DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2015/3311 E. , 2015/3640 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2015/3311
Karar No : 2015/3640
Temyiz Eden (Davacı) :
Karşı Taraf (Davalı) :
İstemin Özeti : Danıştay Onuncu Dairesinin 27/02/2015 günlü, E:2010/7168, K:2015/807 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması, davacı tarafından istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Dava; Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından yayınlanan ve tüm teşkilata gönderilen 02/07/2009 günlü, 36 sayılı duyurunun 2, 3, 4, 6, 7 ve 8 numaralı bentleri ile buna dayalı olarak tesis edilen 03/07/2009 günlü, 5547 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onuncu Dairesinin 27/02/2015 günlü, E:2010/7168; K:2015/807 sayılı kararıyla; idarenin, üst hukuk normlarına aykırı olmamak şartıyla, kendi iç işleyişi ve düzeninin sağlanması amacıyla düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu, yapılan bu düzenlemelerin üst hukuk kurallarının amacını, kapsamını, konusunu ve sınırlarını aşmaması gerektiği; dava konusu 2/7/2009 günlü, 36 sayılı düzenleyici işlem ile, kurumun merkez ve taşra teşkilatında sendika, vakıf ve firmaların ürün tanıtımı, el ilanı, broşür, bildiri, afiş gibi materyal dağıtımı ve asılması ile faaliyetlerinde uyacakları kural ve esasların sekiz bent halinde tüm teşkilata duyurulduğu; bu bentlerde yer verilen düzenlemeler incelendiğinde; kurumun düzen, işleyiş, huzur ve güvenliğinin sağlanmasına ilişkin kurallara yer verildiği ve bu kuralların Anayasaya ve diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmadığı sonucuna varıldığı; bu durumda, 02/07/2009 günlü, 36 sayılı düzenleyici işlemde ve bu işleme dayanılarak tesis edilen 03/07/2009 günlü, 5547 sayılı uygulama işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı, anılan kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir.
Daire kararının, 02/07/2009 günlü, 36 sayılı duyurunun 2, 3, 4, 6, 7 ve 8 numaralı bentlerinin iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısmının usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bu bölümünün bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.
Uyuşmazlığın 03/07/2009 günlü, 5547 sayılı işlemin iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısmına gelince;
Davacı Sendikanın dağıtmak istediği el ilanında, Kurumun yöneticileriyle ilgili bazı eleştirilere yer verildiği anlaşılmakla birlikte, bu eleştirilerin herhangi bir hakaret ya da iftira içermediği gibi, Kurumun düzen, huzur ve güvenliğini bozacak nitelikte de olmadığı anlaşıldığından, davacı tarafından hazırlanan el ilanının dağıtılmasına izin verilmemesine ilişkin uygulama işleminde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kısmen reddi, kısmen kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 27/02/2015 günlü, E 2010/7168; K:2015/807 sayılı kararının, tüm teşkilata yönelik gönderilen 02/07/2009 günlü, 36 sayılı duyurunun 2, 3, 4, 6, 7 ve 8 numaralı bentlerinin iptali istemine yönelik davanın reddine ilişkin kısmının ONANMASINA, 03/07/2009 günlü, 5547 sayılı uygulama işleminin iptali istemine yönelik davanın reddine ilişkin kısmının ise BOZULMASINA, kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/10/2015 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY: X-
Dava konusu 02/07/2009 günlü işlemde, Kurumun merkez ve taşra teşkilatında sendika, vakıf ve firmaların ürün tanıtımı, el ilanı, broşür, bildiri, afiş gibi materyal dağıtımı ve asılması ile faaliyetlerinde uyacakları kural ve esaslar sekiz bent halinde tüm teşkilata duyurulmuş, 03/07/2009 günlü işlemde ise, davacı Sendika tarafından dağıtılmak istenen ve çeşitli konularda Kurum yönetimine eleştiriler içeren el ilanı ile ilgili olarak 02/07/2009 günlü duyuru işlemi ve hukuk müşavirliğinin görüşleri çerçevesinde değerlendirmelerde bulunularak anılan duyuru ve mevzuat hükümlerine uygun olmayan iş ve eylemlere izin verilmesinin mümkün olmadığı belirtilmek suretiyle söz konusu el ilanının dağıtımına izin verilmeyeceği açıklanmıştır. Anayasanın 53. maddesine 23/7/1995 günlü, 4121 sayılı Yasanın 4. maddesiyle eklenen fıkra ile kamu görevlilerine kendi aralarında sendikalar ve üst kuruluşlarını kurma ve toplu görüşme yapma hakkı tanınmış ve Anayasada belirtilen sınırlar çerçevesinde kamu görevlilerinin sendikal haklarının düzenlenmesi amacıyla 2001 yılında 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu çıkarılmıştır. Öte yandan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) “Örgütlenme ve Toplantı Özgürlüğü” başlıklı 11. maddesinde, herkesin asayişi bozmayan toplantılar yapma, dernek kurma, ayrıca çıkarlarını korumak için başkalarıyla birlikte sendikalar kurma ve sendikalara katılma haklarına sahip olduğu; bu hakların kullanılmasının, demokratik bir toplumda gerekli tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenlik, kamu emniyeti, nizamın muhafazası ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için ancak yasayla sınırlanabileceği, bu maddenin, bu hakların kullanılmasında silahlı kuvvetler kolluk mensupları veya devletin idare mekanizmasında görevli olanlar hakkında meşru sınırlamalar konmasına engel oluşturmadığı kuralına yer verilmiştir. Dolayısıyla, çalışanların sendika kurma ve sendikal faaliyette bulunma haklarının temel hak ve özgürlükler kapsamı içinde olduğu hem Anayasanın 53. maddesinde hem de tarafı olduğumuz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde kabul edilmiş ve güvence altına alınmıştır. Bu nedenle, demokratik sosyal hukuk devletinin vazgeçilmez ögelerinden birini oluşturan sendikaların görevlerini yerine getirebilmeleri ve sendikal haklarını kullanılabilmeleri, sendikaların bağımsız olmalarını zorunlu kılmaktadır. Nitekim, Uluslararası Çalışma Örgütünün 98 ve 151 sayılı Sözleşmelerinde sendikalara müdahale yasaklanmıştır. “Teşkilatlanma ve Kollektif Müzakere Hakkı Prensiplerinin Uygulanmasına İlişkin 98 sayılı Uluslararası Çalışma Sözleşmesi”nin 2. maddesinde, işçi ve işveren teşekküllerinin, gerek doğrudan doğruya, gerek mümesilleri veya üyeleri vasıtasıyla, birbirlerinin kuruluşları, işleyişleri ve idarelerine müdahalede bulunmalarına karşı gerekli surette himaye edilecekleri, bilhassa işçi teşekküllerinin bir işverenin veya bir işveren teşekkülünün kontrolüne tabi kılmaya, bir işverenin veya bir işveren teşekkülünün kendi nüfuzu altına alınmış işçi teşekkülleri ihdasını tahrik etmeye veya işçi teşekküllerini mali yollarla veya başka bir şekilde desteklemeye matuf tedbirlerin, bu maddedeki manasıyle müdahale hareketlerinden sayılacağı belirtilmiş; “Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin 151 sayılı Sözleşme”nin 5. maddesinde de; kamu görevlileri örgütlerinin kamu makamlarından tamamen bağımsız olacakları, kamu görevlileri örgütlerinin kuruluş, işleyiş veya yönetimlerinde kamu makamlarının her türlü müdahalesine karşı yeterli korumadan yararlanacakları, bir kamu makamının tahakkümü altında kamu görevlileri örgütlerinin kuruluşunu geliştirmeye veya kamu görevlileri örgütlerini bir kamu makamının kontrolü altında tutmak amacıyla mali veya diğer biçimlerde desteklemeye yönelik önlemlerin bu madde bakımından müdahaleci faaliyetler olarak kabul edileceği ifade edilmiştir. Ayrıca, 4688 sayılı Yasa’da kamu görevlileri sendikalarının kurulu olduğu hizmet kolunda bulunan kamu kurumu ve kuruluşlarına, sendikaların faaliyetlerinin niteliğini, bu faaliyetlerin yürütülmesinde uygulanacak ilke ve esasları belirleme, bunlara göre sendikaların iş ve işlemlerini denetleme ve bu faaliyetlere izin verme ya da vermeme gibi bir hak ve yetki tanınmamıştır. Görüldüğü üzere, gerek ulusal mevzuatımızda gerekse tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmelerde, kamu otoritesinin sendikal faaliyetlere müdahale etmemesi genel bir ilke olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda konu değerlendirildiğinde, dava konusu duyuru ile davalı idarenin, kurum bünyesinde gerçekleşecek sendikal faaliyetlerin nitelik ve içeriğini sınırlandırması sendikal faaliyetlere karışma, (müdahale) niteliğinde olup, bu karışmanın hukuksal dayanağı bulunmamaktadır. Diğer yandan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin, AİHS’nin 11.maddesi ile ilgili olarak vermiş olduğu kararlar incelendiğinde; Mahkemenin sendika hakkının kullanılmasını engelleyen bir karışmayı “yasayla öngörülme”, “demokratik bir toplum için zorunlu olma” ve “ölçülü-orantılı olma” koşullarının her biri yönünden ayrı ayrı inceleyerek sonuca ulaştığı görülmektedir. Dava konusu uyuşmazlık bu açıdan değerlendirildiğinde, tüm teşkilata gönderilen 02/07/2009 günlü, 36 sayılı duyurunun, bahsedilen koşulları taşımaması nedeniyle sendika hakkının kullanılmasına karışma (müdahale) niteliğinde olduğu ve örgütlenme özgürlüğünü ihlal eden bu yönüyle uluslararası sözleşmelere ve hukuka uygun olmadığı sonucuna varıldığından, Daire kararının duyuru ile ilgili kısmının da bozulması gerektiği oyuyla karara bu yönden katılmıyoruz.
KARŞI OY XX-
Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının 3/7/2009 günlü, 5547 sayılı işlemin iptali isteminin reddine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından, Daire kararının bu kısmının da onanması gerektiği oyuyla, karara bu kısım yönünden katılmıyoruz.