Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2021/3705 E. , 2023/1226 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/3705
Karar No : 2023/1226
TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVALI) … Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVACI) T.H. … Sağlık Eğitim ve Turizm İşletmeleri A.Ş.
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, Mersin İli, Toroslar İlçesi, … Köyü, … Ada, … sayılı parselde kayıtlı taşınmazın … hissesinin satışına ilişkin değerinin eksik beyan edildiği yolunda düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak 2017/Haziran dönemi için re’sen tarh edilen tapu harcı ile %25 oranında kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, davaya konu taşınmazın alım satımına taraf olanlarca tapuda devri esnasında ilgili birimden rayiç bedelinin sorulduğu, ilgili birim tarafından 31/05/2017 tarihli cevabi yazıda taşınmazın rayiç bedelinin 2.371.000,000-TL olarak belirtildiği ve satışa esas değerin 6.500.000,00-TL olarak alındığı görülmekte ise de; dosyada bulunan ve davacı şirket tarafından alınan … tarih ve … sayılı ekspertiz raporunda taşınmazın o tarih itibariyle değerinin 16.150.000,00-TL olarak belirlendiği, alıcılardan … ve … ’ın kredi çektikleri banka tarafından hazırlanan …tarih ve …yevmiye nolu ekspertiz raporunda taşınmazın bu şahıslara ait hisselerinin değerinin 11.500.000,00-TL olarak belirlendiği, inceleme esnasında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından bilirkişi olarak görevlendirilen İnşaat Mühendisi tarafından hazırlanan raporda taşınmaz değerinin 21.021.615,00-TL olarak belirtildiği, söz konusu taşınmaza ait 2017 yılı kira sözleşmesinde taşınmazın aylık kira bedelinin 95.000,00-TL, yıllık kira bedelinin ise 1.140.000,00-TL olduğu, Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesi uyarınca yapılan hesaplama sonucu taşınmazın değerinin 22.800.000,00-TL olarak hesaplanabileceği hususlarının birlikte değerlendirilmesinden; taşınmazın 2017 yılındaki gerçek değerinin satış işlemi esnasında bildirilen 6.500.000,00-TL olamayacağının anlaşıldığı, Mahkemelerinin ara kararına cevaben … Asliye Ticaret Mahkemesi’nce UYAP üzerinden gönderilen yazı ekinde, aynı gayrimenkulün değer tespiti yönünden hazırlanan 16/07/2020 tarihli bilirkişi raporunda taşınmazın 2017 yılındaki değerinin 18.148.000,00-TL olarak belirlendiği, söz konusu değer tespitinin, dava konusu taşınmaz hakkında açılmış “tapu iptali ve tescil” davasında harca esas değerinin belirlenmesi amacıyla yapıldığı, bilirkişi incelemesi sonucu belirlenen değere, Ticaret Mahkemesinde görülen davada tarafların bir itirazının bulunmadığı ve söz konusu davada uyuşmazlık için harca esas alınacak değer olarak belirlenmesine karar verildiğinin görüldüğü, davaya konu taşınmazın aynı dönemde gerçekleşen satışına esas değerinin ve bu değere tekabül eden tapu harcının da Ticaret Mahkemesince karar altına alınmış harca esas değer baz alınarak hesaplanması gerektiği kanaatine varıldığından, dava konusu vergi ziyaı cezalı tapu harcında matrah olarak belirlenen 18.148.000,00-TL’den, davacı şirket tarafından satış esnasında bildirilen 6.500.000,00-TL düşülerek belirlenen 11.648.000,00-TL matrah farkı üzerinden binde 20 oranında hesaplanan 232.960,00-TL tapu harcı ve 58.240,00-TL vergi ziyaı cezası yönünden hukuka aykırılık, 57.472,30-TL tapu harcı ve 14.368,08-TL vergi ziyaı cezası yönünden ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine 57.472,30-TL tapu harcı ile 14.368,08-TL vergi ziyaı cezanın kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davalı idarenin istinaf başvurusu yönünden, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların Mahkeme kararının, davanın kısmen kabulüne dair hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak durumda görülmediği; davacı şirketin istinaf başvurusu yönünden ise, Mahkeme kararının, uyuşmazlık konusu taşınmazın tapu harcına esas satış değerinin 18.148.000,00-TL olarak kabulü ile hesaplanan matrah farkı üzerinden re’sen salınan vergi ziyaı cezalı tapu harcının kaldırılması isteminin reddine dair hüküm fıkrasına yönelik istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların ,kararın, matrah farkı ile ilgili hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak durumda görülmediği; matrah farkı üzerinden binde 20 oranında hesaplanan tapu harcı ve vergi ziyaı cezası yönünden davanın reddine dair hüküm fıkrasına yönelik istinaf başvurusuna gelince, 15/03/2017 tarih ve 30008 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 13/3/2017 tarih ve 2017/9973 sayılı Bakanlar Kurulu Eki Karar ile, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 4 sayılı tarifesinin “Tapu İşlemleri” başlıklı bölümünün (20.a) bendinde sayılan tapu işlemleri üzerinden “binde 20” nispetinde alınan tapu harcı, 30/09/2017 tarihine kadar (bu tarih dahil) uygulanmak üzere, konut ve işyerlerinde (kat irtifakı tesis edilmiş olanlar dahil) “binde 15” olarak yeniden belirlendiğinden sözkonusu mevzuat değişikliği dikkate alınmadan verilen kararda yasal isabet bulunmadığı, satışın yapıldığı 02/06/2017 tarihinde alım satımın taraflarından ayrı ayrı alınması gereken tapu harcı oranının binde 15 olduğu ve işyeri olduğunda tereddüt bulunmayan taşınmazın değeri 18.148.000,00-TL olarak kabul edildiğinde, bulunan 11.648.000,00-TL matrah farkı üzerinden yapılan hesaplama sonucu dava konusu cezalı tapu harcının, 174.720,00-TL tapu harcı ve bu tutar üzerinden %25 oranında hesaplanan 43.680,00-TL vergi ziyaı cezası kısmında hukuka aykırılık, aşan kısımlarında ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf isteminin reddine, davacı istinaf isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine, Vergi Mahkemesi kararının dava konusu vergi ziyaı cezalı tapu harcı matrahının 18.148.000,00- TL olarak kabulüne yönelik istinaf isteminin reddine, tapu harcının binde 15 oranında uygulanması suretiyle hesaplanan 174.720,00-TL’lik kısmı ile bu tutar üzerinden %25 oranında hesaplanan vergi ziyaı cezasının 43.680,00-TL’lik kısmını aşan cezalı tapu harcı yönünden istinaf isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının bu kısmının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne, dava konusu vergi ziyaı cezalı tapu harcının, 174.720,00-TL tapu harcı ile 43.680,00-TL vergi ziyaı cezasını aşan kısmının kaldırılmasına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
DAVACININ İDDİALARI:Dava konusu taşınmazın okul binası olduğu ve olayda, 13/03/2017 tarih ve 2017/9973 sayılı Bakanlar Kurulu Eki Kararda konut ve işyerleri için öngörülen binde 15 tapu harcı oranının uygulanması gerektiği iddiasıyla kararın aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.
DAVALININ İDDİALARI: 13/03/2017 tarih ve 2017/9973 sayılı Bakanlar Kurulu Eki Kararda konut ve işyerleri için tapu harcı oranının binde 15 olarak belirlendiği, dava konusu taşınmazın ise arsa niteliğinde olduğu, dolayısıyla harç oranının binde 20 olarak uygulanması gerektiği, idarece yapılan işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı iddialarıyla kararın aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının ONANMASINA,
Temyiz isteminde bulunan davacıdan 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (3) sayılı Tarife uyarınca hesaplanacak nispi harcın alınmasına,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 05/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.