Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2021/2435 E. , 2023/784 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/2435
Karar No : 2023/784
TEMYİZ EDEN (DAVALI): … Vergi Dairesi Müdürlüğü
KARŞI TARAF (DAVACI): … A.Ş.
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, bir kısım hasılatın kayıt ve beyan dışı bırakıldığı yolunda düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak re’sen tarh edilen 2015/Aralık dönemine ilişkin katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezası ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 353/1 maddesi uyarınca kesilen özel usulsüzlük cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlığın esasının kalsit taşının işlenmesi sürecindeki fire oranının farklı tespitinden kaynaklandığı, vergi inceleme aşamasında kalsit taşının işlenmesi sürecindeki fire oranı ile ilgili olarak Niğde Ticaret ve Sanayi Odası’ndan alınan … tarih ve … sayılı yazıda bu faaliyetle iştigal eden üç firmadan alınan araştırma yazılarına ve yapılan üretimin cinsi ve kalitesine göre değişiklik arz etmekle birlikte fire oranının 0,24 civarında olduğunun belirtildiği, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan 13/09/2019 tarihli yazıda da işletme mahallinde tetkik yapılması sonucu değerlendirme yapılabileceği, maden sahalarının özelliklerinin farklılık gösterdiği ve bu konuda bir standart değerin olmadığı, davacı tarafından Niğde Ticaret ve Sanayi Odası’ndan alınan … tarih ve … sayılı yazıda ise ilgili yazıda belirtilen 0,24’lük fire oranının üretim aşaması için geçerli olduğu, ocak firesinin ise ocak kalitesinin farklılık göstermesinden dolayı tespit edilemediğinin belirtildiği, ayrıca davacı tarafından konu ile ilgili olarak Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümünden “Niğtaş Firmasına Ait Mikronize Kalsit Tesisinde Kırıcıya Beslenen Kalsitin Ortalama Zayiat Miktarlarının Belirlenmesi” isimli Aralık 2019 tarihli rapor alındığı, raporda, dört farklı koordinat için ayrı ayrı zayiat ölçümü yapıldığı, 2019 yılı Aralık ayında tesise malzeme gönderen dört ocaktaki verilerin incelenmesinden zayiat oranlarının %31,6 ile %47,4 arasında değiştiği ve zayiat olarak tanımlanan malzeme oranının ortalama %40,1 olduğunun tespit edildiği, konu ile ilgili bilimsel ve teknik bilgiye sahip olan maden mühendisliği bölümü öğretim görevlilerinin işletme mahallinde yaptıkları incelemeler sonucunda hazırlanan raporun Mahkemeleri tarafından verilecek hükme esas alınabilecek nitelikte görüldüğü, bu durumda davacının hesapladığı fire oranının da 0,36 olduğu göz önüne alındığında, vergi incelemesinde fire oranının 0,30 olarak kabul edilmesi suretiyle yapılan kaydi envanter ve randıman çalışması sonucunda bulunan kayıtdışı dışı hasılat tutarının 2015/Aralık dönemi katma değer vergisi matrahına dahil edilmesiyle tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinde hukuka uyarlık bulunmadığı; dava konusu özel usulsüzlük cezasına ilişkin olarak, davacının kayıtdışı hasılat elde ettiği hususunun, davalı idare tarafından kesin ve tereddüte yer bırakmayacak şekilde ortaya konulamadığı sonucuna varıldığından, davacı adına kesilen özel usulsüzlük cezasında da hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi tarhiyatı ile özel usulsüzlük cezasının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:Vergi Mahkemesi kararının dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesinin, aynı gerekçe ve nedenlerle uygun görüldüğü, dilekçede ileri sürülen iddiaların anılan kararın kaldırılmasını sağlayacak durumda bulunmadığı gerekçesiyle davalının istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Davacı şirket tarafından hazırlatılan fire oranlarına ilişkin raporun hükme esas alınamayacağı, vergi inceleme raporu kapsamında dava konusu tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı şirket adına, bir kısım hasılatın kayıt ve beyan dışı bırakıldığı yolunda düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak re’sen tarh edilen 2015/Aralık dönemine ilişkin katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezası ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 353/1 maddesi uyarınca kesilen özel usulsüzlük cezasının kaldırılması istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesinin (B) fıkrasında; vergilendirmede, vergiyi doğuran olayın ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, 30. maddesinde; re’sen vergi tarhının, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olduğu ve inceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkının re’sen takdir olunmuş sayılacağı,134. maddesinin 1. fıkrasında ise; vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, 213 sayılı Vergi usul Kanunu’nun 353/1. maddesi uyarınca kesilen özel usulsüzlük cezasına ilişkin hüküm fıkrasına yönelik ileri sürülen temyiz nedenleri kararın belirtilen hüküm fıkrasının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının 2015/Aralık dönemine ilişkin katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasına ilişkin hüküm fıkrasına yönelik temyiz istemine gelince;
Türk vergi sistemi, esas olarak maddi olay ve delillerle elde edildiği saptanan kazanç ve iratların beyan ve vergilendirilmesini öngören bir sistemdir. Bu sebeple, gerek ikmalen ve gerek re’sen tarhlarda, öncelikle vergi mevzuuna giren veya vergilendirme dışında bırakılan kazanç ve iratların maddi olaylar ve delillere dayalı olarak ortaya konulmasını amaçlayan usul ve esaslar vergi kanunlarında açıklıkla düzenlenmiştir. Kanaate ve varsayıma dayalı vergilendirme yapmak sistemin özüne aykırıdır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin kalsit taşının üretimi sürecindeki fire oranını 0,36 olarak hesapladığı, davalı tarafından Niğde Ticaret ve Sanayi Odasınca fire oranının 0,24 civarında olduğunun bildirildiğinden bahisle bu iki değerin ortalaması alınarak fire oranının 0,30 olarak kabulüyle kayıt dışı hasılat miktarının hesaplandığı, davacı tarafından konu ile ilgili olarak Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümünden alınan “Niğtaş Firmasına Ait Mikronize Kalsit Tesisinde Kırıcıya Beslenen Kalsitin Ortalama Zayiat Miktarlarının Belirlenmesi” isimli raporda ise zayiat oranlarının %31,6 ile %47,4 arasında değiştiği ve zayiat olarak tanımlanan malzeme oranının ortalama %40,1 olduğunun tespit edildiği, Vergi Mahkemesince konu ile ilgili bilimsel ve teknik bilgiye sahip olan maden mühendisliği bölümü öğretim görevlilerinin işletme mahallinde yaptıkları incelemeler sonucunda hazırlanan raporun Mahkemeleri tarafından verilecek hükme esas alınabilecek nitelikte görüldüğü belirtilerek davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Olayda, davalı tarafından fire oranının 0,24 olarak alınmasına ilişkin Niğde Ticaret ve Sanayi Odası’nın … tarih ve … sayılı yazısında fire oranının yapılan üretimin cinsi ve kalitesine göre değişiklik arz ettiğinin belirtildiği, davacı tarafından Niğde Ticaret ve Sanayi Odası’ndan alınan … tarih ve … sayılı yazıda ise 0,24’lük fire oranının üretim aşaması için geçerli olduğu, ocak firesinin ise ocak kalitesinin farklılık göstermesinden dolayı tespit edilemediğinin belirtildiği, dosyada bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün 13/09/2019 tarihli yazısında da fire oranına ilişkin işletme mahallinde tetkik yapılması sonucu değerlendirme yapılabileceği, maden sahalarının özelliklerinin farklılık gösterdiği ve bu konuda bir standart değerin olmadığının belirtildiği görülmüş olup, dava konusu tarhiyatın dayanağı vergi tekniği ve vergi inceleme raporlarında işletme mahallinde tetkik yapılarak bir kısım hasılatın kayıt ve beyan dışı bırakıldığına yönelik somut ve şüpheden uzak tespitlere ulaşılmaksızın fire oranının 0,30 olarak kabulüyle eksik inceleme ve varsayıma dayalı olarak davacı adına yapılan cezalı tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının özel usulsüzlük cezası yönünden ONANMASINA, cezalı tarhiyat yönünden yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 16/03/2023 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.