Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2022/2030 E. , 2023/1199 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2022/2030
Karar No : 2023/1199
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, 2018 yılı yasal defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak 2018/Ağustos ilâ Aralık dönemleri için re’sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen üç kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; mücbir sebep olarak salgın hastalık açıkça kanunda yazmıyor olsa da, Çin Halk Cumhuriyetinin Hubei Eyaleti Whuan kentinde ortaya çıkan ve Ülkemiz’de de görülen Covid-19 (yeni tip corona virüsü) kodlu virüs nedeniyle oluşan salgın hastalığın küresel yaygınlık göstermesi üzerine Dünya Sağlık Örgütü( WHO) tarafından 11/03/2020 tarihinde pandemi ilan edildiği, dünya genelinde birçok ülkede halk sağlığının korunması amaçlı lokal ya da genel karantina, sokağa çıkma yasağı, seyahat kısıtlaması gibi önlemler uygulanmaya başlandığı, bu tür kısıtlamaların bireysel hak ve özgürlükler yanında dünya genelinde tarım, ticaret, sanayi, ulaşım-iletişim, hizmet sektörleri gibi değişik alanlardaki faaliyetlerin yavaşlaması, kimi zamanda durması gibi önlenebilir olmayan ve öngörülemeyen sonuçlara yol açtığı, pandeminin vergi ile ilgili ödevlerin yerine getirilmesini engelleyen ve iradeyi geçici olarak ortadan kaldıran ve dıştan gelen, beklenmeyen fiili bir durum olarak göz önüne alınması gerektiği, 2020 yılının Mart ayından Haziran ayına kadar beyanname verme süreleri vs uzatıldığı, … tarih … sayılı defter belge isteme yazısının davacıya elektronik ortamda 16/03/2020 tarihinde tebliğ edildiği, mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar sürelerin işlemeyeceği, davacının yasal süresi içerisinde defter ve belgeleri sunması beklenilmeden hakkında vergi inceleme raporunun tanzim edildiği hususları dikkate alındığında davacının defter ve belgelerini gizleme gibi bir niyetinin olmadığı, nitekim istenildiğinde ibraz edebileceğini beyan ettiği, bu durumda, 2020 yılının Mart ayından itibaren tüm yurdu etkisi altına alan Covid-19 salgını ve bu salgınla mücadelede alınan tedbirler dolayısıyla davacının defter ve belgelerini ibraz edemediği anlaşıldığından, yapılan cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu cezalı tarhiyatın kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu belirtilerek davalı idare istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: İlk savunma dilekçesindeki iddialar yinelenerek kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’ÜN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına, 2018 yılı yasal defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak 2018/Ağustos ilâ Aralık dönemleri için re’sen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen üç kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 40. maddesinin 4. fıkrasında, İçtihatları Birleştirme Kurulu tarafından verilen kararlara, Danıştay daire ve kurulları ile idari mahkemeler ve idarenin uymak zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesinin (b) bendinde, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde, ticari faaliyet çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi tutulduğu, 20. maddesinde teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını teşkil eden bedelin katma değer vergisi matrahını oluşturduğu, 29. maddesinde, mükelleflerin, vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak, düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, 34. maddesinin 1. bendinde ise yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 08/02/2019 tarih ve E:2013/3, K:2019/1 sayılı kararında mücbir sebep olmaksızın defter ve belgelerini incelemeye yetkili olan inceleme elemanlarına ibraz etmeyen katma değer vergisi mükellefleri adına yapılan cezalı tarhiyatlara karşı açılan davalarda, davacılar tarafından, vergilendirme dönemine ilişkin yasal defterler ve belgelerin mahkemeye sunulabileceğinin ileri sürülmesi halinde, bu defter ve belgeler davacıdan istenilip, defterlerdeki kayıtlar incelenip bu kayıt ve belgeler hakkında davanın diğer tarafı olan vergi idaresinin görüşü ve saptamaları da alınarak yapılacak hukuki değerlendirmeye göre karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Dosyanın ve aynı davacıya ait Danıştay Dokuzuncu Dairesi’nin E:2022/4745, 4767 ve 2023/143 sayılı dosyaların birlikte incelenmesinden; defter ve belgelerinin istenilmesine ilişkin yazının davacıya 16/03/2020 tarihinde elektronik tebligat yoluyla tebliğ edildiği ve 31/03/2020 tarihine kadar söz konusu defter ve belgelerin ibraz edilmesi gerekirken, davacı tarafından ibraz edilmediği, herhangi bir ek süre talebinde bulunulmadığı, covid-19 kodlu virüs nedeniyle ortaya çıkan salgın kapsamında davacının vergi ödevini yerine getirmemesine ilişkin olarak 65 yaş üzerinde olduğu yahut kronik hastalığı olduğu noktasında bir iddiası bulunmadığı, dava dilekçesinde defter ve belgelerini sunabileceğini belirtmesi ve Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 08/02/2019 tarih ve E:2013/3, K:2019/1 sayılı kararı da dikkate alındığında; defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi re’sen tarh nedeni ise de; re’sen araştırma ilkesi ile vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelenin gerçek mahiyetinin esas olduğuna dair kural gereğince, davacı tarafından defter ve belgelerin incelenmek üzere hazır olduğu, istenmesi halinde ibraz edilebileceği hususunun dava dilekçesinde ileri sürüldüğü görüldüğünden, davacının ibraz edebileceğini belirttiği defter ve belgelerin istenip ibraz edilecek olanlardan vergi idaresi de haberdar edilmek suretiyle, yukarıda değinilen incelemenin yapılıp vergilendirmenin konusunu oluşturan katma değer vergisi indiriminin dayandığı faturalarda bu verginin ayrıca gösterilip gösterilmediği, belgelerin yasal defterlere usûlüne göre kaydedilip kaydedilmediği ve temsil ettiği hukukî muamelenin gerçek olup olmadığına ilişkin inceleme yapıldıktan sonra karar verilmesi gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Davalının temyiz isteminin kabulüne,
… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…., K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 04/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.