DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2019/3443 E.  ,  2020/1515 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/3443
Karar No : 2020/1515

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … (…)
2- … Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. …
3- Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 01/09/2016 tarih ve 29818 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesi uyarınca Ek 1 sayılı listede ismine yer verilmek suretiyle başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın kamu görevinden çıkarılan davacı tarafından, hakkında tesis edilen, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlara irtibatı olduğuna ilişkin “tespit işleminin” iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı her türlü mali ve özlük hakkının ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
İdari yargı merciileri nezdinde açılan iptal davalarına ancak idari davaya konu olabilecek nitelikte kesin ve yürütülebilir işlemlerin konu edilebileceği, bakılan uyuşmazlıkta ise, davacının terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlara irtibatı olduğuna ilişkin işlemin bir tespit, dolayısıyla, hazırlık işlemi olduğu ve bu haliyle kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı anlaşıldığından, davanın esası hakkında karar verilmesine yasal olanak bulunmadığı sonucuna varılarak,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-(b) maddesi uyarınca davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Beşinci Dairesinin 07/06/2018 tarih ve E:2018/249, K:2018/14891 sayılı kararıyla;
Uyuşmazlığın, davacının 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kamu görevinden çıkarılmasından kaynaklandığı belirtilerek,
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonunun görev alanına giren konulara ilişkin olarak idari yargı merciinde açılmış olan dava hakkında 7075 sayılı Kanun’un Geçici 1. maddesinin 3. fıkrası uyarınca karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi ve yeni bir başvuru şartı aranmaksızın dava dosyanın incelenmek üzere Komisyona gönderilmesi gerektiği sonucuna varılarak,
… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından açıkça doğrudan Kanun Hükmünde Kararname hükmü ile görevine son verilmesine ilişkin işlemin değil, bu işleme hazırlayıcı nitelikte olan terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna ilişkin işlemin dava konusu edildiğinin anlaşıldığı,
Bu kapsamda, idari yargı mercileri nezdinde açılan iptal davalarına ancak idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülebilir işlemlerin konu edilebileceği, bakılan davada iptali istenen işlemin ise davacının terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlara irtibatı olduğuna ilişkin işlem olduğu ve söz konusu işlemin de hazırlayıcı nitelikte olup kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı sonucuna varıldığından, davanın esası hakkında karar verilmesine yasal olanak bulunmadığı gerekçesi de eklenmek suretiyle, istinaf başvurusunun reddi ile davanın incelenmeksizin reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin tek başına dava konusu edilebileceği, kendisi üzerinde hukuki sonuçlar doğuracağı, öte yandan, iptali istenen işlemin yargı denetiminin gerçekleştirilmesinin adalete erişme hakkı, hak arama özgürlüğünün bir gereği olduğu belirtilerek, istinaf başvurusunun reddi ile davanın incelenmeksizin reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin ısrar kararının hukuk ve usule uygun olduğu belirtilerek, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile İstanbul Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararının gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde öğretim üyesi olarak görev yapmakta iken, 01/09/2016 tarih ve 29818 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesi uyarınca Ek 1 sayılı listede ismine yer verilmek suretiyle başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın kamu görevinden çıkarılmıştır.
Bunun üzerine davacı tarafından, KHK eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlem ile terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna ilişkin “tespit işleminin” iptali istemiyle dava açılmıştır.
Açılan davada ilk olarak, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile, Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleme karşı ayrı, tespit işlemine ayrı dilekçelerle dava açılması gerektiğinden ve tespit işleminin tarih ve sayısı ile hangi makam tarafından tesis edildiği gösterilmediğinden ve dosyaya tespit işlemi eklenmediğinden dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun’un 3. ve 5. maddesi uyarınca reddine karar verilmiştir.
Daha sonra davacı tarafından, tespit işlemi ile Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleme karşı ayrı dilekçelerle davalar yenilenmiş, tespit işleminin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile bu kez 2577 sayılı Kanun’un 3. maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmiş ve yenilenen dava dilekçesinde de davacı tarafından, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna ilişkin işlemin iptali talep edilerek temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.
Diğer yandan, davacının Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle yenilediği davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın incelenmeksizin reddine hükmedildiği, davacının istinaf talebi üzerine … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile kararın kaldırılmasına, yasal düzenleme nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına ve dosyanın Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna gönderilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
01/02/2018 tarih ve 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 1. maddesinde; “Anayasanın 120 nci maddesi kapsamında ilan edilen ve 21.7.2016 tarihli ve 1116 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararıyla onaylanan olağanüstü hal kapsamında, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulmuştur.” hükmü yer almış, anılan Kanun’un 2. maddesinde Komisyona verilen görevler düzenlenmiş, maddenin birinci fıkrasında Komisyonun, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen;
a) Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi, (…) konularındaki başvuruları değerlendirip karar vereceği kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la değişik “Temyiz” başlıklı 46. maddesinde, Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin bu maddede belirtilen davalar hakkında verdikleri kararların, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği belirtilmiş, bu kapsamda;
a) Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları,
b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar,
c) Belli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptal davaları,
d) Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları,
e) Müşterek kararnameyle yapılan atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri ile daire başkanı ve daha üst düzey kamu görevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılan iptal davaları (…) sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlığın çözümü ve yargılamada uygulanacak olan mevzuatın belirlenebilmesi için öncelikle dava konusu edilen işlem veya işlemlerin açıkça ortaya konularak bu işlemlerin doğru nitelendirilmesi, bu kapsamda, Bölge İdare Mahkemesi ile Danıştay Dairesi arasındaki mevcut farklılığın açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Bakılan davada, Bölge İdare Mahkemesince, davacı tarafından, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlara irtibatı olduğuna ilişkin işlemin iptalinin istenildiği belirtilerek istinaf başvurusunun kesin olarak reddine karar verilmiş iken, Danıştay Dairesince, davacı tarafından, 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istenildiğinden bahisle temyiz incelemesi gerçekleştirilmiştir.
Bu kapsamda, temyize konu karara ilişkin dosyanın incelenmesinden; yukarıda “Maddi Olay” başlıklı bölümde de ayrıntılarıyla yer verildiği üzere, davacı tarafından ilk olarak, her iki işleme karşı aynı dilekçe ile birlikte dava açıldığı, ancak, Mahkemece 2577 sayılı Kanun’un 3 ve 5. maddeleri uyarınca verilen dilekçe ret kararı üzerine davacının yenileme dilekçesinde tereddüte mahal verilmeksizin, açık ve net bir şekilde, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna ilişkin “tespit işleminin” iptali istemiyle bakılan davayı açtığı anlaşılmıştır.
Kaldı ki, davacının, Mahkemeye sunduğu bir başka dilekçe ile Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle davasını ayrıca yenilediği, bu davada, İdare Mahkemesince verilen davanın incelenmeksizin reddi yolundaki kararın ise … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile kaldırıldığı ve yasal düzenleme uyarınca karar verilmesine yer olmadığına karar verilerek dosyanın Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna gönderilmesine karar verildiği görülmektedir.
Dolayısıyla, bakılan davanın, davacı tarafından, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna ilişkin “tespit işleminin” iptali istemiyle açıldığı anlaşılmakta olup, bu haliyle, uyuşmazlığın, 2577 sayılı Kanun’un 46. maddesi kapsamındaki temyiz kanun yoluna tabi uyuşmazlıklar arasında yer almadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, belirtilen gerekçelerle, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi ısrar kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle incelenmeksizin reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 17/09/2020 tarihinde, kesin olarak, oybirliği ile karar verildi.