Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2021/1064 E. , 2023/742 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1064
Karar No : 2023/742
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Gıda Nak. İnş. Teks. Petrol Ürn. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, 2017/Haziran dönemine ilişkin katma değer vergisi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinin tahsili amacıyla düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlıkta, Diyarbakır K.O.M Şube Müdürlüğü Kaçakçılık Suçları Büro Amirliği tarafından 03/06/2017 tarihinde yapılan uygulamada … tarafından kullanılan … plakalı çekiciye bağlı … plakalı dorsede yapılan armada koyun derileri içerine gizlenmiş 248.500 paket TAPDK bandrolü bulunmayan kaçak sigaralar için alınan TAPDK raporunda bu sigaraların imalatçı bilgisinde “yurt dışı” ibaresinin yer alması ve söz konusu sigaraların gümrük kaçağı sigaralar olduğu hususunun tespit edilmesi karşısında, söz konusu gümrük kaçağı eşyaya ait katma değer vergisinin ithalde alınan gümrük vergileri kapsamında Gümrük İdaresince tespit ve takibe alınması gerekirken, Şırnak Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısı ile Mersin Vergi Dairesi Başkanlığı Denetim Grup Müdürlüğü’nün … tarih ve E… sayılı yazıları ile dahilde alınan vergiler kapsamında değerlendirilmesi suretiyle, TAPDK tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı değerlendirme raporu dayanak alınarak takdir komisyonunca matrah tespiti yapılmasının ardından, vergi dairesince takibi amacıyla düzenlenen dava konusu ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, ödeme emrinin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davalı istinaf başvurusunun kabulüne, gerekçesinde hukuki isabet bulunmayan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden yapılan yargılama gereğince dosyanın incelenmesinden; … isimli kişinin kullandığı davacı şirkete ait … plakalı çekiciye bağlı … plakalı dorsede 03/06/2017 tarihinde yapılan aramada 248.500 paket kaçak sigara yakalandığı, söz konusu sigaralar için TAPDK tarafından değerlendirme raporu düzenlendiği, akabinde davacı şirketin takdir komisyonuna sevk edildiği ve komisyonca takdir edilen matrahlar üzerinden vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin tarh edilip tebliğ edildiği, davacı şirket söz konusu tarhiyatlara karşı dava açmadığından tarhiyatlar kesinleştiği, kesinleşen amme alacağının vadesinde ödenmemesi üzerine de dava konusu ödeme emri düzenlendiğinin anlaşıldığı, tebliğ edilmiş bir tarhiyata karşı dava açılmaması durumunda dahi, söz konusu tarhiyatın tahsiline yönelik tesis edilen ödeme emirlerine karşı açılan davalarda bazı iddiaların “mükellefin böyle bir borcu bulunmadığı” kapsamında ele alınmasının adil yargılama ilkesinin gereği olduğu, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9/2. maddesi gereğince tarhiyat yapılabilmesi için gerekli şartlar belirlenmiş olup; somut olayda, gümrük kaçağı sigara yakalanması dışında sorumlu sıfatıyla vergi ve ceza tarh edilmesi için gereken koşulların oluşmadığının açık olduğu, bu bakımdan; katma değer vergisi yönünden davacı açısından sorumlu sıfatıyla katma değer vergisi tarhiyatına muhatap olma koşullarının gerçekleşmediği, bu durumun da tarhiyata karşı dava açılmamakla birlikte “davacının böyle bir borcu bulunmadığı” kapsamına girdiği açık olduğundan dava konusu ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu ödeme emrinin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Davacının, Uray Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi numaralı mükellefi olduğu, usulüne uygun tebliğ edilen ihbarnameler sonrasında bir ödeme yapılmadığı gibi dava da açılmadığından düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı şirket adına, 2017/Haziran dönemine ilişkin katma değer vergisi ve ferilerinin tahsili amacıyla düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 55. maddesinde, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun “bir ödeme emri” ile tebliğ olunacağı; 58. maddesinde de kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olmadığı, kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığını ileri sürerek 15 gün içerisinde vergi mahkemesinde dava açabileceği düzenlenmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Elektronik Ortamda Tebliğ” başlıklı 107/A maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre tebliğ yapılacak kimselere, 93 üncü maddede sayılan usullerle bağlı kalınmaksızın, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda tebliğ yapılabileceği, elektronik ortamda tebligatın, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılacağı, Maliye Bakanlığı’nın, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili her türlü teknik altyapıyı kurmaya veya kurulmuş olanları kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılacakları ve elektronik tebliğe ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri dikkate alındığında, bir vergi borcunun tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenebilmesi için öncelikle söz konusu vergi borcunun usulüne uygun olarak tarh ve tahakkuk etmesi ve vadesinde ödenmemiş olması şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket adına, bandrolsüz sigara bulundurduğunun tespit edildiğinden bahisle, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9/2. maddesi uyarınca salınan 2017/Haziran dönemin ilişkine vergi ziyaı cezalı katma değer vergisine ilişkin ihbarnamenin, elektronik tebliğ yoluyla 15/10/2018 tarihinde davacı şirkete tebliğ edildiği, söz konusu amme alacağının ödenmemesi ve dava konusu edilmemesi üzerine de dava konusu ödeme emrinin düzenlenip 24/04/2019 tarihinde elektronik tebliğ yoluyla tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesine dayanılarak hazırlanan ve 27 Ağustos 2015 tarih ve 29458 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 456 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin “Elektronik Tebligat Yapılacak Kişiler” başlıklı 4. maddesinde, kurumlar vergisi mükelleflerinin, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirilen ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılabilecek olanlar arasında gösterildiği, bu doğrultuda davacı şirket adına düzenlenen ihbarnamenin de dava konusu ödeme emri gibi elektronik tebligat yoluyla tebliğ edildiği ve dava konusu edilmediği anlaşılmaktadır.
Elektronik tebligat sisteminin benimsenmesi, davaların makul sürede bitirilmesi, adil yargılanma ilkesinin hayata geçirilmesi ve hukuki güvenlik bakımından önem arz etmekte olup, kendisine elektronik yolla usulüne uygun tebliğ edilen ihbarnamelere karşı dava açmayan davacı şirketin, adil yargılanma hakkının zedelendiğinden bahisle kendisine yine elektronik yolla tebliğ edilen ödeme emrine karşı açılan işbu davada, ihbarnameye karşı açılabilecek davalarda incelenebilecek olan hususların değerlendirilmesi suretiyle karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Açılan davayı kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu kabul edip, Mahkeme kararını kaldırıktan sonra katma değer vergisi yönünden davacı açısından sorumlu sıfatıyla katma değer vergisi tarhiyatına muhatap olma koşullarının gerçekleşmediği, bu durumun da; tarhiyata karşı dava açılmamakla birlikte “davacının böyle bir borcu bulunmadığı” kapsamına girdiği açık olduğundan dava konusu ödeme emrinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, ödeme emrinin iptaline karar verilmiş ise de, Uray Vergi Dairesi Müdürlüğü mükellefi olduğu belirtilen davacının, adına düzenlenen ödeme emrine karşı açtığı bu davada ileri sürebileceği itiraz nedenleri böyle bir borcu olmadığı, kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı ile sınırlıdır.
Bu durumda, ödeme emri içeriği alacak kalemlerine ilişkin davacı adına yapılan tarhiyatın, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9/2. maddesindeki şartlara uygun olup olmadığına yönelik inceleme, tarhiyatlara karşı açılacak davalarda yapılabileceğinden ve söz konusu tarhiyat dava açılmaksızın kesinleştiğinden, Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu kabul edip, Mahkeme kararını kaldırdıktan sonra dava konusu ödeme emrini iptal eden Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Davalının temyiz isteminin kabulüne,
… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının BOZULMASINA,
Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 15/03/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.