücretlerin ödenmesine ilişkin koşullar aranmaksızın EMH’i mesleki denetim uygulama esaslarına göre değerlendirilecektir. EM, tip sözleşmedeki mali hükümler dışındaki bütün hükümlere aynen uyacaktır.
j) Bir hizmetin, sözleşmesini imza etmiş mühendis tarafından yapılıp bitirilmemesi halinde, bu sözleşmeye imza koyan mühendisin yazılı izni olmaksızın aynı iş başka bir mühendis tarafından yapılamaz. Ancak, bu durumun, mühendisin kendi kusurundan kaynaklandığına ilgili Oda birimi tarafından yapılacak inceleme sonucunda ilk mühendisin izninin aranması konusunda Oda birimi yetkilidir.
k) Yapı projelerinde değişiklik projeleri kesin projeyi hazırlayanlar tarafından yapılır ve kesin proje sorumlusunun yazılı izni olmadan başka bir SMM tarafından değişiklik projesi hazırlanamaz. Kesin proje sorumlusunun SMM hizmeti yürütmemesi, vefat etmesi veya Oda kayıtlarındaki tebligat adresine ulaşılamaması durumunda değişiklik projesi başka bir SMM tarafından hazırlanabilir. Ancak anlaşmazlıklar durumunda Oda yetkilidir.” hükmüne yer verildiği,
Anayasa ve Kanun kuralları uyarınca meslek Odalarının; gerek üyelerinin gerekse de soyut olarak mesleğin onurunu ve mesleki disiplini korumak, mesleğin gelişimini sağlamak, mesleğin icrasında uyulacak ilke ve kuralları saptamak hususlarında görev ve yetki sahibi olduğu,
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 2. maddesinin (b) fıkrası uyarınca, meslek Odalarının, meslek mensuplarının müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin yerel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü birtakım kuralları koyabileceği,
Bu bağlamda, meslek Odasınca meslek mensuplarına yönelik mesleki denetim yetkisinin sınırlarının belirlenmesi gerektiği, Oda tarafından yapılacak denetimin meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi yahut meslek mensubunun yeterliliğinin denetlenmesi niteliğinde olmaması, meslek mensubunca bulundurulması gerekli bazı belge ve bilgilerin bulundurulup bulundurulmadığı, meslek mensubunun Oda üyelik kaydının bulunup bulunmadığı, kısıtlılığının olup olmadığı, bürosunun tescilini yaptırıp yaptırmadığı gibi mesleki disiplini sağlamaya yönelik şekli bir denetim niteliğinde olması gerektiği,
Bu durumda, dava konusu Yönetmelik maddeleri ile getirilen denetimin içerik denetimi olmayıp, şekli nitelikte bir denetim olduğu anlaşıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı,
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine uygunluğu” ibaresi yönünden;
Oda tarafından yapılan denetim sırasında Odanın hizmetin mevcut mevzuat ve standartlara uygunluğu yönünden bir denetleme yapılabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak, meslek Odasının projenin ülke ekonomisine ve şartlarına uygun olarak yapılıp yapılmadığı yönünden yapacağı bir değerlendirmenin hizmetin içeriğinin denetlenmesi niteliğine bürünebileceği, meslek örgütü olan bir kurumun, mesleki unvanını almış mensubunun yeterliliğini ve meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğini denetleyemeyeceğinden, dava konusu Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine ve şartlarına” ibaresi ile yalnızca şekli nitelikte bir denetim olması gereken mesleki denetimin sınırları aşılarak meslek Odasınca, meslek mensubunun Oda denetimine sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi öngörüldüğünden, bu ibarenin mesleki denetimin niteliği ile bağdaşmadığı ve hukuka aykırılık teşkil ettiği,
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde yer alan “ihale bedeli üzerinden” ibaresi yönünden;
Dava konusu düzenleme ile herhangi bir kamu kurumunun birim fiyatları üzerinden keşif çıkarılarak ya da teklif alma usulü ile yapılan resmi ihaleli işlerde, sözleşmenin aslı veya noterce onaylı örneğinin SMM tarafından Oda birimine verileceğinin düzenlendiği, bu durumda hizmet bedelinin ihale bedeli üzerinden değerlendirileceğinin kurala bağlandığı,
Uyuşmazlığın çözümü açısından, maktu ve nisbi kavramlarının neyi ifade ettiğinin açıklığa kavuşturulması gerektiği,
Türk Dil Kurumu Sözlüğünde maktu, “pazarlık edilmeyen, değişmez olarak tespit edilmiş, kesin olarak değeri biçilmiş”; nisbi ise, “göreli, bağıntılı, izafî, birbirine göre (olan)” olarak tanımlandığı,
Peşin ve nispi ödemenin, kazanılmış bir ücreti ve yürütülen işlerin içeriksel niteliğinin ve niceliğinin saptanmasını gerekli kıldığı, benimsenen denetim ise, proje ücretine hak kazanılmadan yapılan mesleki bir incelemeyle sınırlı olduğundan ve peşin alındığından, işin niteliği gereği maktu alınması gerektiği,
Mesleki denetim içerik incelemesi olmayıp şekli bir denetim olduğundan, mesleki denetimin gerekleri ve sınırları göz önünde tutulmadan peşin ödeme yapılmak üzere nispi ücret belirlenmemesi gerektiği, büyüklük, alan, bedel gibi kıstaslar esas alınarak belirlenen ücretin, mesleki denetimin içerik yönünden yapılmasını gerekli kıldığı, benimsenen denetimin ise bu hususlara bağlı olmaksızın, biçimsel bir değerlendirmeyi içermesi gerektiği,
Bu durumda, maddenin “ihale bedeli” esas alınarak mesleki denetim ücreti belirlenmesine ilişkin kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı,
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 100. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendi yönünden;
Yönetmeliğin 100. maddesinin 1. fıkrasının dava konusu (l) bendinde, “Mesleki denetim gelirleri ve diğer gelirler” Odanın gelir kaynakları arasında sayıldığı,
Davacı tarafından, Elektrik Mühendisleri Odasının mesleki denetim yetkisinin bulunmadığı, bu nedenle Oda tarafından mesleki denetim bedeli tahsil edilmesinin de hukuka uygun olmadığı, Odanın gelirlerini düzenleyen 6235 sayılı Kanun’un 32. maddesinde böyle bir gelir düzenlemesine rastlanılmadığı iddiası ile iptal isteminde bulunulmakta ise de, mesleki denetim yetkisi bulunan davalı Odanın, bu denetim yetkisi kapsamında 6235 sayılı Kanun’un 32. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca gelir elde edebileceği anlaşıldığından, dava konusu Yönetmelik düzenlemesinde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı … numaralı karar yönünden;
Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı dava konusu … numaralı kararda, “Mesleki Denetim bedellerinin En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği gereğince maktu olarak alınması gerekmektedir. 2017 yılı mesleki denetim bedelinin 85 (seksenbeş)TL olarak belirlenmesine, Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik yetki sınırındaki ve 50 kw altı projeler/hizmetler için mesleki denetim bedelinin 25 (yirmibeş) TL olarak uygulanmasına 2016 yılında olduğu gibi devam edilmesine,” ifadelerine yer verildiği,
Meslek Odası tarafından belirlenecek ücretin miktarına yönelik iddiaların, ancak bu ücretin belirlendiği düzenleyici işlemlere (Mesleki Denetim Uygulaması Ücretleri ve Uygulama İlkeleri Tablosu gibi) karşı açılacak davalarda ileri sürülmesi halinde yargı yerince değerlendirilebileceği, bu uyuşmazlıkta, davacının, mesleki denetim bedelinin belirlenmesine ilişkin yönetim kurulu kararının iptalini istediği, iddia olarak da Odaca hiçbir şekilde mesleki denetim ücreti alınmaması gerektiğini ileri sürdüğü,
Mesleki denetimin içerik incelemesi olmayıp şekli bir denetim olması karşısında, peşin ve nisbi ödemenin, kazanılmış bir ücreti ve yürütülen işlerin içeriksel niteliğinin ve niceliğinin saptanmasını gerekli kıldığı, benimsenen denetimin ise, proje ücretine hak kazanılmadan yapılan mesleki bir incelemeyle sınırlı olduğundan ve peşin alındığından, işin niteliği gereği maktu alınması gerektiği, mesleki denetimin gerekleri ve sınırları göz önünde tutulmadan peşin ödeme yapılmak üzere nisbi ücret belirlenmesinin hukuka aykırılık oluşturacağı hususunun Dairelerinin kararları ile belirtildiği,
6235 sayılı Kanun’un 32. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi kapsamında mesleki denetim ücreti tahsil etme yetkisi bulunan davalı Oda tarafından, dava konusu kararla, mesleki denetim bedelinin Yönetmelik gereğince maktu olarak alınması gerektiği belirtildikten sonra, 2017 yılı mesleki denetim bedelinin 85(seksenbeş)TL olarak belirlenmesine karar verildiği görülmekte olup, şekli nitelikte olması gereken mesleki denetimin niteliğine uygun olarak maktu nitelikte ve makul oranda belirlenen denetim bedelinde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı … numaralı karar yönünden;
Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı dava konusu … numaralı kararda, “2017 yılı SMM-BT belge bedellerinin elektronik imza ve mesleki sorumluluk sigortası bedeli dahil olmak üzere 2016 yılına göre artırılmasına ve aşağıdaki gibi olmasına,
SMM Belgesi (İlk Çıkartma) 760 TL
SMM Belgesi (Yenileme) 660 TL
BT Belgesi (İlk Çıkartma) 1.060 TL
BT Belgesi (Yenileme) 860 TL
Büro Tanıtım Belgesi (İlk Çıkartma) 1.550 TL
Büro Tanıtım Belgesi (Yenileme) 1.200 TL
SMMHB (Her Belge İçin) 1.500 TL” ifadelerine yer verildiği,
Kanun ve Yönetmeliklerle belirlenmiş olan Oda gelirleri arasında bulunduğu kuşkusuz olan belge bedellerinin belirlenmesi konusunda davalı Odanın yetkili olduğu, ilk kez belge almak ya da belgesini yenilemek isteyen kişi veya kuruluşların da her yıl Oda Yönetim Kurulu tarafından belirlenen başvuru ücretini ödemekle yükümlü tutulduğu, ancak, alınacak belge bedellerinin Odaya kayıtlı üyelere ek mali külfet getirecek şekilde belirlenmemesi, gerektiği, meslekî faaliyetlerin kolaylaştırılması amacına ters, Odanın asli gelir kaynağı şeklinde yüksek miktarda olmaması gerektiği, ayrıca geçmiş yıla oranla artışın, ülkenin ekonomik durumuna uygun olarak makul bir oranda yapılması gerektiği,
Davacı tarafından, 6235 sayılı Kanun’un 32. maddesinde, vesika gelirleri Oda gelirleri arasında sayıldığından, belge bedellerini tahsil etmenin Elektrik Mühendisleri Odasının yasal hakkı olduğu, ancak dava konusu kararın içerisinde 6235 sayılı Kanun’un 32. maddesi kapsamında gelir olarak tanımlanması mümkün olmayan ve başka kanunlarda düzenlenmiş bulunan elektronik imza ve mesleki sorumluluk sigortası gibi iki değişik gelir türünün SMM-BT belge bedellerinin içerisine dahil edildiği ve belirlenen bedellerin fahiş olduğu iddia edilerek iptal isteminde bulunulduğu, davalı idare tarafından ise, belge bedellerinde en son 2014 yılında artış yapıldığı, son 3 yılda bir artış yapılmadığından 2017 yılı için belirlenen bedellerin makul olduğunun belirtildiği,
2014 yılı belge bedellerini belirleyen Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu kararına karşı açılan davada, Dairelerinin 01/06/2017 tarih ve E:2014/745, K:2017/4573 sayılı kararıyla, “davada, belge bedellerinin elektronik imza ve mesleki sorumluluk sigortası bedeli olmak üzere belirlendiği belirtilmekte ise de, SMM Belge Yenileme ve BT Belge Yenileme ücretlerinin hangi kriterlere göre belirlendiği, önceki yıllardaki miktarın ne olduğu, hangi oranda ve hangi usule göre artış yapıldığı hususları ortaya konulmadığından dava konusu kararda bu yönleriyle hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği anlaşıldığından, iptal edilen miktarlar esas alınarak 2017 yılı için belirlenen bedellerde de hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine uygunluğu” ibaresi ile (h) bendinde yer alan “ihale bedeli üzerinden” ibaresinin ve Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun 07/10/2016 tarih ve 45/20 sayılı oturumunda aldığı 13 numaralı kararın iptaline, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin diğer kısımları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 100. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendi ve Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı 8 numaralı karar yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, 6235 sayılı Kanun’un 2. maddesinin (b) fıkrasının, mesleki denetim yetkisine ilişkin bir düzenleme olmadığı, bu düzenlemenin Anayasa’nın 135. maddesinin 1. fıkrasında da aynen yer aldığı, kanun koyucu tarafından mesleki denetim yetkisinin, meslek kuruluşlarının kendi özel kanunlarında açıkça düzenlendiği, 6235 sayılı Kanun’da bu yönde bir düzenlemenin yer almadığı ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine uygunluğu” ibaresi ile (h) bendinde yer alan “ihale bedeli üzerinden” ibaresi Danıştay Sekizinci Dairesinin başka bir kararında iptal edildiğinden, bu davada da iptal kararı verilmesinin hukuka aykırı olduğu, Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı 13 numaralı kararıyla belirlenen belge bedellerinin, 2014, 2015 ve 2016 yılı belge bedellerinden ziyade, ülkenin 2016 yılındaki ekonomik koşularına göre belirlendiği, bu nedenle, 2014 yılı belge bedelleri iptal edildiğinden, 2017 yılı bedellerinin de iptali gerektiği gerekçesiyle verilen iptal kararında hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idare tarafından, Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın davanın reddine ilişkin kısmının usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının açıklamalı onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Diğer yandan, temyiz istemine konu Daire kararında, Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine ve şartlarına” ibaresi ile yalnızca şekli nitelikte bir denetim olması gereken mesleki denetimin sınırları aşılarak meslek odasınca, meslek mensubunun Oda denetimine sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi öngörüldüğünden, bu ibarenin mesleki denetimin niteliği ile bağdaşmadığı ve hukuka aykırılık teşkil ettiği gerekçesine yer verilmesine karşın, hüküm kısmında maddi hata yapılarak “ülke ekonomisine uygunluğu” ibaresinin iptali yönünde hüküm kurulmuşsa da; anılan iptal kararının “ülke ekonomisine ve şartlarına” ibaresi yönünden hüküm ifade edeceği de tabiidir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle, dava konusu düzenlemenin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolundaki Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 08/11/2019 tarih ve E:2016/14206, K:2019/9746 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 25/11/2020 tarihinde, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine ve şartlarına” ibaresi ile (h) bendinde yer alan “ihale bedeli üzerinden” ibaresi ve Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı oturumunda aldığı 8 ve 13 numaralı kararlar yönünden oybirliği, dava konusu diğer kısımlar yönünden oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 2. maddesinin (b) fıkrasında; “Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak; mesleğin genel menfaatlerine uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak” birliğin görevleri arasında sayılmış olup, anılan Kanun hükmü uyarınca, Birliğin, serbest meslek icra eden meslek mensupları üzerinde mesleki denetim yetkisi bulunduğu açıktır.
Dava konusu Yönetmeliğin 100. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendinde ise; mesleki denetim geliri adı altında bir gelir kalemine yer verilmiş, diğer dava konusu işlem olan Yönetim Kurulu kararıyla da, 2015 yılı için, verilecek hizmetin niteliğine göre ödenecek mesleki denetim ücreti belirlenmiştir.
Mesleki denetim görevi, 6235 sayılı Kanun kapsamında bir “görev” niteliğinde olup, kanunla verilen görevin yerine getirilmesinin karşılığı olarak herhangi bir ücret alınabilmesi, bir başka ifadeyle, muhataplarına mali yükümlülük getirilebilmesi için açık bir yasal dayanağın da bulunması zorunludur.
Ancak, anılan Yönetmeliğin dayanağı olan 6235 sayılı Kanun’un 32. maddesinde sayılan “Odaların gelirleri” arasında, mesleki denetime yer verilmediği gibi, idareler tarafından, ücret karşılığı verilen hizmetlerden farklı olarak, kanunlarda “görev” olarak tanımlanan idari faaliyetler nedeniyle ücret alınması, “görev” niteliğiyle de bağdaşmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu Yönetmeliğin 100. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendinde yer alan mesleki denetim ücretlerine ilişkin düzenlemenin yasal dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Daire kararının dava konusu Yönetmeliğin 100. maddesinin 1. fıkrasının (l) bendi yönünden davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyoruz.
KARŞI OY
XX- 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 2. maddesinin (b) fıkrası uyarınca, meslek odaları, meslek mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü birtakım kurallar koyabilir.
Bu bağlamda, meslek odasınca meslek mensuplarına yönelik mesleki denetim yapılabilmesi mümkün ise de, bu denetimin, meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi, yahut meslek mensubunun yeterliliğinin denetlenmesi niteliğinde olmayıp, meslek mensubunca bulundurulması gerekli bazı belge ve bilgilerin bulundurulup bulundurulmadığı, meslek mensubunun Oda üyelik kaydının bulunup bulunmadığı, kısıtlılığının olup olmadığı, bürosunun tescilini yaptırıp yaptırmadığı gibi mesleki disiplini sağlamaya yönelik şekli bir denetim olarak anlaşılması gerekeceği açıktır.
Dava konusu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin “Uygulama esasları” başlıklı 10. maddesinde yer alan hükümlere bakıldığında, söz konusu hükümlerin mesleki disiplini sağlamaya yönelik şekli bir denetim niteliğinde olmadığı, meslek mensubunun yeterliliğinin ve meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi niteliğinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Daire kararının, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği’nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan “ülke ekonomisine ve şartlarına” ibaresi ve (h) bendinde yer alan “ihale bedeli üzerinden” ibaresi dışında kalan kısımları yönünden davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyoruz.