DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2020/140 E.  ,  2020/2050 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/140
Karar No : 2020/2050

TEMYİZ EDENLER : I-(DAVALILAR)
1- …
VEKİLİ : Huk. Müş. …
2- … Bakanlığı – …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
II- (DAVALILAR YANINDA MÜDAHİL) : … Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF(DAVACILAR):1- … 2- …
3-…
…
62- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 12/06/2019 tarih ve E:2014/4705, K:2019/4728 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 30/08/2014 tarih ve 29104 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “2014 Yılında Tarımsal Sulamaya İlişkin Elektrik Borcu Bulunan Çiftçilere Bu Borçlarını Ödeyinceye Kadar Destekleme Ödemesi Yapılmamasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair” 2014/6732 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yine aynı Resmi Gazete’de yayımlanan “Tarımsal Sulamaya İlişkin Elektrik Borcu Bulunan Çiftçilere Bu Borçları Ödenene Kadar 2014 Yılında Tarımsal Destekleme Ödemesi Yapılmayacağına Dair Bakanlar Kurulu Kararı Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair” 2014/42 sayılı Tebliğ’in iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 12/06/2019 tarih ve E:2014/4705, K:2019/4728 sayılı kararıyla;
Anayasa’nın 124. maddesinde belirtildiği üzere, Cumhurbaşkanlığının, bakanlıkların ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla düzenleme yapabileceği,
Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının yasal dayanağı olarak belirtilen 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 19. maddesinde, tarımsal destekleme araçlarının belirlendiği; yapılacak destekleme ödemeleri konusunda, Bakanlar Kuruluna ve davalı Bakanlığa idari düzenleme yetkisi tanındığı,
Anılan idari düzenleme yetkisinin, destekleme ödemelerinin usul ve esaslarını belirlemeyle sınırlı bir yetki olduğu; Bakanlar Kurulunun ve davalı Bakanlığın, anılan düzenleme yetkisini kullanmak suretiyle haksız yere veya yanlışlıkla yapılan tarımsal destekleme ödemelerinin geri alınması veya çiftçilerin destekleme ödemelerinden mahsubunu öngörebileceklerinin açık olduğu; ancak, yasayla yetki tanınmamasının, Bakanlığın görev ve hizmet alanıyla doğrudan ilgili olmaması karşısında; Bakanlar Kurulu ve davalı Bakanlığın, tarımsal sulamaya ilişkin abonelik sözleşmesinden veya kaçak kullanımdan kaynaklanan elektrik borçlarının, çiftçilere yapılacak destekleme ödemelerinden mahsubu yolunda düzenleme yapmalarına hukuken olanak bulunmadığı,
Esasen çiftçilerin, tarımsal sulamaya ilişkin elektrik borçları bulunup bulunmadığının sadece elektrik dağıtım şirketinin bildirimiyle yetinilerek tespit edilemeyeceğinin de açık olduğu; abonelik sözleşmesi veya kaçak kullanımdan kaynaklı elektrik borçlarının varlığının, çiftçilerin muvafakati ya da elektrik dağıtım şirketinin başvurusu üzerine adli yargı kararıyla belirlenmesinin hukuki bir zorunluluk olduğu zira abonelik sözleşmesi veya kaçak kullanımdan kaynaklanan çiftçilerin elektrik borçlarının kamu alacağı tahsil usulüne tabi olmayıp, özel hukuk hükümlerine tabi olduğu,
Sonuç olarak, elektrik borcu bulunan çiftçilerin bu borçlarını ödememeleri durumunda, 2014 yılında bu çiftçilere yapılması gereken tarımsal destekleme ödemelerinin, bu elektrik borçlarına mahsup edileceğine ilişkin düzenleme getiren dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı ve Uygulama Tebliği hükümlerinin, yetki yönünden açıkça hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davalı idareler ve davalı idareler yanında müdahil tarafından; iptali talep edilen Karar ve Tebliğ ile elektrik borcunu ödeyen ve ödemeyen çiftçiler arasında haksız rekabetin oluşmasının engellenmek istendiği; doğrudan gelir desteği üzerine bloke konulacak elektrik borçlarının “tarımsal amaçlı” elektrik aboneliklerine ilişkin olduğu; toprak ve su kaynaklarını israf ederek ve usulsüz elektrik kullanarak tarımsal sulama yapan, kamuya zarar veren çiftçilerin tarımsal desteklemelerden yararlanma talebinin objektif iyiniyet kuralı ile bağdaşmayacağı; tarımsal sulamada kayıp kaçak oranının Mardin ilinde %75 civarında olduğu, dava konusu düzenlemeler ile bu hususta da adaletin sağlanılmak istendiği, düzenlemelerin iptali ile kayıp kaçak su bedeli ile olan mücadelenin zarar göreceği; tarım politikalarının sürdürülebilir olması açısından Bakanlar Kurulunun dava konusu düzenlemeleri yapmaya yetkili olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden … Bakanlığı ile davalı idareler yanında müdahil … Elektrik Dağıtım A.Ş’nin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin ve davalı idareler yanında müdahil Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin temyiz istemlerinin reddine,
2.Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 12/06/2019 tarih ve E:2014/4705, K:2019/4728 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareler yanında müdahil … Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye iadesine,
4. Kesin olarak, 04/11/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Anayasa’nın “Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması” başlıklı 45. maddesinde, Devletin bitkisel ve tarımsal üretimi arttırmak amacıyla gereken düzenlemeleri yapacağı ve tedbirleri alacağı, 124. maddesinde de Cumhurbaşkanlığının, bakanlıkların ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla düzenleme yapabileceği hüküm altına alınmıştır.
Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının yasal dayanağı 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 19. maddesi olup, anılan maddede, tarımsal destekleme araçları belirlenmiş; yapılacak destekleme ödemeleri konusunda da, Bakanlar Kuruluna ve davalı Bakanlığa düzenleme yetkisi tanınmıştır.
5488 sayılı Tarım Kanunu’nda, tarımsal desteklemenin amacının; tarım sektörünün öncelikli problemlerinin çözümüne katkıda bulunmak, uygulanan politikaların etkinliğini artırmak, sektörün bu politikalara uyumunu kolaylaştırmak olduğu, tarımsal destekleme politikalarının, ekonomik ve sosyal etkinlik ve verimlilik koşullarını sağlayacak programlarla uygulanacağı, ödemelerin bütçe imkânları çerçevesinde ve programların niteliğine bağlı olarak, gerekli denetim ve kontrollerin tamamlanmasından sonra yapılacağı, tarım politikalarının ilkelerinden birisinin sürdürülebilirlik olduğu, tarımsal girdi ve ürün piyasalarının geliştirilmesinin tarım politikalarının öncelikleri arasında olduğu belirlenmiştir.
Dava konusu düzenlemelerin amacının ise, tarımsal üretimde kullanılan yüksek maliyetli girdilerden olan elektrik enerjisinin, etkin, dengeli ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak; kaçak elektrik kullanımı ile mücadele etmek ve fiyat eşitleme mekanizması sebebiyle kayıp-kaçak bedelinin tüm abonelerin elektrik faturalarına yansıtılmasını engellemek; elektrik borcunu ödeyen ve ödemeyen çiftçiler arasında oluşacak haksız rekabeti engelleme olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan açıklamalar ışığında, tarımsal sulamada kullandığı elektriğe ilişkin borcunu ödemeyerek haksız rekabete yol açacak olanların, tarımsal destekleme ödemelerinden yararlandırılmasının, tarım politikalarının amacı ile uyuşmayacağı ortadadır.
Bu doğrultuda, davalı idareler, doğrudan tarım politikaları ile ilgili olduğu görülen dava konusu düzenleyici işlemler açısından düzenleme yapma yetkisini haiz olup, dava konusu düzenlemelerde yetki unsuru açısından hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenleyici işlemlerin yetki yönünden hukuka uygun olduğu oyuyla, davalı idarelerin ve davalı idareler yanında müdahil … Elektrik Dağıtım A.Ş’nin temyiz istemlerinin kabulü ile temyize konu Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.