DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2019/3484 E.  ,  2020/1790 K.
T.C
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/3484
Karar No : 2020/1790

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- …Odaları Birliği
VEKİLİ : Av. …
2- … Mühendisleri Odası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/04/2019 tarih ve E:2015/5761, K:2019/2429 sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Elektrik mühendisi olan davacının, mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 3 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Elektrik Mühendisleri Odası Onur Kurulunun … tarih ve … sayılı kararını onayan TMMOB 43. Dönem Yüksek Onur Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının ve dayanağı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/04/2019 tarih ve E:2015/5761, K:2019/2429 sayılı kararıyla;
Anayasa’nın 124. maddesi ile 135. maddesi, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 2., 33. ve 39. maddeleri, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği’nin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (d) bentleri, dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesi, 5. maddesinin 1. fıkrasının (g) ve (j) bendi ile 12. maddesinde yer alan kurallar aktarılarak,
Dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendi yönünden;
Dava konusu madde ile Oda üyelerinin mühendislik hizmetlerini Oda mesleki denetimine sunma zorunluluğu ve mesleki denetim esaslarının düzenlendiği,
Davacı tarafından, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesine 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 73. maddesi ile eklenen (ı) bendinde, “Harita, plan, etüt ve projeler; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez. Vize veya onay yaptırılmaması ve benzeri nedenlerle müellifler veya bunlara ait kuruluşların büro tescilleri iptal edilemez veya yenilenmesi hiçbir şekilde geciktirilemez. Müelliflerden bu hükmü ortadan kaldıracak şekilde taahhütname talep edilemez.” kuralının getirildiği, bu düzenleme ile dava konusu Yönetmelik hükümünün birbiriyle çeliştiği, Yönetmelik ile normlar hiyerarşisine aykırı düzenleme yapıldığı iddiasıyla iptal isteminde bulunulduğu,
Davalı idareler tarafından ise, Odaların mesleki denetim uygulamasının 3194 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendin ile herhangi bir ilişkisinin bulunmadığı, 3194 sayılı Kanun’da yer alan yapılaşma süreciyle ilgili hiçbir aşamada meslek odalarının onay, kabul, vize ya da izin anlamına gelecek görevlerinin olmadığı ve dava konusu işlem ile Yönetmelik düzenlemesinin de bu aşamalarla bir ilgisinin bulunmadığının savunulduğu,
Kanun koyucunun, düzenlediği konularda genel prensipleri belirleyeceği ve bunun uygulanmasını yürütmeye, başka bir ifadeyle idarelere bırakacağı, bunun asli düzenleme yetkisinin Yasama organına ait olmasının doğal bir sonucu olduğu, ancak, idarelerin düzenleme yetkisinin yasama organının çizdiği sınırlar içinde ve üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebileceği,
Kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarının, gerek üyelerinin gerekse de soyut olarak mesleğin onurunu ve mesleki disiplini korumak, mesleğin gelişimini sağlamak, mesleğin icrasında uyulacak ilke ve kuralları saptamak hususlarında görev ve yetki sahibi olduğu,
Elektrik mühendisi unvan ve yetkisi ile mesleki faaliyette bulunulurken, mesleki davranış ilkelerine ve meslek etiğine uygun sürecin işletilmesi, kurumsal işleyişin ve bütünselliğin sağlanması gerekliliği nedeniyle Elektrik Mühendisleri Odasının, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olmasından kaynaklanan mesleki faaliyetin içeriğine ilişkin olmamak koşulu ile üyeleri üzerinde mesleki denetim görev ve yetkisinin bulunduğu,
Ancak, meslek odasınca meslek mensuplarına yönelik mesleki denetim yetkisinin sınırlarının belirlenmesi gerektiği, Oda tarafından yapılacak denetimin meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi yahut meslek mensubunun yeterliliğinin denetlenmesi niteliğinde olmaması, meslek mensubunca bulundurulması gerekli bazı belge ve bilgilerin bulundurulup bulundurulmadığı, meslek mensubunun Oda üyelik kaydının bulunup bulunmadığı, kısıtlılığının olup olmadığı, bürosunun tescilini yaptırıp yaptırmadığı gibi mesleki disiplini sağlamaya yönelik şekli bir denetim niteliğinde olması gerektiği,
Bu bağlamda, meslek odasının üyeleri üzerinde sahip olduğu mesleki denetim görev ve yetkisi mesleki disiplini sağlamaya yönelik olduğundan, serbest meslek faaliyetinin özünü zedeleyecek vize veya onay niteliği taşımaması gerektiği,
3194 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendi ile getirilen düzenlemeyle, meslek odalarının meslek mensuplarının hazırlamış oldukları proje vb. hizmetler üzerinde vize-onay niteliğinde denetim yapmalarının ortadan kaldırıldığı ve fakat bu durumun yapılan hizmetlerin mesleki denetime sunma yükümlülüğünün bertarafı anlamına gelmeyeceği, meslek odası ve üyeleri arasındaki hukuki durumu değiştirmeyeceği, anılan Kanun maddesi ile dava konusu hükmün farklı alanlardaki farklı düzenlemelere ilişkin olduğu sonucuna varıldığından, davacının iddiası yerinde görülmediği,
Bununla birlikte, meslek odasının “teknik” yönden yapacağı denetimin, hizmetin içeriğinin denetlenmesi niteliğine bürünebileceği, meslek örgütü olan bir kurumun, mesleki unvanını almış mensubunun yeterliliğini ve meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğini denetleyemeyeceğinden, dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde yer alan “teknik denetiminin” ibaresi ile yalnızca şekli nitelikte bir denetim olması gereken mesleki denetimin sınırları aşılarak meslek odasınca, meslek mensubunun Oda denetimine sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi öngörüldüğünden, bu ibarenin mesleki denetimin niteliği ile bağdaşmadığı ve hukuka aykırılık teşkil ettiği,
Davacıya verilen disiplin cezası yönünden;
6235 sayılı Kanun’un 26. maddesinde, “Odalara kayıtlı meslek mensuplarından bu kanuna aykırı hareketleri görülenlerle meslekle alâkalı işlerde gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara sebebiyet veren veya akdettiği mukavelelere riayet etmeyen veyahut meslek şeref ve haysiyetini muhil durumları tespit olunanlara kayıtlı bulundukları oda haysiyet divanınca aşağıda yazılı inzibatî cezalar verilir:
a) Yazılı İhtar;
b) (25) liradan (100) liraya kadar para cezası;
c) (100) liradan (1.000) liraya kadar para cezası;
ç) 15 günden 6 aya kadar serbest sanat icrasından meni;
d) Odadan İhraç,
Bu cezaların verilmesine sıra gözetilmez. Ancak sebep teşkil eden hadisenin mahiyet ve neticelerine göre bu cezalardan biri tatbik olunur.” kuralına yer verildiği,
Anılan Kanun’un 27. maddesinde ise; “Ancak 26 ncı maddenin (c, ç, d) bentlerinde yazılı cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ve oda idare heyeti yolu ile Yüksek Haysiyet Divanına itiraz olunabileceği gibi, bu cezalar Yüksek Haysiyet Divanının tasdikinden geçirilmedikçe de tatbik olunamaz.” hükmünün yer aldığı,
Olayda, mühendis olan davacının üretmiş olduğu mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığının tespiti üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, davacının maddi olayla ilgili bir itirazının bulunmadığı ancak Odaların denetim yapma yetkisinin kalmadığı iddiasına dayalı olarak iptal davası açtığının anlaşıldığı,
Bu durumda, davacının üretmiş olduğu mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığı sabit olduğundan, anılan mevzuat hükmüne uygun olarak tesis edilen dava konusu disiplin cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde yer alan “teknik” ibaresinin iptaline, Yönetmeliğin dava konusu diğer kısımları ile davacının, mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 3 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Elektrik Mühendisleri Odası Onur Kurulunun 30/01/2015 tarih ve 305 sayılı kararını onayan TMMOB 43. Dönem Yüksek Onur Kurulunun 17/04/2015 tarih ve 2015-43/630 sayılı kararı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, mühendislik hizmetlerinin mesleki denetimden geçirilmesi gerektiği yönündeki dava konusu düzenlemenin kanuni dayanağının bulunmadığı, ayrıca söz konusu düzenlemenin, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesine 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 73. maddesi ile eklenen (ı) bendinde yer alan, harita, plan, etüt ve projelerin; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamayacağı yolundaki kurala aykırı olduğu, dolayısıyla Yönetmeliğin dava konusu hükümünde ve bu hüküm uyarınca verilen disiplin cezasında hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının temyize konu kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın davanın reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın temyize konu bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle, dava konusu düzenlemenin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolundaki Danıştay Sekizinci Dairesinin 01/04/2019 tarih ve E:2015/5761, K:2019/2429 sayılı kararının temyize konu davanın reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 12/10/2020 tarihinde, Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinin “teknik” ibaresi dışında kalan kısımları yönünden oybirliği, davacının 3 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlem yönünden oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 26. maddesinde, “Odalara kayıtlı meslek mensuplarından bu kanuna aykırı hareketleri görülenlerle, meslekle alakalı işlerde gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara sebebiyet veren veya akdettiği mukavalelere riayet etmiyen veyahut meslek şeref ve haysiyetini muhil durumları tesbit olunanlara kayıtlı bulundukları oda haysiyet divanınca aşağıda yazılı inzibati cezalar verilir:
a) Yazılı ihtar;
b) (25) liradan (100) liraya kadar para cezası;
c) (100) liradan (1 000) liraya kadar para cezası;
ç) 15 günden 6 aya kadar serbest sanat icrasından men’i;
d) Odadan ihraç.
Bu cezaların verilmesinde sıra gözetilmez. Ancak sebep teşkil eden hadisenin mahiyet ve neticelerine göre bu cezalardan biri tatbik olunur.” hükmü yer almaktadır.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Disiplin Yönetmeliği’nin “Para Cezaları” başlıklı 8. maddesinin (c) bendinde “Mesleki denetim uygulamasına aykırı davranmak,” para cezasını gerektiren fiiller arasında sayılmış, “Meslek Uygulamasının Yasaklanması Cezası” başlıklı 9. maddesinin (a) bendinde ise, “Para cezasıyla cezalandırılmış bir suçu bilinçli olarak yinelemek,” meslek uygulamasından yasaklama cezasını gerektiren durumlar arasında düzenlenmiştir.
Öte yandan, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesine 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 73. maddesi ile eklenen (ı) bendinde, “Harita, plan, etüt ve projeler; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez. Vize veya onay yaptırılmaması ve benzeri nedenlerle müellifler veya bunlara ait kuruluşların büro tescilleri iptal edilemez veya yenilenmesi hiçbir şekilde geciktirilemez. Müelliflerden bu hükmü ortadan kaldıracak şekilde taahhütname talep edilemez.” hükmü yer almaktadır.
Uyuşmazlıkta, mühendis olan davacının üretmiş olduğu mühendislik hizmetlerini Odanın mesleki denetimine sunmadığının tespiti üzerine, Elektrik Mühendisleri Odası Onur Kurulunun … tarih ve …sayılı kararıyla, daha önce aynı fiilde cezası bulunması nedeniyle 3 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği ve TMMOB 43. Dönem Yüksek Onur Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla da söz konusu kararın onandığı anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından mühendislik hizmetlerinin Odanın mesleki denetimine sunulmamasının sebebinin ise, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesine 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 73. maddesi ile eklenen (ı) bendinde yer alan, harita, plan, etüt ve projelerin; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamayacağı yolundaki kuralın Odanın mesleki denetim yetkisini ortadan kaldırdığı düşüncesi olduğu görülmektedir.
Bu durumda, mühendislik hizmetlerinin Odanın mesleki denetimine sunulmamasının nedeninin 3194 sayılı Kanun’un 8. maddesinin (ı) bendinde yer alan düzenlemenin hukuki yorumundan kaynaklandığı, davacının kastı veya kusurunun bulunmadığı anlaşıldığından, davacıya verilen disiplin cezasında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Daire kararının, davacının mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 3 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Elektrik Mühendisleri Odası Onur Kurulunun … tarih ve … sayılı kararını onayan TMMOB 43. Dönem Yüksek Onur Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı yönünden davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyoruz.