DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2020/1 E. , 2020/1805 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1
Karar No : 2020/1805
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Balıkesir İli, Edremit ilçesi, … Mevkii, … pafta, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanda 1/1000 ölçekli ilave imar planının onaylanmasına ilişkin kapatılan … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali ile yeniden plan çalışması yapılmak üzere etüt proje müdürlüğünün görevlendirilmesi, plan çalışması tamamlandıktan sonra konunun değerlendirilmesi ile dosyanın imar komisyonuna havalesine ilişkin … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Kapatılan …. Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planına dayalı olarak … Encümeninin … tarih ve 2007/22 sayılı kararıyla, … ve … parsellerin tamamı ile … parselin bir kısmını kapsayan alanda, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işleminin, Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile iptal edildiği, bunun üzerine geri dönüşüm işlemi yapıldığı, dava konusu Belediye Meclisi kararı ile de, yeni bir imar uygulaması yapılabilmesi için zorunlu olduğundan bahisle mezkur mülga Belediye Meclisi kararının iptali ile plan çalışması yapmak üzere etüt proje müdürlüğünün görevlendirilmesi ve plan çalışması tamamlandıktan sonra konunun değerlendirilmesi yolundaki imar komisyon raporunun aynen kabulü ile dosyanın yeniden imar komisyonuna havale edildiğinin anlaşıldığı,
İmar planları genel düzenleyici işlemler olduklarından ilgilileri hakkında sonuç doğurabilmeleri için yukarıda anılan Kanun maddesi uyarınca tekemmül ettirilerek ilan edilmek suretiyle kesinleştirilmelerinin zorunlu olduğu,
Olayda, henüz plan müellifince hazırlanarak Belediye Meclisine sunulmuş bir plan bulunmadığı görüldüğünden dava konusu kararın, “yeniden bir plan çalışması yapılmak üzere etüt proje müdürlüğünün görevlendirilmesi, plan çalışması tamamlandıktan sonra konunun değerlendirilmesi ile dosyanın imar komisyonuna havalesine ilişkin” kısmının hazırlık işlemi niteliğinde olduğu, dolayısıyla, kesin ve uygulanabilir nitelikte olmadığı görüldüğünden uyuşmazlığın bu kısmının esasının incelenmesine imkan bulunmadığı,
Dava konusu kararın, 1/1000 ölçekli ilave imar planının onaylanmasına ilişkin kapatılan Altınoluk Belediye Meclisinin 07/12/2006 tarih ve 185 sayılı kararının iptaline ilişkin kısmına gelince;
Mevzuat hükümlerine göre imar planlarını yapma ve değiştirme yetkisine sahip olan idarenin, düzenleyici işlem niteliğinde olan ve bölgede yapılacak her türlü imar faaliyetlerine esas teşkil eden imar planını iptal etme yetkisini belli bir bölgeyi, belirsiz bir süre için plansız alan haline getirmek suretiyle kullanmasının hukuken olanaklı olmadığı,
Plana dayalı olarak yapılan parselasyon işleminin yargı kararı ile iptal edilmesi nedeniyle yeni bir imar uygulaması yapılmasının zorunlu olması ya da şehircilik açısından ihtiyaç duyulan nedenlerin varlığı halinde, mevcut planın iptal edilmesiyle değil, değiştirilmesi suretiyle sorunların çözümlenmesi, bölgedeki imar faaliyetlerini olumsuz şekilde etkilemeyecek ölçüde ve makul bir süre içinde imar planında tadilat yapılması ve bölgenin plansız alan durumunda bırakılmaması gerektiği,
Bu itibarla; dava konusu Belediye Meclis kararının anılan kısmında hukuka ve mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle,
Dava konusu Belediye Meclis kararının; Kapatılan … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptaline ilişkin kısmının iptaline, diğer kısımları yönünden ise davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının, hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 28/11/2018 tarih ve E:2018/3955, K:2018/9930 sayılı kararıyla;
Kararın davanın incelenmeksizin reddine yönelik kısmının değerlendirilmesinden;
… Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli imar planı iptal edildiğinden bölgenin planlama çalışmalarına başlanılmasına ilişkin olarak alınan Belediye Meclisi kararının, bölgenin planının yapılacağına, başka bir ifade ile bölgenin plansız bırakılmayacağına, planlama çalışmasının başlatılmasına ilişkin kesin ve yürütülmesi gerekli işlem niteliğinde olduğu,
Bu nedenle, işin esasına girilerek karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemin bu kısmının kesin ve yürütülmesi gereken işlem olmadığından bahisle davanın kısmen incelenmeksizin reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının değerlendirilmesine gelince;
Davalı idarenin nazım ve uygulama imar planı çalışması yapabilmek amacıyla, daha önce yargı kararıyla iptal edilen parselasyon işlemine dayanak olan imar planının iptal edilmesi kararının idarenin hatalı işlemini geri alması olarak görülmesi gerektiğinden kararın bu kısmının iptal edilmesinde hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla;
İdare Mahkemesi kararının, “davanın incelenmeksizin reddine” ilişkin kısmının istinaf edilmeksizin kesinleştiği görüldüğünden, Danıştay Altıncı Dairesi tarafından “davanın incelenmeksizin reddine” karar verilmesine ilişkin kısım hakkında verilen bozma kararına uyma olanağının bulunmadığı,
İdare Mahkemesi kararının, 1/1000 ölçekli ilave imar planın onaylanmasına dair kararın iptal edilmesine yönelik Belediye Meclisi kararının iptaline ilişkin kısmına gelince;
İdarelerin hukuken kabul edilebilir açık bir hukuka aykırılık gerekçesi ortaya koymadan, daha önceden planlı hale getirilmiş bir alanı, plansız alan haline dönüştürmesinin “hatalı işlemlerin geri alınması” kapsamında değerlendirilemeyeceği açık olduğundan, İdare Mahkemesinin dava konusu işlemin bu kısmının iptaline ilişkin kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, alanda çözüme yönelik imar çalışmalarının yapılmasının gerekmesinden dolayı dava konusu kararın alındığı, 2006 tarihli imar planının uygulanma kabiliyetinin olmadığı, Daire kararında da belirtildiği üzere kamu menfaatinin gerektirdiği durumlarda hatalı işlemlerin geri alınabileceği açık olduğundan ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Balıkesir İli, Edremit ilçesi, … Mevkii, … pafta, … ada, … sayılı parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alana ilişkin 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planı,kapatılan … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanmıştır.
Alanda, kapatılan … Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararıyla, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca parselasyon uygulaması yapılmış, uygulamaya dahil edilen parsel maliklerince anılan … Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararı ile … tarih ve … sayılı … Belediye Meclisi kararı ile kişiye özel imar düzenlemesi yapıldığı tespitinde bulunularak, yapılaşma olmamasına karşın 3194 sayılı Kanun’a aykırı olarak bir imar adasından daha küçük alanda imar düzenlemesine gidildiği gerekçesiyle iptal kararı verilmiş ve bu karar kanun yollarından geçmek suretiyle kesinleşmiştir.
Anılan iptal kararı doğrultusunda geri dönüşüm işlemi yapılarak parseller uygulama öncesi haline getirildikten sonra iptal kararının gerekçesine uygun olarak 3194 sayılı Kanun’un 18. maddesi kapsamında yeniden parselasyon yapılabilmesi için, uygulanma kabiliyeti kalmadığı anlaşılan kapatılan … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planının iptal edilmesi ve yeni planlama çalışmalarına başlanılması yönündeki davaya konu Belediye Meclisi kararının alınması üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; “Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.” tanımına yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise; “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye Başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.” düzenlemesi yer almaktadır.
14/06/2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin “İmar planı revizyonu ve ilaveleri” başlıklı 25. maddesinde; “(1) İmar planlarının ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı durumlar ile üst kademe plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi için bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak imar planlarında revizyon yapılır. (2) İmar planlarının ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde, bu Yönetmelikte belirtilen ilke, esas ve standartlara uygun olarak ilave imar planı yapılabilir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planları; ülke, bölge ve kent verilerine göre kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkının iyi yaşama düzeni ve koşullarını sağlamak amacıyla, kentin kendine özgü, yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus planı ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçim ve zamanda mevzuatta öngörülen yöntemlerle değiştirilebilir veya yenilenebilir.
İmar planı yapma konusunda yetkilendirilen idareler, koşulların gerektirdiği plan revizyonu mahiyetindeki yenilikleri, mevcut imar planı üzerinden yapabileceği gibi, mevcut imar planını yürürlükten kaldırdıktan sonra yeniden hazırlanan imar planının kabul edilmesi suretiyle de yapabilir. Mevcut imar planının, uygulanma kabiliyetinin kalmadığı durumlarda, hatalı imar uygulamalarının önüne geçilebilmesi açısından, mevcut imar planının yürürlükten kaldırılması sonrasında revizyon çalışmalarına başlanılması yönteminin şeçilmesinin şehircilik ve planlama ilke ve esaslarına daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu … Belediye Meclisi kararı ile iptal edilen 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planına dayanılarak 3194 sayılı Kanun’un 18. maddesine göre yapılan parselasyon işleminin, alanda taşınmazı bulunan başka kişiler tarafından açılan dava neticesinde, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararı ile iptal edildiği, bu kararın kanun yollarından geçmek suretiyle kesinleştiği, anılan Mahkeme kararında, … tarih ve … sayılı … Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planıyla kişiye özel imar düzenlemesi yapıldığı tespitinde bulunulması nedeniyle uygulanma kabiliyeti kalmadığı anlaşılan 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planının iptal edilmesi ve revizyon çalışmalarına başlanılması yönündeki davaya konu Belediye Meclisi kararının alındığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, imar planı revizyonu konusunda gerekli olan, imar planlarının ihtiyaca cevap vermemesi veya uygulamasının mümkün olmaması koşullarının gerçekleştiği anlaşıldığından, dava konusu … Belediye Meclisi kararının, kapatılan … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptaline ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, temyize konu kararda, dava konusu Belediye Meclisi kararının daha önce planlı alan haline getirilmiş bir alanın plansız hale getirilmesine neden olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; söz konusu alana ilişkin üst ölçekli imar planlarının halihazırda yürürlükte olduğu görüldüğünden, 1/1000 ölçekli ilave uygulama imar planının idari bir kararla iptaline karar verilmesinin, bu alanı plansız hale getirmeyeceği açıktır.
Nitekim, dava konusu Belediye Meclisi kararıyla alana ilişkin yeni plan çalışmalarına başlanılmasına yönelik alınan kararlar da, davalı idarenin, imar planı yapma yetkisini, bu alanı, belirsiz bir süre için plansız alan haline getirme amacıyla kullanmadığını göstermektedir.
Bu itibarla, temyize konu Bölge Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:.. sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 12/10/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliği ile karar verildi.