Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2022/4612 E. , 2023/578 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2022/4612
Karar No : 2023/578
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, icra tahsil harcının tahsili amacıyla düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dosyanın incelenmesinden; davacıya karşı …İcra Müdürlüğü’nün E…. sayılı dosyasında alacaklı … Bankası A.Ş. tarafından icra takibi başlatıldığı, takip miktarının 61.585.399,46-TL olduğu, bu tutarın 43.585.399,46-TL tutarındaki kısmının ihtiyati hacze dava açılmadığından bu kısım yönünden ihtiyati haczin hükümsüz kaldığı, takip tutarının kalan kısmı olan 18.000.000,00-TL’nin ise dava konusu edildiği halde taraf vekillerince bu tutarında haricen ödendiği/tahsil edildiği hususlarının icra dosyasına bildirilerek hacizlerin kaldırılması talebinde bulunulduğu, İcra Müdürlüğü’nce de bu talebin tahsil harcının ödenmesi halinde kabul aksi takdirde reddedileceğine karar verildiği belirtilerek 11/12/2020 tarihinde takip tutarı olan 61.585.399,46-TL üzerinden %2,27 oranındaki harçtan peşin harcın mahsubuyla 1.090.061,57-TL tahsil harcının taraflardan tahsili için davalı idareye harç tahsil müzekkeresi yazıldığı, bunun üzerine davalı idarece anılan harcın davacıdan tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emri üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, olayda, davacı tarafından söz konusu icra müdürlüğü kararının iptali istemiyle …İcra Hukuk Mahkemesi’nde dava açıldığı, açılan davada haricen tahsil edildiği anlaşılan takip tutarının 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 23.maddesi uyarınca alacaklıdan tahsil harcı alınmasına ilişkin gerekçeye yer verilerek, dosya borçlusu As İnşaat ‘tan (Mahkememiz dosyasının davacısından) harç alınmamasına yönelik talep yönünden davanın reddine karar verildiği, bu durumda, …İcra Müdürlüğü’nün 11/12/2020 tarihli yazısına istinaden düzenlendiği anlaşılan dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: … İcra Hukuk Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında, tahsil harcının borçlulardan değil, alacaklı … Bankasından alınması gerektiğinin tereddüte yer vermeyecek şekilde ortaya konulduğu, aynı hususların aynı Mahkemenin E:… sayılı kararı ile teyit edildiği, kamu borcu bulunmadığının yargı kararıyla ortaya konulması karşısında, hakkında düzenlenen ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığı, bölge idare mahkemesi kararının karşı oy gerekçesinde de belirtildiği üzere borç miktarı ve sorumlu net olarak belirlenmeyen harç tahsil müzekkeresi uyarınca düzenlenen ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin esasına geçildi:
İNCELEME VE GEREKÇE:
Maddi olay: Davacı şirket adına, icra tahsil harcının tahsili amacıyla düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İLGİLİ MEVZUAT:
492 sayılı Harçlar Kanunu’nun yargı harçlarını düzenleyen birinci kısımdaki maddeleri arasında yer alan “mükellef” başlıklı 11. maddesinin ilk fıkrasında; genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca mevzu olan işlemin yapılmasını istiyen kişilerin ödemekle mükellef olduğu, nispi harçlarda ödeme zamanını düzenleyen Yasa’nın 28.maddesinin 1/b fıkrasında; icra takiplerinde tahsil harcının, alacağın ödenmesi sırasında, ödeme yapılmayan hallerde harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödeneceği, harç alacağının icranın yerine getirilmesiyle doğacağı hüküm altına alınmıştır. İcra ve iflas harç oranları ise aynı Kanunun ekinde yer alan 1 sayılı Tarife Yargı Harçları başlıklı Kısmın B) İcra ve İflas Harçları bölümünde düzenlenmiştir. Aynı Kanunun ”Süresinde Ödenmeyen Harçlar” başlıklı 37. maddesinde ise: Bu kanunda ödeme zamanı gösterilen harçlardan süresinde ödenmeyenlerin, ilgili mahkeme ve daireler tarafından sürenin sonundan itibaren onbeş gün içinde bir yazı ile o yerin vergi dairesine bildirileceği ve harçların vergi dairesince tahsil olunacağı, yazıda harcın nev’i ve mahiyeti, miktarı, mükellefin soyadı ve adı ve en son ikametgah adresinin açık olarak gösterileceği hükümlerine yer verilmiştir.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 15.maddesinin birinci fıkrasında ise İcra ve iflas harçlarını Kanunun tayin edeceği, Kanunda hilafı yazılı değilse, bütün harç ve masrafların borçluya ait olduğu, neticede ayrıca hüküm ve takibe hacet kalmaksızın tahsil olunacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; … bankası A.Ş. tarafından, kredi alacağının tahsili amacıyla, aralarında işbu dosyanın davacısının da bulunduğu yedi borçlu aleyhine …İcra Müdürlüğü’nün E…. icra takibi başlatıldığı, takip miktarının 61.585.399,46-TL olduğu, takibe itiraz edilmesi üzerine takibin durduğu, alacaklı banka tarafından itirazın iptali ve takibin devamı için arabuluculuk başvurusunda bulunduğu, sonrasında ise takibin 18.000.000,00-TL tutarlı kısmı için, itirazın iptali davası açıldığı ve alacaklı banka tarafından bu kısmın haricen tahsil edildiğinin duruşmada beyan edildiği, sonrasında ise bu tutarın haricen tahsil edildiği bildirilerek, hacizlerin kaldırılması ve dosyanın infaz edilmesinin İcra Müdürlüğünden istenildiği, işbu davanın davacısı olan şirketçede, İcra müdürlüğünden takip miktarı 43.585.399,46-TL’lik kısma süresinde dava açılmadığı için ihtiyati haczin hükümsüz kaldığından hacizlerin kaldırılmasını, takip tutarının kalan kısmı olan 18.000.000,00-TL tutar üzerinden, kendisi yönünden harçsız, diğer borçlular yönünden peşin harcın mahsubu ile tahsil harcının alınarak dosyanın kapatılmasını talep edildiği, İcra Müdürlüğünce ise takip tutarının tamamı olan 61.585.399,46-TL üzerinden harç yatırılması gerektiği gerekçesiyle bu talebin reddedildiği, bunun üzerine davacı şirket tarafından İcra müdürlüğü işlemine karşı … İcra Hukuk Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında şikayet davası açıldığı, anılan mahkemenin … tarih ve K:… sayılı kararı ile takibin haricen tahsil ile son bulduğu, takibin kesinleşmediği, hacizlerin kaldırılması beyanının Harçlar Kanunu 23. madde kapsamında olduğu, bu nedenle hesaplanacak harcın takip safhasına ve yarı oranında hesaplanması gerektiği, alacaklıdan takip çıkış miktarı olan 61.585.399,46-TL’nin yarısı oranında yani %2,27 oranında tahsil harcı hesaplanmasına, bu miktarı aşan tahsil harcının davacıya iadesine, peşin yatırılan harcın mahsubuna, davacının (borçlunun) harç alınmaması yönündeki talebinin reddine, ihtiyati haciz kararının hükümsüz kaldığı yönündeki talebinin kabulüne karar verilmiş, bu karar sonrasında ise takibi yürüten … İcra Müdürlüğünün … tarih ve E:… sayılı yazısı ile anılan İcra Hukuk Mahkemesi kararına göre hesaplanan 1.090.061,57-TL tutarındaki tahsil harcının tahsilde tekerrür olmamak üzere taraflardan tahsili istenilmiş, bu yazı kendisine gelen davalı idare ise; İcra Müdürlüğünden borçluların hisse oranları, müteselsilen sorumlu olup olmadıkları sorulmasına rağmen cevap alınamaması, borçluların farklı vergi dairesi mükellefi olmaları ve alacağın daha fazla sürüncemede kalmaması için hakim ortak olduğu belirtilen davacıdan, İcra Müdürlüğü yazısında belirtilen harcın tamamının davacıdan tahsili amacıyla, dava konusu ödeme emrinin düzenlenmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, İcra müdürlüğü yazısının dayanağı olan İcra Hukuk Mahkemesi kararında haricen tahsil ile son bulan alacağın hangi oranda ve hangi tutar üzerinden hesaplanacağı açıkça ortaya konulmuş, hacizlerin kaldırılması ve dosyanın infazını isteyen alacaklının bu talebinin Harçlar Kanunun “İcra Takibinden Vazgeçme” başlıklı 23. maddesi kapsamında bir beyan olarak kabul edilerek bu maddeye göre takip alacaklısından alınacak harç tutarı belirtilmiş olmasına, Harçlar Kanunu 37. Madde 2. fıkra hükmüne göre ise süresinde ödenmeyen harcın tahsili için vergi dairesine yazılacak müzekkerede harç mükellefinin kimlik ve adres bilgilerinin açıkça belirtilmesi yönünde emredici hükümlere yer verilmesine rağmen, İcra Müdürlüğünce bu kurala uyulmadan harcın tahsilinin taraflardan tahsilinin yönünde yazılan 11/12/2020 tarihli müzekkere üzerine, davalı İdarece uzun uğraşlar sonunda sırf tahsilatın sürüncemede kalmasını önlemek amacıyla, harcın tamamının davacıdan ödeme emri ile istenildiği görülmüştür.
Bu durumda Harçlar Kanunu hükümlerine ve dayanağı İcra Hukuk Mahkemesi kararına aykırı olarak, davacı ve dava dışı altı borçlu aleyhine yapılan “ilamsız takip” sonucu, alacağın bir kısmının haricen tahsili üzerine, icra takibinden vazgeçilmesi nedeniyle doğan (Harçlar Kanunu 23. maddeye göre), icra tahsil harcının mükellefi, sorumlu olduğu tutar, sorumluluk türü ortaya konulmadan düzenlenen harç tahsil müzekkeresine göre, davalı idarece sırf alacağın sürüncemede kalmaması için, harcın tamamının davacıdan tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığından, “İcra Hukuk Mahkemesince alacaklıdan tahsil harcı alınmasına ilişkin gerekçeye yer verildiği, dosya borçlusu davacı yönünden ise harç alınmamasına yönelik talep yönünden davanın reddine karar verildiği, bu durumda İcra Müdürlüğü yazısına istinaden düzenlendiği anlaşılan dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı” gerekçesiyle davanın reddine karar veren Vergi Mahkemesi kararına yönelik davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 07/03/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.