DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2020/103 E.  ,  2020/1806 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/103
Karar No : 2020/1806

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Aydın İli, Söke İlçesi, kapatılan Yenidoğan Belediye Meclisinin … tarih ve … (madde …-…) sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli ilave nazım imar planının iptaline ilişkin Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Aydın İli, Söke İlçesi, Yenidoğan Beldesinde bulunan toplam 61.745 hektar tarım arazisinin “toplu konut yapılması amacıyla” tarım dışı amaç için kullanılmasının Aydın Toprak Koruma Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile uygun görüldüğü, söz konusu tarım arazisinin Mülga Yenidoğan Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan ilave nazım ve uygulama imar planı ile toplu konut alanı olarak ayrıldığı,
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının … tarih ve … sayılı işlemi ile “5403 sayılı Kanun uyarınca talep edilen arazinin başka bir amaç ile kullanılmaması, toprak koruma projesinin Valilikçe onaylanması ve bu projeye uyulması kaydı şartı ile alanın istenen amaçla kullanılmasının” uygun görüldüğü,
Yine aynı alana ilişkin İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 24/01/2012 tarihli işlemi ile kamu yararı kararı alındığı, Aydın Valiliğinin … tarih ve … sayılı kararı ile Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı verildiği,
Anılan işlemlere karşı açılan davalar neticesinde, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının … tarih ve …sayılı işleminin Mahkemelerinin … tarih ve E:…, … sayılı kararı ile iptal edildiği, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün … tarihli işleminin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…,K:… sayılı kararı ile iptal edildiği, Aydın Valiliğinin … tarih ve … sayılı kararı ile alınan Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararının da … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…,K:… sayılı kararı ile iptal edildiği,
Bunun üzerine, Söke Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile “5403 sayılı Kanun kapsamında verilen izinlerin yargı kararı ile iptal edildiği, söz konusu izinlerin yargı kararı ile iptal edilmesinin planları dayanaksız bırakacağı” gerekçesiyle Mülga Yenidoğan Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan imar planlarının iptaline karar verildiği, anılan kararın Aydın Büyüşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile onanması üzerine açılan davada Mahkemelerince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararı sonrasında dava konusu işlemin tesis edildiği,
Bakılan uyuşmazlıkta, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından yapılması planlanan toplu konut projesi için … İli, …İlçesi, … Beldesinde bulunan toplam 61.745 hektar tarım arazisinin toplu konut alanı olarak kullanılmasına izin veren Gıda Tarım ve Hayvancılığı Bakanlığının … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerinin dava konusu işlemin iptaline ilişkin … tarih E:…, K:… sayılı kararının Danıştay Onuncu Dairesi nezdinde kanun yollarından geçmek suretiyle kesinleştiği, ayrıca “Yenidoğan Toplu Konut Projesi” faaliyetine ilişkin olarak Aydın Valiliğinin … tarih ve … sayılı işlemiyle verilen “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince verilen dava konusu işlemin iptaline ilişkin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın kanun yollarına başvurulmaksızın kesinleştiği görüldüğünden, Mülga Yenidoğan Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan ilave nazım imar planının iptaline ilişkin … tarih ve … sayılı Aydın Büyükşehir Belediye Meclis kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti:Danıştay Altıncı Dairesinin 16/10/2017 tarih ve E:2016/10917, K:2017/7735 sayılı kararıyla;
Dava konusu imar planı, davalı idare tarafından, dayanağı kurum görüşlerinin Mahkeme kararlarıyla iptal edilmesinden dolayı dayanaksız kaldığı gerekçesiyle iptal edilmiş ise de; 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu uyarınca tarım arazisinin tarımsal amaç dışında kullanılmasına izin veren Toprak Koruma Kurulu Kararının imar planının kabulünden önce 15/12/2011 tarihinde alındığı, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünce alınan 24/01/2012 tarihli kamu yararı kararının ise izin mahiyetinde olmadığı gibi sonradan tekemmül ettirilerek Yasa’ya uygunluğun sağlandığı, bu durumun kapatılan Yenidoğan Belediye Meclisince 19/12/2011 tarihinde kabul edilen imar planını kusurlandırmayacağı,
Ayrıca İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 24/01/2012 tarihli kamu yararı kararına karşı açılan davada verilen iptale ilişkin kararın Dairelerinin 24/12/2015 tarih ve E:2014/2499, K:2015/7814 sayılı kararıyla bozulduğu hususları birlikte değerlendirildiğinde, bu aşamada imar planının iptalini zorunlu kılan herhangi bir sebebin bulunmadığı anlaşıldığından, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılarak …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K: … sayılı kararıyla;
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesinin 1. fıkrasının, (c) bendinde, tarım arazilerinin, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamayacağının açıkça hükme bağlandığı,
Dava konusu 1/5000 ölçekli ilave nazım imar planının mülga Yenidoğan Belediye Meclisince 19/12/2011 tarihinde onaylanarak yürürlüğe konulduğu, tarımsal alanın toplu konut alanına dönüştürülmesine ilişkin imar düzenlemeleri için 3194 sayılı Kanun’un anılan düzenlemesinde öngörülen iznin Aydın Toprak Koruma Kurulunca 15/11/2011 tarihinde verildiği, Aydın Toprak Koruma Kurulunun bu kararının tesis edilmesi için gerekli olan kamu yararı kararının ise 24/01/2012 tarihinde alındığı, Aydın Toprak Koruma Kurulunun izin verilmesi mahiyetindeki kararının, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca 24/02/2012 tarihinde onaylanması ile sürecin tamamlandığı ve bu şekilde mevzuat uyarınca öngörülen şartların yerine getirildiği,
Dava konusu imar düzenlemesine yönelik olarak ilgili kurumlarca gerekli izinlerin verilmesi ve imar düzenlemesine karşı olumsuz bir görüşün bildirilmemiş olması karşısında, Toprak Koruma Kurulu izni ve kamu yararı kararına ilişkin sürecin, imar düzenlemesinin Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girdiği tarihten sonra tamamlanmasının, imar düzenlemelerini kusurlandırmayacağının kabulüne hukuken olanak bulunsa da; kamu yararı kararının, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 13. maddesinin 1. fıkrası uyarınca, Toprak Koruma Kurulunca verilebilecek olan uygun bulma kararının bir parçası olduğu ve bu yönüyle de tek başına bir anlam ifade etmediği, tarım arazisi niteliğinde olan imar düzenlemesi sahasının, tarımsal amaç dışında kullanılmasına yönelik izin kararının onaylanması hususundaki Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının … tarih ve … sayılı işleminin iptaline yönelik yargı kararının kesinleştiği,
Bu kararın kesinleşmesi ile tarımsal alanların tarımsal amaç dışında kullanılmasına yönelik izin kararının hukuken ortadan kalktığı, bunun sonucunda ise dava konusu 1/5000 ölçekli ilave nazım imar planının 3194 ve 5403 sayılı Kanunlarda belirtilen yasal izinden yoksun hale geldiği, bu itibarla Aydın Toprak Koruma Kurulunun, tarım dışı amaçlı arazi kullanımına yönelik 15/12/2011 tarihli kararının, dava konusu imar düzenlemesinin kabulüne ilişkin 19/12/2011 tarihli Belediye Meclis kararından önce veya sonra olması, bu kararın onaylanmasına ilişkin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın… tarih ve … sayılı işlemin hangi tarihte tesis edildiği ve bu izin kararının bir parçası olması nedeniyle tesis edilen 24/01/2012 tarihli kamu yararı kararının varlığını koruyup korumadığı hususları hakkında ayrıca bir değerlendirme yapılmasına gerek bulunmadığı,
Dava konusu 1/5000 ilave nazım imar planının yürürlüğünün sürdürülmesine; bu plana temel teşkil eden tarım dışı amaçlı tarımsal arazi kullanımına yönelik izin işleminin, kesinleşmiş yargı kararıyla ortadan kalkmış olması nedeniyle, hukuken olanak bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu imar düzenlemesinin bu nedene dayalı olarak davalı idarece iptal edilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesi eklenmek suretiyle davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu Aydın Büyükşehir Belediyesi Meclis kararında, kapatılan Yenidoğan Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptalini gerektiren hiçbir gerekçenin gösterilmediği, dava konusu alanın üst ölçekli planlarda da konut gelişme alanı olarak belirlendiği, Mahkemece plan hiyerarşisi konusunda bilirkişi görüşü alınarak bir karar verilmesi gerektiği, iptal edilen planın askı sürecinde itiraz olmaması nedeniyle kesinleştiği ve uygulamasının da yapıldığı, mülga Yenidoğan Belediye Meclisi kararının iptaline ilişkin olarak alınan Söke Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının onanmasına ilişkin Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı aynı Mahkemece iptal edildiği halde, eldeki dosyada, anılan kararla çelişecek şekilde davanın reddi yolunda verilen ısrar kararının Daire gerekçeleri doğrultusunda bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile … İdare Mahkemesi ısrar kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerine uyulmamış olunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının ONANMASINA,
3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.