Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2022/4170 E. , 2023/263 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2022/4170
Karar No : 2023/263
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) :… Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, … Asliye Ticaret Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla hükmedilen karar ve ilam harcının tahsili için düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla; olayda, dava konusu ödeme emrine konu harç tahsil müzekkeresinde müteselsil sorumluluk kapsamında davacı …’in 1.570.806,48-TL’den, ilgili davada diğer davalı …’ın ise 287.679,84-TL’den sorumlu tutulduğu, dava konusu ödeme emrinin ise Mahkeme kararına göre karar harcının tahsili amacıyla davacının sorumlu tutulduğu 1.570.806,48-TL tutarında düzenlendiği görüldüğünden, karar ve ilam harcının tahsili için düzenlenen dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Cebren tahsil işlemlerini başlatabilmek için ödeme emrinde bulunması gerekli unsurların eksik olduğu, harç tahsil müzekkeresi ile Mahkeme ilamının uyumsuz olduğu, 1.283.126,64-TL’den sorumlu tutulmaları gerekmekte iken harcın tamamından sorumlu tutulmalarının esaslı maddi hata teşkil ettiği, kesinleşme tarihinden önceki bir tarihte ödeme emri düzenlendiği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kısmen kabulü ile dava konusu ödeme emrinin 287.679,84-TL’lık kısmı yönünden Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiği görüldüğünden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına, … Asliye Ticaret Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla hükmedilen karar ve ilam harcının tahsili için düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 55. maddesinde, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı; 58. maddesinde de kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı iddiası ile tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait davalara bakan vergi mahkemesi nezdinde dava açabileceği düzenlenmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 2. maddesinde; yargı işlemlerinden bu Kanuna bağlı, 1 sayılı Tarife’de yazılı olanların yargı harçlarına tabi olduğu, 28. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; karar ve ilam harçlarının dörtte birinin peşin, geri kalanının, kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde ödeneceği, aynı Kanun’un 37. maddesinde, bu kanunda ödeme zamanı gösterilen harçlardan süresinde ödenmeyenlerin, ilgili mahkeme ve daireler tarafından, sürenin sonundan itibaren onbeş gün içinde bir yazı ile o yerin vergi dairesine bildirileceği ve harçların vergi dairesince tahsil olunacağı, yazıda; harcın nevi ve mahiyeti, miktarı, mükellefin soyadı ve adı ve en son ikâmet adresinin açık olarak gösterileceği ifade edilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Yargılama giderlerinin kapsamı” başlıklı 323. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, başvurma, karar ve ilam harçları yargılama giderleri içerisinde sayılmış, ”Yargılama giderlerinden sorumluluk” başlıklı 326. maddesinde, “(1) Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir. (2) Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır. (3) Aleyhine hüküm verilenler birden fazla ise mahkeme yargılama giderlerini, bunlar arasında paylaştırabileceği gibi, müteselsilen sorumlu tutulmalarına da karar verebilir.” hükmüne, “Yargılama giderlerine hükmedilmesi” başlıklı 332. maddesinde de “(1) Yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedilir. (2) Yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümü hüküm altında gösterilir. (3) Hükümden sonraki yargılama giderlerini hangi tarafın ödeyeceği, miktarı ve dökümü ile bu giderlerin hangi tarafa yükletileceği, mahkemece ilamın altına yazılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun, “Müteselsil borçluluk” başlıklı 162. maddesinde, “birden çok borçludan her biri, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olmayı kabul ettiğini bildirirse, müteselsil borçluluk doğar. Böyle bir bildirim yoksa, müteselsil borçluluk ancak kanunda öngörülen hâllerde doğar.” hükmü bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6098 sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen 162. maddesi hükmü dikkate alındığında, tarafların kendi aralarında rızai olarak müteselsil sorumluluk öngörmesi dışında, açık bir kanun hükmü bulunmadıkça istisnai bir sorumluluk türü olan müteselsil sorumluluk hükümlerinin uygulanamayacağı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen Kanun maddelerinin incelenmesinden de görüleceği üzere, aleyhine hüküm verilenlerin birden fazla olması durumunda, karar ve ilam harçlarından müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin açık bir kanun hükmü bulunmamaktadır. Dolayısıyla, karar ve ilam harcına hükmedilen mahkeme kararında, yargılama giderlerinden, aleyhine hüküm verilenlerin müteselsilen sorumlu oldukları belirtilmemişse her biri kendi payına düşen miktardan sorumlu olacaktırlar.
Dosyanın incelenmesinden, dava dışı … A.Ş. tarafından, davacının da aralarında bulunduğu iki şahsa karşı açılan itirazın iptali (bankacılık işlemlerinden kaynaklanan) davası sonucunda, … Asliye Ticaret Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla 1.570.806,48-TL karar ve ilam harcının (Davalı … 287.679,84-TL’den sorumlu tutulmak kaydı ile) davalılardan tahsiline karar verildiği, söz konusu kararın davacıya tebliğ edilmesine karşın davacı tarafından harcın bir aylık süre içinde ödenmemesi üzerine, 07/02/2019 tarihli harç tahsil müzekkeresinin, hükmedilen harcın tamamı üzerinden tesis edilip harç tahsil biçimi “müteselsilen” olarak belirtilerek Mahkemesince, borcun tahsili için vergi dairesine gönderildiği, vergi dairesi tarafından da harç tahsil müzekkeresi uyarınca dava konusu ödeme emrinin düzenlenip tebliğ edildiği görülmektedir.
Olayda; dava konusu ödeme emrine ilişkin harç tahsil müzekkeresinde harç tahsil biçimi “müteselsilen” şeklinde yazılmışsa da; dava konusu karar ve ilam harcının dayanağı … Asliye Hukuk Mahkemesi kararında, karar ve ilam harcının müteselsilen tahsil edileceğine ilişkin bir ifade bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, söz konusu karar ve ilam harcının, ilgili davada diğer davalı …’ın sorumlu tutulduğu 287.679,84-TL düşülerek, 1.283.126,64-TL tutar için tahsili yoluna gidilmesi gerekirken, tüm yargı harcının davacıdan istenilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığından, davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu ödeme emrinin 287.679,84-TL’ye isabet eden kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, dava konusu ödeme emrinin …-TL’ ye isabet eden kısmı yönünden BOZULMASINA, diğer kısmının ONANMASINA,
Temyiz isteminde bulunandan …-TL maktu harç alınmasına,
Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 14/02/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.