DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2020/1045 E. , 2020/1603 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1045
Karar No : 2020/1603
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Otomotiv Endüstri A. Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği – …
İSTEMİN KONUSU : … . İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisi çıkışından alınan numunenin, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirlenen değerleri sağlamadığından bahisle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (ı) bendi uyarınca 37.696,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 16/10/2012 tarih ve 10217/1812 sayılı işlem ile tebliğ edilen bilatarih 2012/182 sayılı … Valilği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü idari yaptırım karar tutanağının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
20/06/2012 tarihinde yapılan denetimde davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisi çıkışından atıksu numunesi alındığı, numune alma tutanağının tesis sorumlusu … tarafından imzalı olduğu, numune analiz sonuçlarına göre davacı Şirketin çevre kirliliği yarattığının tespit edilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, analizin yapıldığı laboratuvarın su analizi konusunda yeterlilik belgesine sahip olduğunun anlaşıldığı,
Uyuşmazlıkta, alınan numune üzerinde yapılan analiz sonucunda florür değerinin 19,31, ph miktarının 1,94 olarak belirlendiği, bu değerlerin ise Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen değerlere uygun olmadığının görüldüğü,
Bu durumda, davacının tespit edilen fiiline uygun olarak 37.696,00-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Ondördüncü Dairesinin 22/03/2016 tarih ve E:2014/160, K:2016/2069 sayılı kararıyla;
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği’nin 6. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, tüm numune alımlarında, Tebliğ’in Ek-3’ünde yer alan tutanağın kullanılacağının ve bu tutanağın şahit numune istenilip istenilmediği hususunu içermesi gerektiğinin belirtildiği,
Anılan Tebliğ’deki bu düzenlemeye rağmen, davalı idarece, Tebliğ’in Ek-3’ünde yer alan çevre denetim tutanağının düzenlenmediği, bunun yerine Çevre ve Orman Müdürlüğü’nce hazırlanan tutanağın kullanıldığı, bu tutanakta çevre denetim tutanağında yer alan hususların tamamının yer almadığı, örneğin çevre denetim tutanağında şahit numune alınıp alınmadığına ilişkin ibarenin bulunduğu, ancak dava konusu işlemin dayanağı tutanakta böyle bir ibareye yer verilmediği,
Dolayısıyla idarece usulüne uygun olarak tutanak düzenlenmediği anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği uyarınca davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisinin yetkililerinin şahit numune alınmasını talep etmesi durumunda şahit numune alınacağı, tesis yetkililerince atık su numune alma tutanağında böyle bir istemde bulunulmaksının tutanağın imzalandığı, ayrıca dava konusu idari para cezasının dayanağı olan Çevre ve Orman Müdürlüğünce hazırlanan tutanak incelendiğinde, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği’nin EK-3’ünde belirtilen numune alma tutanağına uygun olduğu ve tesis yetkilisinin de tutanağı imzaladığının anlaşıldığı,
Davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisinin deşarj noktasından alınan endüstriyel atık su numunesinin yapılan analiz sonucunda standart değeri 6-9 olan pH değerinin 1,94 olduğu; standart değeri 5 olan florür değerinin 19,31 olduğu, standart değeri 20 olan yağ-gress değerinin 57,6 olduğu, bu bağlamda standart değerlerin üzerinde çevre kirliliğine sebebiyet verildiği anlaşıldığından tesis olunan dava konusu idari para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesi eklenmek suretiyle davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, usulüne uygun bir şekilde düzenlenmeyen tutanağa dayalı olarak verilen idari para cezasının iptaline karar verilmesi gerekirken aksi yönde verilen ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisi çıkışından, davalı idare tarafından (Çevre ve Orman İl Müdürlüğü) hazırlanan tutanak kullanılarak alınan numunelerin, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen deşarj standartlarını sağlamaksızın alıcı ortama verilerek çevre kirliliğine neden olunduğundan bahisle, davacı şirkete 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20/ı maddesi uyarınca, 37.696,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlem tesis edilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (ı) bendinin son paragrafında; “Bu bendin birinci paragrafı dışında, bu Kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklere aykırı olarak ülkenin egemenlik alanındaki denizlere ve yargılama yetkisine tâbi olan deniz yetki alanlarına, içme ve kullanma suyu sağlama amacına yönelik olmayan sulara atık boşaltanlara 24.000 Türk Lirası idarî para cezası verilir….” hükmüne yer verilmiştir.
Çevre Kanunu’na Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ile Tahsili Hakkında Yönetmeliğin 13. maddesinde; “Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya Bakanlıkça yetki verilmiş kurum veya kuruluşların yetkili makam tarafından çevre denetimi ile görevlendirilen personelce yapılan denetimler sonucunda tespit edilen ihlallerle ilgili olarak, fiilleri işleyenler hakkında Ek-3’te yer alan Çevre Denetim Tutanağı, gemilerle ilgili olarak ise Ek-2’de yer alan Tespit Tutanağı düzenlenir. Çevre Denetim Tutanağı ile Tespit Tutanağı en az üç nüsha düzenlenir. Bunların her nüshası arasına karbon kâğıdı konulan ya da kendiliğinden karbonlu tutanaklar sabit, mürekkepli veya tükenmez kalemle tam ve eksiksiz doldurularak, tutanağı düzenleyenlerin her biri ve ihlale neden olan sorumlu kişi tarafından imzalanır. İhlale neden olan sorumlu kişi, imza atmaktan kaçındığı takdirde bu durum tutanakta belirtilir.” kuralı yer almaktadır.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (f) bendinde; şahit numune, “analiz sonuçlarına yapılabilecek itirazların çözümünde kullanılacak, esas numune ile aynı koruma koşulları altına alınarak ve eş zamanlı olarak Bakanlıkça yetki verilen laboratuvarlara tesis sahibi tarafından gönderilen ve yetkili laboratuvarda analizleri yapılan numune” olarak tanımlanmış, aynı Tebliğ’in 5. maddesinin (g) bendinde; “Şahit numune için alınan numune ile aynı nitelikte numune hazırlanarak ilgili kişiye mühürlü olarak teslim edilir. Tutanağın bu bölümüne örnekleme noktasını temsilen kaç adet numune alındığı ve kaç adedinin şahit numune olarak teslim edildiği yazılır. Ayrıca süreye bağlı değişebilecek parametreler açısından ne kadar süre içinde analiz edilmesi gerektiği de belirtilir.”; 6. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; “Bu Tebliğin Ek-3’ünde belirtilen numune alma tutanağı, numune alınması sırasında doldurulmalı ve imza altına alınmalıdır. Tutanakta numunenin alındığı yer, tarih, saat, alınış şekli, arazide ölçülen parametreler, koordinatlar, hava sıcaklığı ve durumu, alınış amacı, şahit numunenin istenip istenmediği hususlarını içerecek şekilde düzenlenir. Tüm numune alımlarında bu tutanak kullanılır. Tutanaklar, iç izleme yapmak üzere alınan numuneler için numuneyi alan ve tesis yetkilisi olmak üzere en az iki kişi tarafından, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü gözetiminde denetim, çevresel izin ve doğrulama analizleri için alınan numunelerde ise tesis yetkilisi veya sorumlusu dahil olmak üzere en az üç kişi tarafından imza altına alınır.”; yine 6. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde ise; “Tesis sahiplerinin şahit numune alınmasını talep ettiği durumda bu numune esas numune ile aynı koruma koşulları altında alınır ve eş zamanlı olarak Bakanlıkça yetki verilen laboratuvarlara tesis sahibi tarafından gönderilir. Esas numune ile şahit numune raporlarında uyuşmazlık olduğu durumlarda tesisten yeni bir numune alınır ve Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Referans Laboratuvarına gönderilir. Bu numuneye ikinci bir şahit numune alınmaz.” kurallarına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu uyuşmazlıkta ısrar hususu, davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisi çıkışından alınan numunelerin, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen deşarj standartlarını sağlamaksızın alıcı ortama verilerek çevre kirliliğine neden olup olmadığı konusunda yapılan denetimde, ilgili mevzuatta öngörülen tutanak olan çevre denetim tutanağı yerine, dava konusu işleme dayanak olarak alınan Çevre ve Orman İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen tutanağın da kullanılabileceğine ilişkindir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı Şirkete ait endüstriyel nitelikli atıksu arıtma tesisinden, denetim amaçlı olarak davalı idare elemanlarınca 20/06/2012 tarih ve 647 sayılı numune alma tutanağı ile atık su numunesi alındığı, alınan numunelerin analiz sonuçlarının Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen standart değerlerin üzerinde çıkması nedeniyle Mersin Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından davacı Şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, ilgili idarelerce yapılacak çevre denetimlerinde, numune alımını gerektirir bir durumla karşılaşılması halinde, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği Ek-3’te yer alan çevre denetim tutanağının tutulması ve bu tutanakta, numunenin alındığı yer, tarih, saat, alınış şekli, arazide ölçülen parametreler, koordinatlar, hava sıcaklığı ve durumu, alınış amacı, şahit numunenin istenip istenmediği hususlarının belirtilmesi gerekmektedir.
Tesis sahiplerinin analiz sonuçlarına yapabilecekleri itirazların temel dayanağı olan şahit numune, tesis sahiplerinin talebi üzerine alınan bir numune türü olsa da, şahit numunenin istenilip istenilmediği hususunun, çevre denetim tutanağında kayıt altına alınması bir zorunluluk olarak öngörülmüştür.
Nitekim, anılan Tebliğ’in Ek-3 kısmında yer alan çevre denetim tutanağında, şahit numune istenilip istenilmediği kaydının tutulması için özel bir bölüme de yer verilmiştir.
Bu düzenlemelerin amacının, ilgili tesis sahiplerine, numune alımlarında, şahit numune alınmasını talep etme haklarının olduğunu hatırlatmak olduğu açıktır.
Bu nedenle, şahit numune istenilip istenilmediğine ilişkin bilgileri içermeyen çevre denetim tutanağının, usulüne uygun olmayan ve eksik düzenlenmiş bir tutanak olarak kabulü gerektiğinden dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/09/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ve temyize konu ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.