DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2019/1690 E.  ,  2020/1728 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/1690
Karar No : 2020/1728

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 24/12/2018 tarih ve E:2012/2123, K:2018/4293 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin Geçici 7. maddesinde yer alan “01 Ocak 2012” ibaresinin “01 Ocak 2013” olarak değiştirilmesine ilişkin 28/01/2012 tarih ve 28187 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesi ile 08/09/2010 tarih ve 27696 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliğinin 14. maddesiyle eklenen Geçici 9. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 24/12/2018 tarih ve E:2012/2123, K:2018/4293 sayılı kararıyla;
Davacının, Denizli ili, Tavas ilçesi, … köyü, … parsel numarasında kayıtlı mülkiyeti kendisine ait taşınmazında ve işletmesi kendisine ait enerji nakil hattında … tesisat numaralı trafo sahibi olduğu;
06/12/2011 tarihinde … Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye yazılı olarak başvurarak kendisine ait özel trafosundan üçüncü kişilerin bu trafoyu kullanmalarına izin vermediğini açıkça bildirdiği;
Ardından, elektrik dağıtım lisansı sahibi … Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin … tarih ve … sayılı işlemiyle, anılan enerji nakil hattından 2011 yılı içinde iki ayrı kişi için bağlantı görüşü verilerek hat katılım payı hesaplarının yapıldığı, mevzuat gereği yapılan bu işlemlere enerji nakil hattı sahibinin muvafakat vermesinin gerekli olmadığının belirtildiği;
… tarih ve … sayılı işlemde de, uygulamanın yasal dayanağının Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin Geçici 9. maddesi olduğunun ifade edildiği;
Bunun üzerine, Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin Geçici 7. maddesinde yer alan “01 Ocak 2012” ibaresinin “01 Ocak 2013” olarak değiştirilmesine ilişkin 28/01/2012 tarih ve 28187 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesi ile 08/09/2010 tarih ve 27696 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 14. maddesiyle eklenen Geçici 9. maddesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı;
Uyuşmazlık tarihi itibarıyla yürürlükte olan hâliyle, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 1. maddesinin üçüncü fıkrasının (45) numaralı bendinde, müşteri hizmetleri yönetmeliğinin, dağıtım ve perakende satış faaliyeti gösteren tüzel kişilerin görüşleri alınmak suretiyle TEDAŞ tarafından hazırlanarak dağıtım ve perakende satış lisansları hükümleri uyarınca dağıtım şirketleri, perakende satış şirketleri ile söz konusu şirketlerden hizmet alan tüm taraflara uygulanacak standart usul ve esasları belirleyen kuralları ifade ettiği; 4. maddesinin üçüncü fıkrasında, Kurumun, Kurul kararıyla bu Kanun hükümleri uyarınca çıkaracağı yönetmelikleri, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak hazırlayacağının belirtildiği; 5. maddesinin yedinci fıkrasının (a) bendinde ise, müşteri hizmetleri yönetmeliğini onaylamanın Kurulun yetkileri arasında sayıldığı;
4628 sayılı Kanun’un 1. maddesinin üçüncü fıkrasının (41) numaralı bendinde, ikili anlaşmaların, gerçek ve tüzel kişiler arasında özel hukuk hükümlerine tâbi olarak elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin alınıp satılmasına dair yapılan ve Kurul onayına tâbi olmayan ticari anlaşmaları ifade ettiğinin belirtildiği, 2. maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendinde, toptan satış faaliyeti gösterebilecek tüzel kişilerin bu faaliyetlerini 4628 sayılı Kanun, ilgili yönetmelikler, lisanslar ve ikili anlaşmalar uyarınca yürüteceğinin kurala bağlandığı;
09/12/2006 tarih ve 26371 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliğiyle birlikte Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’ne eklenen Geçici 7. maddede, “Perakende satış şirketlerinin serbest olmayan tüketicilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışına 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren izin verilir” kuralına yer verildiği, söz konusu tarihe ilişkin değişikliklerden sonra “1 Ocak 2012” olarak belirlenen tarihin, dava konusu 28/01/2012 tarih ve 28187 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile “1 Ocak 2013” olarak yeniden değiştirildiği;
Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 9. maddesinde ise, “31/12/2011 tarihine kadar 8 inci maddenin uygulanamadığı durumlarda dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi; bir müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından, mevcut müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri çerçevesinde yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir. Bir başka müşteriye ait branşman hattının kullanılabilmesi için, ödenmesi gereken hat katılım payı ile ilgili usul ve esaslar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenir.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenen hat katılım payı yeni müşteri tarafından mevcut müşteriye ödenir. Ödemeye ilişkin belgenin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ibraz edilmesinden sonra yeni müşterinin dağıtım sistemine bağlantı yapılmasına müsaade edilir.” kuralına yer verildiği;
Geçici maddelerin, genellikle geçiş dönemlerine ilişkin işlemlerin uygulama yöntemini ve kapsamını gösteren ayrık hükümleri içerdikleri (AYM Kararı E:2001/360, K:2001/105, T:18/07/2001) kuralın yürürlüğe girmesiyle ortaya çıkan hukukî durumun yol açabileceği beklenmedik ve kamu yararına aykırı sonuçların doğmasının da geçici madde düzenlemesiyle önlendiği; şu hâlde, geçici madde uygulamasının amacının, kuralın uygulanmasından kaynaklanacak kamu yararına aykırı sonuç ya da durumlara geçici çözümler üreterek, yeni kuralın esas hükümlerince getirilen kurallara daha kolay geçişi sağlamak olduğu;
Uyuşmazlıkta elektrik piyasasında dağıtım bölgelerinin özelleştirme süreciyle birlikte serbest olmayan tüketicilere elektrik enerjisi satışının sadece dağıtım şirketlerince yapılmasının öngörüldüğü, piyasadaki gelişmeler dikkate alınarak müteakip değişikliklerle yıllar itibarıyla geçiş dönemlerinin ertelendiği, … tarih ve … sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararıyla ile yayımlanan Elektrik Piyasası Arz Güvenliği Strateji Belgesinin “Faaliyetlerin Ayrıştırılması” başlıklı bölümü çerçevesinde; dağıtım, üretim ve perakende satış faaliyetlerini birlikte yürüten dağıtım şirketlerinin 01/01/2013 tarihine kadar bu faaliyetleri ayrıştıracağı, bu tarihten itibaren söz konusu faaliyetlerin ayrı tüzel kişilikler altında sürdürüleceği dikkate alındığında, dava konusu Yönetmelik maddeleriyle getirilen geçiş kuralında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 8. maddesinde, dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin yeni bağlantı taleplerini ortak kullanım haline gelecek dağıtım tesislerini devralmak suretiyle karşılayacağını, ortak kullanım haline gelecek tesisin malikinin rıza göstermemesi halinde, kamulaştırma yoluna gidileceğinin açıkça düzenlendiği, getirilen dava konusu düzenlemenin bu kurala aykırı olduğu, Anayasa’nın mülkiyet hakkıyla ilgili kuralının ihlal edildiği, hat sahibinin bağlantıya rızası olmadığı durumlarda kamulaştırma yoluna gidilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 24/12/2018 tarih ve E:2012/2123, K:2018/4293 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 07/10/2020 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY
X- Anayasa’nın 35. maddesinde; “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.” kuralı yer almaktadır.
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır.” kuralına yer verilmiştir.
Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin işlem tarihinde yürürlükte bulunan “Bir başka müşteri mülkiyetindeki tesisten faydalanma” başlıklı 8. maddesinde;
“(1) Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi, bir veya daha fazla müşterinin kullanımındaki branşman hattı ve müştemilatı ve/veya dağıtım tesislerinden yeni bağlantı taleplerini, ortak kullanım haline gelecek olan dağıtım tesislerini devralmak suretiyle karşılar.
(2) Ortak kullanım haline gelecek tesislerin maliki veya maliklerinin devre rıza göstermemesi halinde kamulaştırma yoluna gidilir.
(3) Uygulama dönemi içerisinde yapılması öngörülen devir ve kamulaştırmayla ilgili her türlü gider yatırım harcaması olarak yatırım planları dahilinde Kuruma sunulur ve Kurul tarafından onaylanması durumunda tarifeler yoluyla karşılanır.
(4) Devre ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenir.” düzenlemesi yer almaktadır.
09/12/2006 tarih ve 26371 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliğiyle birlikte Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’ne eklenen Geçici 7. maddede, “Perakende satış şirketlerinin serbest olmayan tüketicilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışına 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren izin verilir.” düzenlemesine yer verilmiş, söz konusu tarihe ilişkin değişikliklerden sonra “1 Ocak 2012” olarak belirlenen tarih, dava konusu 28/01/2012 tarih ve 28187 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile “1 Ocak 2013” olarak yeniden değiştirilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 9. maddesinde ise, “31/12/2011 tarihine kadar 8 inci maddenin uygulanamadığı durumlarda dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi; bir müşterinin mülkiyetindeki branşman hattı ve müştemilatından, mevcut müşterinin bağlantı anlaşması hükümleri çerçevesinde yeni bağlantı taleplerini karşılayabilir. Bir başka müşteriye ait branşman hattının kullanılabilmesi için, ödenmesi gereken hat katılım payı ile ilgili usul ve esaslar dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenir.
Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından belirlenen hat katılım payı yeni müşteri tarafından mevcut müşteriye ödenir. Ödemeye ilişkin belgenin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye ibraz edilmesinden sonra yeni müşterinin dağıtım sistemine bağlantı yapılmasına müsaade edilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Davalı idarenin savunma dilekçesinde, Yönetmeliğin 8. maddesinin yukarıda anılan şekilde düzenlenmesinin ardından, geçmişten gelen çözümlenmemiş sorunlar, sistemdeki tıkanıklıklar ve hızla devam eden özelleştirmeler sebebiyle uygulamada problemler yaşanmaya başlandığı, mevzuat güncellemeleri ihtiyacının doğduğu, Yönetmeliğin 8. maddesinin geçici bir süreyle uygulanmaması ile ilgili olarak … tarih ve … sayılı Kurul kararı alındığı, 8. maddenin uygulanması ile ilgili sıkıntıların dağıtım şirketleri tarafından dile getirilmeye devam edilmesi üzerine de Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 14. maddesi ile Yönetmeliğe Geçici 9. maddenin eklenmesinin uygun bulunduğu belirtilmektedir.
28/01/2012 tarih ve 28187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle ilgili olarak da, dağıtım bölgelerinin özelleştirme süreci, Strateji Belgesinde serbest olmayan tüketicilere elektrik enerjisi satışının sadece dağıtım şirketlerince yapılmasının öngörülmesi ve piyasadaki gelişmeler dikkate alınarak, perakende satış şirketlerinin serbest olmayan tüketicilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışına 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren izin verileceğine ilişkin düzenlemenin yıllar itibarıyla ertelendiği yolunda açıklamalara yer verilmiştir.
Özetle, elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilme sürecinin devam etmesi, elektrik piyasasında dağıtım şirketlerinin yürüttüğü üretim ve perakende satış faaliyetlerinin 01/01/2013 tarihinden itibaren farklı tüzel kişilikler bünyesinde yürütüleceğinin öngörülmesi, ve … tarih ve … sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararıyla yayımlanan Elektrik Piyasası ve Arz Güvenliği ve Strateji Belgesinde de faaliyetlerin ayrıştırılacağı tarih olarak 01/01/2013 tarihinin belirlenmesi hususlarının birlikte değerlendirildiği, dava konusu Yönetmelik değişikliğine de bu nedenle ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır.
Hukuk devletinde, güdülen amaç her ne olursa olsun, temel hak ve özgürlüklere getirilen kısıtlamaların, belli bir özgürlüğün kullanılmasını önemli ölçüde zorlaştıracak ya da ortadan kaldıracak düzeye vardırılmaması gerekmektedir.
Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nin 8. maddesinde, dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin, bir veya daha fazla müşterinin kullanımındaki branşman hattından yeni bağlantı taleplerini, ortak kullanım haline gelecek olan dağıtım tesislerini devralmak suretiyle karşılayacağı; bu şekilde ortak kullanım haline gelecek tesisin malikinin devre rıza göstermemesi halinde kamulaştırma yoluna gidileceği, düzenlenmiş; ancak, dava konusu Geçici maddelerle 8. maddenin uygulanması, 2007 yılından başlayarak uyuşmazlık konusu döneme (2013) kadar yıllar itibarıyla ertelenmiştir.
8. madde uygulamasının ertelenmesiyle oluşan bu belirsizliğin, kişilerin mülkiyet hakları üzerinde süresi belli olmayan bir sınırlamaya neden olduğu açıktır.
Elektrik dağıtımındaki kamusal yarar karşısında mülkiyet hakkının sınırlanmasının demokratik toplum düzeninin gerekleriyle çelişen bir yönü bulunmamakta ise de, dava konusu düzenlemenin neden olduğu belirsizliğin kişisel yarar ile kamu yararı arasındaki dengeyi bozarak mülkiyet hakkını kullanılamaz hale getirmesi, sınırlamayı aşan, hakkın özüne dokunan bir nitelik taşıdığından hukuka uygunluğundan bahsetmek mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerde; davacının temyiz isteminin kabulü ile davanın reddine ilişkin temyize konu kararın bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.