DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2019/833 E.  ,  2020/1993 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/833
Karar No : 2020/1993

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … … Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu

VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 16/10/2018 tarih ve E:2014/850, K:2018/2844 sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 03/11/2002 tarih ve 24925 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin 70. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapılmasına ilişkin 15/01/2014 tarih ve 28883 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 16/10/2018 tarih ve E:2014/850, K:2018/2844 sayılı kararıyla;
4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanun’un amacının, doğal gazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, doğal gaz piyasasının serbestleştirilerek mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir doğal gaz piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması olduğunun belirtildiği; 3. maddesinde, “şehir”in, belediye veya büyükşehir belediye sınırları içerisinde kalan imarlı alanlar bütünü; “dağıtım şirketi”nin, belirlenen bir şehirde doğal gazın dağıtımı ve mahalli gaz boru hattı şebekesi ile nakli faaliyetlerini yapmaya yetkili kılınan tüzel kişi olarak tanımlandığı;
Aynı Kanun’un 4. maddesinin 4. fıkrasının (g) bendinin birinci paragrafında, “Doğal gazın şehir içi dağıtımı: Şehir içi doğal gaz dağıtım hizmeti, Kurum tarafından açılacak ihaleyi kazanan şirkete mahalli doğal gaz dağıtım şebekesinin mülkiyeti de dâhil olmak üzere şehrin gelişmişlik düzeyi, tüketim kapasitesi ve kullanıcı sayısı gibi hususlar dikkate alınarak Kurum tarafından belirlenecek lisans süresi için verilir.” kuralına; ikinci paragrafında, “Kurumun belirli bir şehir için açacağı ihale, Resmî Gazete’de ilan edilir. Şirketlerin ihaleye katılmak için vereceği teklifler, çıkarılacak yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre değerlendirilerek ihaleyi kazanan şirkete dağıtım lisansı verilir ve şirket o şehirde dağıtım faaliyetlerini gerçekleştirmeye yetkili dağıtım şirketi unvanını alır.” kuralına; altıncı paragrafında, “Kurum, mülkiyet sahibi dağıtım şirketinin dağıtım faaliyetlerini yönlendirir, denetler, izler ve gerektiğinde bu hizmetleri, masrafları dağıtım şirketine ait olmak üzere, bu Kanuna tabi sertifika sahibi gerçek ve tüzel kişilerden satın alabilir. Doğal gazın şehir içi dağıtımına ait ihale usul ve esasları, değerlendirme kriterleri ve lisansta bulunması gereken diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.” kuralına; dokuzuncu paragrafın 5367 sayılı Kanunla değişik (5) numaralı alt bendinde, “Dağıtım şirketleri, yurt çapında sadece iki şehirde lisans sahibi olabilir. Ancak, bu sayı şehirlerin gelişmişlik durumu, tüketim kapasitesi ve kullanıcı sayısı gibi hususlar dikkate alınarak Kurul kararıyla artırılabilir. Dağıtım şirketlerinin belirlenmiş dağıtım bölgesi kapsamı, teknik ve ekonomik gerekler dikkate alınarak il sınırlarını aşmayacak şekilde Kurul tarafından yeniden belirlenebilir. Kurul, nüfus yoğunluğuna göre bir şehri sınırları belirlenmiş birden fazla dağıtım bölgesine ayırabilir ve her bölgeyi ayrı ayrı ihale edebilir.” kuralına; anılan Kanun’un 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendinde, “Lisans veya sertifika başvuru usul ve esasları, lisans ve sertifika sahibi tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri, lisans sahibinin haklarının temliki, lisans tadili, süreleri, süre uzatımı ve sahibi tarafından lisans veya sertifikadan vazgeçilmesi hâlleri ile faaliyetin türü ve iletim, dağıtım ve depolaması yapılan doğal gaz miktarına göre belirlenecek lisans ve sertifika bedelleri yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verildiği;
Aktarılan Kanun maddelerinin değerlendirilmesinden; Kurul tarafından, doğal gaz dağıtım bölgelerinin belirleneceği, nüfus yoğunluğuna göre bir şehrin sınırları belirlenmiş birden fazla dağıtım bölgesine ayrılabileceği, belirlenen dağıtım bölgesi için ihale yapılacağı, ihaleyi kazanan şirkete lisans verileceği, dağıtım şirketlerinin yurt çapında sadece iki şehirde lisans sahibi olabileceği; ancak bu sayının, şehirlerin gelişmişlik durumu, tüketim kapasitesi ve kullanıcı sayısı gibi hususlar dikkate alınarak Kurul kararıyla artırılabileceği; dağıtım şirketlerinin belirlenmiş dağıtım bölgesi kapsamının, teknik ve ekonomik gerekler dikkate alınarak il sınırlarını aşmayacak şekilde Kurul tarafından yeniden belirlenebileceği, doğal gazın şehir içi dağıtımına ait ihale usul ve esasları, değerlendirme kriterleri ve lisansta bulunması gereken hususlar ile lisans başvuru usul ve esasları, lisans sahibi tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri, lisans sahibinin haklarının temliki, lisans tadili, süreleri, süre uzatımı ve sahibi tarafından lisanstan vazgeçilmesi hâllerinin yönetmelikle düzenleneceğinin anlaşıldığı;
Bu kapsamda, 03/11/2002 tarih ve 24925 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Yönetmeliğin amacı, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı verilecek şirketin seçimi ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerin yapacağı doğal gaz dağıtım faaliyetleri ile müşteri hizmetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.” düzenlemesinin; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Yönetmelik, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı ihalesi, dağıtım şebekesinin inşa edilmesi, işletilmesi, genişletilmesi, iyileştirilmesi, doğal gazın sunumu ve bu faaliyetlerin izlenmesi, denetimi ile dağıtım lisansı ve dağıtım lisansı sahibi şirket ve müşterilerin hak ve yükümlülüklerine ilişkin düzenlemeleri kapsar.” düzenlemesinin yer aldığı; “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 4. maddesinde, dağıtım lisansı ihalesinin, Kurum tarafından belirlenecek lisans süresi için doğal gaz dağıtım şebekesinin mülkiyeti de dâhil olmak üzere, ilgili şehirde dağıtım faaliyetlerini gerçekleştirmeye yetkili şirketi belirlemek için yapılan ihale olarak tanımlandığı;
Anılan Yönetmeliğin “İhale kararı ve ilanı” başlıklı 5. maddesinde, “Dağıtım lisansı ihalesi Kurul kararı ile yapılır. İhaleye çıkılacak şehir, ilgili şehirdeki lisans süresi, serbest tüketici limiti, lisans süresi boyunca uygulanacak abone bağlantı bedeli, geçici ve kesin teminat miktarı ile ihaleyle ilgili diğer hususlar Kurul kararında belirtilir. Kurumun açacağı ihale, Resmî Gazete’de ilan edilir. İhale ilanında, başvuru süresi, müracaat yeri, soru-cevap yöntem ve süresi, istenecek bilgi ve belgeler ile diğer hususlar bulunur. Dağıtım lisansı, ihaleyi kazanan şirkete dağıtım şebekesinin mülkiyeti de dâhil olmak üzere, şehrin gelişmişlik düzeyi, tüketim kapasitesi ve kullanıcı sayısı gibi hususlar dikkate alınarak, Kurum tarafından ihale ilanında belirlenen lisans süresi için verilir. Kurul, nüfus yoğunluğuna göre, bir şehri sınırları belirlenmiş birden fazla dağıtım bölgesine ayırabilir ve her bölgeyi ayrı ayrı ihale edebilir.” düzenlemesi; “Dağıtım bölgelerinin genişletilmesi” başlıklı 70. maddesinde ise; “Dağıtım şirketlerinin lisanslarında belirtilen şehirlerde belediye ve mücavir alan sınırlarını kapsayan dağıtım bölgesi, teknik ve ekonomik gerekler dikkate alınarak, il sınırlarını aşmayacak şekilde;
a) Dağıtım bölgesinin genişletilebilmesi için ilgili dağıtım lisansı sahibi şirketin yazılı talebinin olması,
B)Dağıtım lisansı sahibi şirketin mevcut dağıtım bölgesinde uygulanan/uygulanacak tarife yöntemlerinin aynen geçerli olması,
c) Genişlemeye konu bölgede belediyelerin olması hâlinde belediye meclis karar/kararlarının olumlu olması,
Kaydıyla dağıtım bölgesi Kurul tarafından uygun bulunması hâlinde genişletilir ve bu genişlemeye ilişkin lisans tadil işlemleri yapılır.
Dağıtım şirketlerinin lisanslarında tanımlanan dağıtım bölgelerinin sınırlarının, doğal gaz piyasası mevzuatı haricindeki mevzuattan kaynaklanan nedenlerle genişlemesi durumunda; dağıtım bölgesinin kapsamı bir başka dağıtım bölgesinin sınırlarına geçmeyecek şekilde dağıtım şirketinin muvafakati alınarak Kurul Kararı ile genişletilir. Dağıtım şirketlerinin lisanslarında belirtilen şehirlerin Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde ihale tarihinden sonra imarlı hâle gelen alanlar, dağıtım bölgesinin kapsamındadır…” düzenlemesinin yer aldığı;
Uyuşmazlığın, dağıtım şirketlerinin lisanslarında tanımlanan dağıtım bölgelerinin sınırlarının, ihale tarihinden sonra doğal gaz piyasası mevzuatı haricindeki mevzuattan kaynaklanan nedenlerle genişlemesi durumunda, bu alanların, dağıtım şirketlerinin dağıtım bölgesi kapsamına mı alınması, yoksa ayrı bir dağıtım bölgesi yapılmak suretiyle ihale mi edilmesi gerektiği hususundan kaynaklandığı;
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin 70. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesi;
Dava konusu edilen Yönetmeliğin 70. maddesinin 2. fıkrasında, dağıtım şirketlerinin lisanslarında tanımlanan dağıtım bölgelerinin sınırlarının, doğal gaz piyasası mevzuatı haricindeki mevzuattan kaynaklanan nedenlerle genişlemesi durumunda, dağıtım bölgesinin kapsamının bir başka dağıtım bölgesinin sınırlarına geçmeyecek şekilde dağıtım şirketinin muvafakati alınarak Kurul kararı ile genişletileceği, dağıtım şirketlerinin lisanslarında belirtilen şehirlerin Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde ihale tarihinden sonra imarlı hâle gelen alanların dağıtım bölgesinin kapsamında olduğu düzenlemesine yer verildiği;
4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’nda, dağıtım bölgelerinin kapsamının şehirlerin mülkî sınırlarıyla bağlı olmaksızın belirlenebileceği, dağıtım bölgesi kapsamı belirlenip ihale edildikten sonra ise ancak “teknik ve ekonomik gerekler dikkate alınarak il sınırlarını aşmayacak şekilde” Kurul tarafından yeniden belirlenebileceği yönünde kuralların yer aldığı ve dağıtım bölgesi kapsamındaki şehrin sınırlarının doğal gaz piyasası mevzuatı haricindeki mevzuattan kaynaklanan nedenlerle genişlemesi durumunda dağıtım bölgesinin kapsamının da genişleyeceğine ilişkin bir kural bulunmadığı;
Bu nedenle, dağıtım bölgesi kapsamındaki şehrin sınırlarının doğal gaz piyasası mevzuatı haricindeki mevzuattan kaynaklanan nedenlerle genişlemesi durumunda, sırf bu nedene bağlı olarak dağıtım bölgesinin kapsamının genişletileceği yönündeki Yönetmeliğin 70. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinin yasal dayanağı bulunmadığından, anılan kuralın bu kısmında hukuka uygunluk görülmediği;
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin 70. maddesinin 2. fıkrasının ikinci cümlesi;
4646 sayılı Kanun’un 3. maddesinden, dağıtım şirketinin, belirlenen bir şehirde doğal gazın dağıtım faaliyetini yapmaya yetkili kılınan tüzel kişiyi; şehrin ise, belediye sınırları içerisinde kalan imarlı alanları ifade ettiğinin anlaşıldığı;
İhale tarihinde, doğal gaz dağıtım bölgesi olarak belirlenen şehrin idari sınırları içerisinde olup imarlı olmayan ancak ihale tarihinden sonra imarlı hâle gelen alanların dağıtım bölgesinin kapsamında olduğu sonucuna varıldığı;
Bu itibarla, dava konusu düzenlemenin ikinci cümlesinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle;
Dava konusu Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin 70. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinin iptaline; ikinci cümlesinin iptali istemi yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uyuşmazlık konusu Yönetmelikle dağıtım bölgesi sınırlarının belirlenmesi konusunda netlik olmadığı, birinci cümlenin iptal sebeplerinin ikinci cümle için de geçerli olduğu, ihale tarihinden sonra imarlı alanlar için otomatik genişlemenin de yasal dayanağının bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının temyize konu kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın davanın reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın temyize konu bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kısmen reddi, kısmen dava konusu düzenlemenin iptali yolundaki Danıştay Onüçüncü Dairesinin 16/10/2018 tarih ve E:2014/850, K:2018/2844 sayılı kararının temyize konu davanın reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Kesin olarak, 27/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.