DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2019/908 E. , 2020/2064 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/908
Karar No : 2020/2064
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ: …
2- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onbeşinci Dairesinin 22/11/2018 tarih ve E:2017/460, K:2018/7859 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 28/08/1996 tarih ve 22741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin ve bu Yönetmelik maddesine dayanılarak çıkarılan 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onbeşinci Dairesinin 22/11/2018 tarih ve E:2017/460, K:2018/7859 sayılı kararıyla;
Davalı idarelerin, davacının dava açma ehliyetinin olmadığı ve davanın süresinde açılmadığı yolundaki usule yönelik itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildiği,
Dava konusu Yönetmeliğin, 23/08/2016 tarih ve 29810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) ile yürürlükten kaldırıldığı, ancak iptal davalarının niteliği gereği, uyuşmazlığın işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre çözümlenmesi gerekliliği karşısında, işin esasının incelendiği,
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun, Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları başlıklı 7. maddesinin (f) bendinde; “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” büyükşehir belediyesinin yetki ve sorumlulukları arasında sayıldığı, maddenin son fıkrasında, “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunuyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışındadır.” hükmüne yer verildiği, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. maddesinin son fıkrasında, sivil hava ulaşımına açık havaalanları ile bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışında olduğu hükmüne yer verildikten sonra 15. maddesinin (f) ve (p) bentlerinde ulaşım ve toplu taşıma hizmetleri konusunda Belediyelerin yetkilerinin düzenlendiği,
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, devamlı ve hızlı bir gelişme gösteren, ileri teknolojinin uygulandığı, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük önem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal çıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şekilde düzenlenmesini sağlamak olduğunun belirtildiği, “Yer Hizmetleri” başlıklı 44. maddesinde de, Ulaştırma Bakanlığının, havaalanlarında, yolcu ve yük trafiğinin ve her türlü hizmetlerin çağdaş sivil havacılık ilkelerine ve ülke çıkarlarına uygun bir biçimde yürütülmesi amacı ile gereken önlemleri almaya veya aldırmaya yetkili olduğunun belirtildiği,
Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’ nun 44 üncü maddesi gereğince, havaalanları yer hizmetlerinin uluslar arası seviyede yapılmasını sağlamak için, uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve bu hizmetlerle ilgili ücret tarifelerini belirlemektir.” kuralına, “Hizmet Türleri” başlıklı 5. maddesinde ise; “Havaalanları yer hizmetleri türleri; a) Temsil, b) Yolcu Trafik, c) Yük Kontrolü ve Haberleşme, d) Ramp: Ramp, kargo ve posta, uçak temizlik, birim yükleme gereçlerinin kontrolü, e) Uçak Hat Bakım: Uçak hat bakım, yakıt ve yağ, f) Uçuş Operasyon, g) Ulaşım, h) İkram Servis, i) Gözetim ve Yönetim, j) Uçak özel Güvenlik Hizmet ve Denetimi, Şeklinde gruplandırılmıştır. Havaalanları yer hizmet türlerinin detayları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün çıkaracağı havacılık talimatlarıyla belirlenir.” kuralına yer verildiği, 7. maddesinde yer hizmetleri kuruluşlarının, havaalanlarında 5 inci maddede de açıklanan yer hizmet türlerinin, tamamını veya bir kısmını tarifeli ve tarifesiz seferler için yapmaya yetkili olduklarının belirtildiği, dava konusu 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ise; şehir terminali ve/veya terminalleri ile havaalanı arasında ve/veya hava alanından çevre illere ve ilçelere yapılacak olan düzenli yolcu taşıma işletmeciliğinin, karayolu taşımacılığı ile ilgili tüm mevzuata uyulması koşulu ile taleplere göre, Bakanlık tarafından düzenleneceği kuralına yer verildiği,
Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün 22/03/1999 tarih ve SYH-150.10A sayılı Havacılık Talimatı ile havaalanları yer hizmet türleri ve detaylarının açıklandığı, 5. maddesinde; ‘”Yer Hizmet Türleri” arasında gösterilen “Ulaşım” hizmetinin, Talimatın “Yüzey (Kara) Ulaşımı” başlıklı (11.1) bölümünde “(a) Yolcu, (b) Bagaj, (c) Kargo ve/veya postanın; (1) Havaalanı ile Şehir terminali, (2) Havaalanı ile diğer mutabakata varılmış noktalar, (3) Aynı havaalanındaki ayrı teminaller arasında, taşınmasını sağlamak için gerekli bütün düzenlemeleri yapmak.” olarak tanımlandığı,
Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğünün dava konusu 24/07/2009 tarih ve (2009/KUGM-23/YOLCU) sayılı, “Havayolu + Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’sinin Yerleşim Yerleri Arasında Uçak+Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımalarına ilişkin 1. bölümünün (a) bendinde; “Büyükşehir Belediyesi veya Belediye sınırları ile bunların mücavir alanı içinde kalan havaalanları ile aynı sınırlar içinde kalan yerleşim yerlerine veya bu yerleşim yerlerinden havaalanlarına tespit edilmiş bir güzergahta, belirli bir zaman ve şehiriçi toplu taşıma genel ücret tarifesine göre otobüsle yapılacak olan tarifeli yolcu taşımaları; büyükşehir belediyeleri veya belediyeler tarafından işletilen ve bu belediyelere ait özmal toplu taşıma araçları ile yapılır” kuralının yer aldığı, “Ortak ve Diğer Hükümler” başlıklı 4. bölümünün (g) bendi ile 1. maddenin (b), (c), (ç) bentleri ile 2. maddede belirtilen taşımaların Bakanlık iznine tabi olacağının (dolayısıyla 1. bölümün (a) bendi uyarınca yapılan taşımaların Bakanlık iznine tabi olmayacağı) düzenlendiği, diğer taraftan 4. bölümün (ı) bendinde ise “1 inci maddenin (a) bendi kapsamında olmak üzere; Büyükşehir Belediyeleri veya Belediyeler tarafından verilecek taşıma hizmetinin yanısıra, Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 5 inci maddesinde yer alan hizmetlerden “ulaştırma” hizmeti konusunda ‘A veya B Grubu çalışma ruhsatı’ alan özel hukuk tüzel kişilerine, bu Genelge kapsamındaki diğer şartları bu Genelge kapsamındaki diğer şartları taşımaları ve ilgili havaalanı işletmecisinin bu yönde ihtiyaç bulunduğuna dair olumlu görüş vermesi halinde, Bakanlıkça, bu Genelge kapsamında … yetkilendirme yapabilir.” kuralına yer verildiği,
Yukarıya alıntısı yapılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, büyükşehir belediyesi ve belediye sınırları dahilinde toplu taşıma ile ilgili hususlarda karar almak ve tasarrufta bulunmak yetkisinin büyükşehir belediyelerine ve belediyelere ait olduğu anlaşılmakla birlikte, sivil havacılık alanında özel bir düzenleme niteliğinde bulunan Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda havacılığın bir unsuru olarak belirlenen yer hizmetleri hususunda düzenleme yapma yetkisinin Ulaştırma Bakanlığına bırakıldığı, bu kapsamda düzenleme yapma yetkisinin kullanılması amacıyla çıkarılan Yönetmelik ile de “Ulaşım” hizmetinin yer hizmetleri kapsamında olduğu belirtildiğinden; havalimanı ile yerleşim yerleri arasındaki yolcu taşımacılığın nasıl yürütüleceğini belirleme yetkisinin Ulaştırma Bakanlığına ait olduğu,
Bu açıklamalar ışığında, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin dava konusu 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havaalanı arasında ve/veya hava alanından çevre illere ve ilçelere yapılacak olan düzenli yolcu taşıma işletmeciliğinin, karayolu taşımacılığı ile ilgili tüm mevzuata uyulması koşulu ile taleplere göre, Bakanlık tarafından düzenleneceğine ilişkin kuralın, yukarıda metnine yer verilen kanuni düzenlemelere uygun olarak düzenlendiği, üst normlara ve hukuka aykırı olmadığı sonucuna ulaşıldığı,
Bakanlık tarafından Yönetmeliğin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine dayanılarak çıkarılan dava konusu 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı Genelge ile Büyükşehir Belediyesi veya Belediye sınırları ile bunların mücavir alanı içinde kalan havaalanları ile aynı sınırlar içinde kalan yerleşim yerlerine veya bu yerleşim yerlerinden havaalanlarına yapılacak yolcu taşımacılığında asıl olarak belediyelerin taşımacılık yapabileceklerin esas olduğu, belediyelerin bu taşımacılığı yaparken/yaptırırken Bakanlıktan izin alınmasına gerek olmadığı, belediyelere verilen yetkinin yanısıra ihtiyaç duyulması halinde ulaştırma hizmeti konusunda A veya B Grubu çalışma ruhsatı alan özel hukuk tüzel kişilerine, Genelge kapsamındaki diğer şartları sağlamaları ve ilgili havaalanı işletmecisinin bu yönde ihtiyaç bulunduğuna dair olumlu görüş vermesi halinde, Bakanlıkça Genelge kapsamında yetkilendirme yapılabileceği belirtilerek, hem belediyelerce hem de Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlarca eş zamanlı olarak taşıma yapılabilmesinin mümkün kılındığı, diğer bir ifade ile, hem belediyelerin hem de Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşların ayrı ayrı taşımacılık yapmaya yetkili olduklarının anlaşıldığı,
Havalimanı ile yerleşim yerleri arasındaki yolcu taşımacılığın yürütülmesi esaslarını belirleme konusunda yasal olarak yetkili olan Bakanlık tarafından, esas itibarıyla bu alandaki yetkisini belediyeler ve belli koşulların varlığı halinde Bakanlıkça yetkilendirilebilecek kuruluşlar eliyle kullanabileceği yolunda düzenlemeler içeren dava konusu 24/07;/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı Genelge’nin de dayanağı üst normlara uygun olarak düzenlediği, dava konusu Genelge’de de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 3/e ve 44. maddeleri ile, davalı Bakanlığa yalnızca havaalanları ile sınırlı olarak yetki verildiği, buna rağmen dava konusu düzenlemeler ile bu sınırın aşıldığı ve havaalanı ile şehir terminalleri arasındaki taşımacılık faaliyetlerini kapsayacak biçimde düzenlemeler yapıldığı, anılan Kanun ile verilemeyen bir yetkinin Yönetmelik’le düzenlenmesinin hukuka aykırı olduğu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14 ve 15. maddelerine göre, belediye sınırları içerinde toplu taşıma hizmetleri kurma ve yürütme görevinin belediyelere ait olduğu, dava konusu düzenlemelerin 5216 ve 5393 sayılı Kanun’ların anılan hükümlerine aykırı olduğu, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 67. maddesinde, belediyelere, toplu ulaşım ve taşıma hizmetlerini ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürme hususunda imtiyaz tanındığı, dava konusu Genelge’nin 1/a maddesinde, belediye tarafından sunulacak toplu taşıma hizmetlerinin belediyelerce işletilen ve özmal toplu taşıma araçları ile yapılacağı yolundaki düzenlemenin, anılan Kanun hükmüne açıkça aykırı olduğu, dava konusu Genelge’nin 4/ı maddesi ile, Belediyelere verilen taşıma hizmetinin, belediye dışındaki özel hukuk tüzel kişilerine verileceğinin düzenlendiği, Kanun’larla belediyelere bırakılan bir alana dava konusu Genelge ile müdahale edilmesinin hukuka aykırı olduğu, Ankara ilinde toplu taşıma hak ve yetkisinin idarelerine ait olduğu, dava konusu Genelge’nin, 17/12/2018 tarih ve 2018/16 (KDGM) sayılı Genelge ile yürürlükten kaldırıldığı, davanın reddi yolunda verilen Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idarelerden Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından; usul bakımından, davanın ehliyet ve süre aşımı yönlerinden reddi gerektiği, esas bakımından ise, Danıştay Onbeşinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş; Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile, Daire kararının 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+ Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin 1. maddesinin (a) bendine ilişkin kısmının bozulması, temyiz isteminin kısmen reddi ile kararın diğer kısımlarının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
(A) grubu çalışma ruhsatı sahibi olan ve davalı Bakanlıkça 442 no’lu Esenboğa Havalimanı-AŞTİ-Kızılay hattında Esenboğa Havalimanı ile şehir merkezi arasında yolcu taşımacılığı yapmak üzere yetkilendirilen Havalimanları Yer Hizmetleri A.Ş’ye ait araçların faaliyetlerinin durdurulmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi tarafından dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı karar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına 23/06/2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, söz konusu yargı kararının gereğinin yerine getirilmesi hususunun EGO Genel Müdürlüğüne bildirilmesi üzerine, davacı tarafından, 28/08/1996 tarih ve 22741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi ile bu düzenlemeye dayanılarak çıkarılan 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun; “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7. maddesinde; “Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: …
p) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek.”,
“Şirket kurulması” başlıklı 26. maddesinde; “(Değişik: 29/3/2011-6215/21md.) Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.”,
“Büyükşehir belediyesi ve ilçe belediyelerinin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 10. maddesinde; “Büyükşehir ve ilçe belediyeleri; görevli oldukları konularda bu Kanunla birlikte Belediye Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri ile ilgisine göre belediyelere tanınan yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahiptir.” hükümlerine,
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15. maddesinde; “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır: …
f) Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.”,
“Gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmeleri” başlıklı 67. maddesinde; “Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri; araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayar sistem ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri; sağlıkla ilgili destek hizmetleri; fuar, panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakım ve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı, sayaç okuma ve sayaç sökme-takma işleri ile ilgili hizmetler; toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri; sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.” hükümlerine,
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı EGO Genel Müdürlüğü Kuruluş Görev ve Çalışma Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in; “Amaç” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı; EGO Genel Müdürlüğünün hizmetlerini ve bu hizmetleri yürütecek birimler ile bunların görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektir.”,
“Kuruluşun yasal dayanağı ve nitelikleri” başlıklı 5. maddesinde; “EGO Genel Müdürlüğü, 4325 ve 5363 Sayılı Kanunlarla oluşmuş ve bu kanunlardaki esaslara ve özel hukuk hükümlerine göre idare edilen, Ankara Büyükşehir Belediyesine bağlı, tüzel kişiliği olan ve kamusal görev yapan bir Genel Müdürlüktür.” ,
“Görev ve kuruluş” başlıklı 6. maddesinde; “EGO Genel Müdürlüğünün görevi; 4325 ve 5363 Sayılı yasalarla verilen görevler ile Ankara Büyükşehir Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde, halkın toplu ulaşım gereksinimlerini günün şartlarına uygun ve en iyi şekilde karşılamak, bunun için gerekli tüm planlama, projelendirme, tesis kurma, işletme, işlettirme, sevk, idare ve denetim vb. işleri modern işletme prensiplerine göre yapmaktır.” kurallarına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi yukarıda açıklanan Danıştay Onbeşinci Dairesi kararının, dava konusu 28/08/1996 tarih ve 22741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine ilişkin kısmı ile 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM- 23/YOLCU sayılı “Havayolu+Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin 1. maddesinin (a) bendi dışında kalan kısmı, aynı gerekçe ile Kurulumuzca da uygun bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın anılan kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Daire kararının, 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+ Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin, “Belediye sınırları içinde kalan karayolu kısmı” başlıklı 1. maddesinin (a) bendine ilişkin kısmına gelince;
Dava konusu Genelge’nin 1. maddesinin (a) bendinde; “Büyükşehir Belediyesi veya Belediye sınırları ile bunların mücavir alanı içinde kalan havaalanları ile aynı sınırlar içinde kalan yerleşim yerlerine veya bu yerleşim yerlerinden havaalanlarına tespit edilmiş bir güzergahta, belirli bir zaman ve şehiriçi toplu taşıma genel ücret tarifesine göre otobüsle yapılacak olan tarifeli yolcu taşımaları; büyükşehir belediyeleri veya belediyeler tarafından işletilen ve bu belediyelere ait özmal toplu taşıma araçları ile yapılır.
Bu kapsamda büyükşehir belediyeleri veya belediyeler tarafından yapılacak tarifeli otobüs seferleri Bakanlığa bildirim yapıldıktan sonra faaliyete geçer.” kuralına yer verilmiştir.
5216 ve 5393 sayılı Kanun’ların yukarıda yer verilen hükümleri incelendiğinde, büyükşehir belediyelerinin belediye sınırları içerisinde toplu taşıma hizmetlerini yürütmek, bu amaçla otobüs, deniz ve ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dahil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek hususunda yetkili oldukları, toplu taşıma ve ulaşım hizmetlerini bizzat kendileri yürütebilecekleri gibi, söz konusu hizmetlerin işletilmesini belediye veya bağlı kuruluşlarının %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere de devredebileceği ya da bu hizmetlerin işletilmesinin ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebileceği, dolayısıyla büyükşehir belediyelerinin toplu taşıma ve ulaşım hizmetlerinin ifası hususunda takdir haklarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla; toplu taşıma ve ulaşım hizmetlerinin yürütülmesi hususunda 5216 ve 5393 sayılı Kanun’lar ile büyükşehir belediyelerine tanınan yetki ve imtiyazlara aykırı biçimde, belediye sınırları içindeki uçak+otobüs ile yapılacak tarifeli kombine yolcu taşımacılığının, büyükşehir belediyeleri tarafından işletilen ve bu belediyelere ait özmal toplu taşıma araçları ile yapılacağı yolundaki dava konusu düzenlemede hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine yönelik Danıştay Onbeşinci Dairesinin temyize konu 22/11/2018 tarih ve E:2017/460, K:2018/7859 sayılı kararının, 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+ Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin 1. maddesinin (a) bendine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Anılan Daire kararının diğer kısımlarının ONANMASINA,
4. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla kapatılan Danıştay Onbeşinci Dairesi yerine, aynı tarih ve 2019/25 sayılı Başkanlık Kurulu kararıyla yeniden belirlenen iş bölümü kararı doğrultusunda Danıştay Sekizinci Dairesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 05/11/2020 tarihinde, oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- Uyuşmazlıkta, 28/08/1996 tarih ve 22471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin, 23/08/2016 tarih ve 29810 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) ile yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından, yürürlükten kaldırılan Yönetmeliğin dava konusu 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi ile bu düzenlemeye dayanılarak çıkartılan 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+ Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge’nin uygulanma imkanı kalmamıştır.
Nitekim, 24/07/2009 tarih ve 2009/KUGM-23/YOLCU sayılı “Havayolu+ Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu dava konusu Genelge de, 17/12/2018 tarih ve 2018/16(KDGM) sayılı “Havayolu+ Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelge ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Açıklanan nedenle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esası incelenerek davanın reddi yolunda verilen Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.