DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2019/1838 E.  ,  2020/1905 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/1838
Karar No : 2020/1905

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. … – Aynı adreste
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 19/12/2018 tarih ve E:2014/266, K:2018/4105 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Elektrik dağıtım şirketleri tarafından takılan müşteri sayaçlarının yatırım tutarının hesaplanmasında dikkate alınacak bedeller ile sayaç sökme ve takma işlemleri için birim sökme ve birim takma maliyetini belirleyen 02/12/2013 tarih ve 28839 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 21/11/2013 tarih ve 4718 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 19/12/2018 tarih ve E:2014/266, K:2018/4105 sayılı kararıyla;.
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 9. maddesinin birinci, yedinci ve dokuzuncu fıkraları; 21/06/2013 tarih ve 28684 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 12/06/2013 tarih ve 4450 sayılı Kurul kararının 1., 2. ve 3. maddelerine yer verilerek;
Dava konusu uyuşmazlığın esasının, 2013 yılı için belirlenen sayaç sökme-takma bedellerinin daha düşük olarak yeniden belirlenmesi hususundan kaynaklandığı; bu nedenle öncelikle sayaç sökme-takma bedellerinin belirlenmesine yönelik sürecin incelenmesi gerektiği;
Mülga Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin 16. maddesinin ikinci fıkrasında, sayacın sökme ve takma bedelinin, Kurul tarafından onaylanan bedeller üzerinden sayaç maliki tarafından karşılanacağı; 18. maddesinin üçüncü fıkrasında, bu madde kapsamındaki sayaç sökme-takma bedelinin sayaç maliki tarafından karşılanacağı, sayaç sökme-takma bedellerinin her yılın Ekim ayı sonuna kadar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından belirlenerek Kuruma önerileceği ve Kurul onayı ile yürürlüğe konulacağı kuralının yer aldığı;
2898 sayılı Sayaç Sökme Takma Bedellerine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 2. maddesinde, 2011 yılı için direkt bağlı tek fazlı aktif veya üç fazlı aktif ve/veya reaktif sayaçlar için 18,6 TL, akım trafolu ve/veya gerilim trafolu aktif ve/veya reaktif sayaçlar için 26,8 TL sayaç sökme-takma bedelinin belirlendiği; 7. maddesinde, sayaç sökme-takma bedellerinin her yıl Kurum tarafından belirlenecek Eylül ayı 12 aylık EPE değişim oranları dikkate alınarak artırılacağı ve her yıl Ocak ayı itibarıyla Kurul onayıyla yürürlüğe gireceği; 2012 yılı için 3550 sayılı Kurul kararıyla, direkt bağlı tek fazlı aktif veya üç fazlı aktif ve/veya reaktif sayaçlar için 19,7 TL, akım trafolu ve/veya gerilim trafolu aktif ve/veya reaktif sayaçlar için 28,4 TL sayaç sökme-takma bedelinin; 2013 yılı için ise 4184 sayılı Kurul kararıyla, direkt bağlı tek fazlı aktif veya üç fazlı aktif ve/veya reaktif sayaçlar için 21,5 TL, akım trafolu ve/veya gerilim trafolu aktif ve/veya reaktif sayaçlar için 31 TL sayaç sökme-takma bedelinin belirlendiği;
Dolayısıyla, 30/03/2013 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6446 sayılı Kanun dönemine kadar elektrik dağıtım şirketlerinin teklifi ve Kurul’un onayıyla sayaç sökme-takma bedelleri belirlenirken; 6446 sayılı Kanunla birlikte, sayaçların durumu yeniden düzenlenerek mülkiyeti dağıtım şirketlerine devredildiği ve ikincil düzenlemeler yapılıncaya kadar uygulamaya yön vermek amacıyla 4450 sayılı Kurul kararı kabul edilerek sayaç bedellerinin Kurul tarafından belirleneceği ve sökme-takma işlemleri kapsamında oluşan giderlerin analize tâbi tutulacağının belirtildiği;
Bu noktada, sayaç bedelleri ile sayaç sökme-takma birim maliyetlerinin nasıl tespit edildiği hususunun tartışılması gerektiği;
Dairelerinin 05/06/2014 tarihli ara kararıyla, davalı idareden, sayaç üreticisi şirketler ile 21 elektrik dağıtım şirketinden alınan sayaç birim bedellerine ilişkin teknik bilgi ve belgelerin sistematik olarak düzenlenmiş aslı veya onaylı örnekleri ile sayaç üreticisi şirketler ve elektrik dağıtım şirketleriyle yapılmış olduğu belirtilen istişari toplantılara ait varsa rapor veya tutanakların aslı veya onaylı örneklerinin, önceki yıllarda, elektrik dağıtım şirketlerinden gelen taleplerin dikkate alınması suretiyle belirlenen sayaç sökme ve takma bedellerinin istenerek, 2013 ve sonraki yıllar için Kurul tarafından yaptırılacak analiz ve tespitler ile belirlenmesi yönteminin hukukî, teknik ve mali sebepleri ile inceleme ve değerlendirme raporunda teknik elemanlar tarafından yapılan inceleme sonucu belirlenen sayaç bedelleri ile sayaç sökme ve takma bedellerinin dava konusu Kurul kararında belirtilen miktarlardan fazla olmasına ve dava konusu Kurul kararının anılan incelemeye ait teknik verilere dayanmasına karşın, söz konusu Kurul kararında daha düşük olacak şekilde sayaç bedeli ile sayaç sökme ve takma bedeli belirlenmesinin hukukî, teknik ve mali sebeplerinin sorulduğu;
Ara kararına cevap yazısında, sayaç üreticisi şirketler ile 21 elektrik dağıtım şirketinden alınan sayaç birim bedellerine ilişkin teknik bilgi ve belgelerin sistematik olarak düzenlenmiş örneklerinin ve sayaç üreticisi şirketler ile elektrik dağıtım şirketleriyle yapılan istişari toplantılara ait tutanakların sunulduğu, 6446 sayılı Kanun’la birlikte sayaçların mülkiyeti dağıtım şirketlerine geçtiğinden sayaç birim bedellerinin ilk kez belirlendiği, 2898 sayılı Kurul kararıyla belirlenen ve her yıl TÜFE ile güncellenen sayaç sökme-takma bedellerinin ise yapılan piyasa araştırmaları ve maliyet analizleri sonuçlarına göre yüksek olduğunun tespit edildiği, buna istinaden birim bedel çalışması yapılan teknik hesaplamalarla revize edilmiş piyasa koşullarını yansıtan birim bedellerin dava konusu Kurul kararıyla belirlendiği, sayaç üreticisi şirketlerden, sayaç türlerine göre 2012 ve 2013 yılları için elektrik dağıtım şirketlerine ve en yüksek işlem hacimli on şirkete satmış oldukları sayaçlara ilişkin bilgiler ile bu bilgilere ilişkin destekleyici onaylı belgelerin yazılı olarak sunulmasının istendiği, elektrik dağıtım şirketlerinden 2011-2015 için Sanayi Bakanlığına sunulan sayaç değişim programı ile 2012 ve 2013 yılları için sözleşmesi yapılmış sayaçlara ilişkin bilgilerin yazılı olarak gönderilmesinin talep edildiği, elektrik dağıtım şirketleri ve … ile sayaç birim bedelleri üzerine toplantı yapılarak birim bedel hesaplamalarında monofaze, trifaze ve kombi sayaçların opsiyonsuz olarak belirlenmesinde mutabakata varıldığı, söz konusu birim bedeller belirlenirken sayaç üreticilerinin yeni ürün geliştirebilmeleri ve teknolojiyi yakalayabilmeleri açısından arge ve test giderlerinin karşılanabilmesi hususu da dikkate alınarak üretici şirketlerin sunmuş oldukları sayaç fiyatlarının ağırlıklı ortalamalarının %10 oranında artırılması ile birim bedellerin belirlendiği, Kamu İhale Kanunu’na tâbi olan … Elektrik Dağıtım A.Ş. ile satın alma prosesleri özel sektör mantığıyla yürütülen … Elektrik Dağıtım A.Ş. seçilerek iki farklı satın alma prosesinin de temsil edildiği bir hesaplama yapıldığı, sayaç sökme-takma birim bedel hesaplamalarında değerlendirilmek üzere … Elektrik Dağıtım A.Ş.’den sayaç sökme-takma işlemleri kapsamında yapmış olduğu ihaleler neticesinde imzalanan sözleşmelerin bildirilmesinin istendiği, … Elektrik Dağıtım A.Ş. bünyesinde de sayaç sökme-takma bedelleri ile ilgili hususlarda yerinde incelemeler yapıldığı, her iki dağıtım bölgesinde oluşan fiyatlar 2013 yılı Haziran ayına eskale edildiğinde oluşan ortalama fiyatın 7,60 TL/adet olarak gerçekleştiği, … Elektrik Dağıtım A.Ş. dağıtım bölgesinde sayaç sökme-takma işlemine yönelik metot ve zaman etütleri yapıldığı, yapılan çalışma sonucunda sökme-takma işinin 2 teknisyen ile monofaze sayaçların yaklaşık 15 dakikada, trifaze sayaçların ise 20 dakikada (yolda geçen ortalama süre, mühürleme ve tutanak dâhil) bir binek araç kullanılarak değiştirildiği, değiştirilen sayaçların %82’sinin monofaze sayaç, %18’inin trifaze sayaç olduğu, bu kapsamda dışarıdan hizmet alımı yoluyla 6-7 TL/adet civarında bir bedelle gerçekleştirilebilen sökme-takma işlemi için analizle ulaşılan yaklaşık 8 TL/adet düzeyinde bir birim maliyetin sayaç sökme için 4 TL/adet, sayaç takma için 4 TL/adet olarak öngörülmesinin uygun olacağının değerlendirildiği, sayaç birim bedelleri ile sayaç sökme-takma bedellerinin inceleme ve değerlendirme raporuyla uyumlu olduğunun bildirildiği;
Öte yandan, dava konusu Kurul kararına esas alınan İnceleme ve Değerlendirme Raporunda, sayaç üreticilerinin sunmuş oldukları sayaç fiyatlarının ağırlıklı ortalamalarının %10 oranında artırılarak monofaze sayaç için 16,00 TL, trifaze sayaç için 34,00 TL ve kombi sayaç için 73,00 TL birim bedelin öngörüldüğü; araç maliyetinin 1,9 TL, personel maliyetinin 4,8 TL, mühür maliyetinin 0,2 TL, malzeme/tutanak maliyetinin 1 TL olmak üzere toplam 7,9 TL sayaç sökme-takma maliyetinin hesaplandığı; değiştirilen sayaçların %82’sinin monofaze sayaç, %18’inin trifaze sayaç olduğu kabulü ile bu sonuçların elde edildiği;
Bu durumda, davacı şirket tarafından, her ne kadar dağıtım şirketlerinin maliyetlerinin birbirinden farklılık arz ettiği ileri sürülmüş ise de; 6446 sayılı Kanun’un getirdiği yeni sistemle birlikte, gerek sayaç üreticisi şirketlerin sayaç fiyatlarının ağırlıklı ortalamalarının %10 oranında artırılarak belirlenen sayaç birim bedellerinin, gerekse de hem Kamu İhale Kanunu’na tâbi hem de özel sektör mantığıyla yürütülen iki farklı satın alma sürecine sahip dağıtım şirketinin verileri baz alınarak hesaplanan sayaç sökme-takma bedellerinin ölçülü olduğu;
Nitekim, 6446 sayılı Kanun’un ile amaçlananın, her bir dağıtım şirketinin maliyet farklılıkları arasındaki mâkul dengenin, piyasa araştırması yapılarak ve ilgili şirketlerin verileri değerlendirilerek ortalama bir maliyet hesabıyla kurulmaya çalışılması olduğu;
Bu itibarla, elektrik dağıtım şirketleri tarafından takılan müşteri sayaçlarının yatırım tutarının hesaplanmasında dikkate alınacak bedeller ile sayaç sökme ve takma işlemleri için birim sökme ve birim takma maliyetinin belirlenmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu Kurul kararının Elektrik Piyasası Kanunu’na aykırı olduğu, her bir dağıtım şirketinin kendi şartları göz önünde bulundurulmaksızın tek bir bedel belirlenmesinin hukuka aykırı olduğu ve bedellerin gerçek maliyetleri yansıtmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 19/12/2018 tarih ve E:2014/266, K:2018/4105 sayılı kararının ONANMASINA,
3. 21/10/2020 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.