Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2023/1282 E. , 2023/2150 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2023/1282
Karar No : 2023/2150
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) :… Tarım ve Gıda Sanayi Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Konya İli, Meram İlçesi, … Mahallesi … ada, … parsel ile … Mah. … ada … parsel üzerinde yapılan konutların devir işlemleri nedeniyle ödenen toplam 450.000,00-TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurularının zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın faiziyle birlikte istemine ilişkindir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Dokuzuncu Dairesince verilen bozma kararına uyarak dosyayı yeniden incelemek suretiyle; gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının tapu harcına tabi olduğu, ancak, 6306 sayılı Kanun uyarınca riskli yapı ve bu alanda, bu Kanunda belirtilen kişi ve kurumlarca kanunun amacına yönelik olarak gerçekleştirilen iş ve işlemlerin tapu harcından muaf olacağı, kentsel dönüşüm uygulamasının 6306 sayılı Kanun’un amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, satış işleminin bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, dava konusu tapu harçlarının riskli yapı niteliği taşıyan taşınmazların yıkılarak 6306 sayılı Kanun kapsamında yeniden inşası sonrasında oluşan bağımsız bölümlerin ilk satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının 6306 sayılı Kanunun amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, uygulama sonrasında inşa edilen konutların üçüncü kişilere ilk satış işlemlerinin de bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve anılan Kanunun 7. maddesinin 9. fıkrası uyarınca vergi ve harçtan müstesna olduğu sonucuna varıldığından, davacının ödediği tapu harçlarında mevzuda hata bulunması nedeniyle dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ve tapu harçlarının 213 sayılı Kanun’un 112. maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca tahsil tarihinden itibaren tecil faizi oranında hesaplanacak faizi ile birlikte davacı şirkete iadesi gerektiğinden, davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında yasal isabet görülmediği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne, tapu harçlarının ödeme tarihlerinden itibaren tecil faizi ile birlikte davacıya iadesine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:6306 sayılı Kanun kapsamında dönüşüm uygulaması ile inşa edilen bağımsız bölümlerin hak sahibi malikler ve müteahhitler adına tapuya tescilinde harç aranılmayacağı, üçüncü kişilere satış işlemlerine ilişkin ise istisnadan faydalanılamayacağı,bu hususta emsal yargı kararları bulunduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Dosya tekemmül ettiğinden, davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmesine gerek görülmeyerek işin esasına geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Konya İli, Meram İlçesi, … Mahallesi … ada, … parsel ile … Mah. … ada … parsel üzerinde yapılan konutların devir işlemleri nedeniyle ödenen toplam 450.000,00-TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurularının zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen tutarın yasal faizi ile iadesi istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 57. maddesinde; tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı târifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tâbi olduğu, 58. maddesinde; tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli târifede belirtilen kişilerin ödemekle mükellef olduğu, 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (4) sayılı tarifenin 20/a maddesinde ise; gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlâk vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyûun izâlesi hallerinde satış bedeli, istimlâklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı tapu harcı alınacağı hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu işlemin; davacı tarafından alıcı sıfatıyla ödenen tapu harcının iptal ve faiziyle iadesine ilişkin kısmı hukuka uygun olup davalı idarece ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu işlemin, satıcılar adına tahakkuk ederek davacı tarafından ödenen tapu harcının iptal ve faiziyle iadesine ilişkin kısmına yönelik temyiz istemine gelince;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; tapu harcının mükellefinin gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında devir eden ve devir alan olarak belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu bağımsız bölümlerin … Yapı İnşaat Ltd. Şti. ve … Ev Ürünleri A.Ş. tarafından davacıya satıldığı, alıcı ve satıcılar adına 225.000,00-TL olmak üzere toplam 450.000,00-TL tapu harcının davacı tarafından ödendiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, riskli yapı niteliği bulunan taşınmazın yeniden inşası sonrası oluşan bağımsız bölümün satışı sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle açılan davada, satıcılar adına tahakkuk eden harç da davacı tarafından ödenmiş ise de; taşınmazın satışı dolayısıyla tapu harcı, dava dışı … Yapı İnşaat Ltd. Şti. ve … Ev Ürünleri A.Ş. isimli satıcılar adına tahakkuk etmiş olup tapu işleminde “devir alan” konumunda bulunan ve “devir edenler” adına tahakkuk eden tapu harcının iadesi istemiyle de 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 116-126. maddeleri kapsamında düzeltme şikayet başvurusunda bulunmak suretiyle adına işlem tesis ettiren davacı şirketin, bu işleme karşı dava açma ehliyeti bulunmakta ise de; kendi adına tahakkuk etmeyen, satış işleminde devir eden konumunda bulunan malik … Yapı İnşaat Ltd. Şti. ve … Ev Ürünleri A.Ş. adına tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcı tutarının iadesinin istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin; alıcı (devralan) konumundaki davacı tarafından, satıcılar (devir edenler) adına tahakkuk eden tapu harcına ilişkin kısmının iptal ve faiziyle iadesi yönünden davayı kabul eden Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…; K:… sayılı kararının dava konusu işlemin satıcılar adına tahakkuk ederek davacı tarafından ödenen tapu harcının iptal ve faiziyle iadesine ilişkin kısmının BOZULMASINA, diğer kısmının ONANMASINA,
Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 06/06/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.