Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2019/6937 E. , 2022/403 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/6937
Karar No : 2022/403
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirketin tek hissedarı olduğu … Madencilik Limited Şirketi’nin hisseleri üzerinde kredi sözleşmesine teminat olarak “… ” lehine rehin kurulmasını öngören 11/10/2016 tarihli “hisse rehni sözleşmesi” nedeniyle tahsil edilen 1.161.870,60-TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen 1.161.870,60-TL damga vergisinin tahsil tarihinden iade tarihine kadar hesaplanacak faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesi … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; Kanada’da mukim maden arama ve işletme faaliyeti sürdüren davacı şirket ile Arnavutluk’ta mukim, bankacılık faaliyeti yapan “… ” arasında, Kanada’daki şirketin Türkiye’deki maden projesini finanse etmek için Arnavutluk’ta 16/09/2016 tarihinde 40.000.000 USD’lık kredi sözleşmesi imzalandığı, kredi sözleşmesinin teminatı olarak davacı şirketin tek hissedarı olduğu … Madencilik Limited Şirketi’nin hisseleri üzerinde banka lehine rehin kurulmasını öngören 11/10/2016 tarihli “hisse rehni sözleşmesi” nedeniyle Noterlikçe 1.161.870,60-TL damga vergisi hesaplanarak tahsil edildiği, tahsil edilen damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan 20/06/2018 tarihli şikayet başvurusunun cevap verilmemek suretiyle zımnen reddi üzerine söz konusu zımni ret işleminin iptali ve tahsil edilen tutarın tahsil tarihinden iade tarihine kadar hesaplanacak faiziyle birlikte iadesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, Damga Vergisi Kanunu’nun 9. maddesi ve Kanuna ekli 2 sayılı tablonun IV. bölümünün 23. maddesinde yer alan düzenlemelerde, bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına, geri ödenmelerine, devrine ve krediden doğan alacakların temlikine ilişkin kağıtların damga vergisinden istisna olduğu öngörülmüş olup, anılan düzenlemeler uyarınca, yurtiçinde mukim bir şirketin yurtdışı kredi kuruluşlarından kullanacağı kredilerin teminatlarına ilişkin kağıtların damga vergisinden istisna olacağında şüphe bulunmamakla birlikte olaydaki gibi yurtdışında mukim bir şirketin yine yurtdışında mukim bir bankadan kredi kullanması ve bu krediye teminat olarak yurtiçinde mukim şirketteki hisselerini teminat göstermesi halinde, bu teminata ilişkin kağıtlara anılan istisna hükmünün uygulanıp uygulanmayacağının hukuki yorumu gerekli kıldığı dikkate alındığında, davada ileri sürülen hatanın, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerinin aradığı anlamda vergi hatası olmadığı görüldüğünden, vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak idari davada incelenebilecek söz konusu iddianın, Vergi Usul Kanununun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen zımni ret işlemine karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı şirket ile Arnavutluk’ta mukim, bankacılık faaliyeti yapan “… … ile arasında 16/09/2016 tarihinde akdedilen kredi sözleşmesine teminat teşkil etmek üzere davacının tek hissedarı olduğu … Madencilik Limited Şirketi’nin hisseleri üzerinde Banka lehine rehin kurulmasını öngören 11/10/2016 tarihli “hisse rehni sözleşmesi”nin 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun “vergiden istisna edilen kağıtların” düzenlendiği Ek (2) sayılı tablonun “IV.Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümü, 23. fıkrası uyarınca damga vergisinden istisna tutulması gerektiği, açık vergi hatası bulunduğu iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı şirketin tek hissedarı olduğu … Madencilik Limited Şirketi’nin hisseleri üzerinde aralarındaki kredi sözleşmesine teminat olarak “… ” lehine rehin kurulmasını öngören 11/10/2016 tarihli “hisse rehni sözleşmesi” nedeniyle tahsil edilen 1.161.870,60-TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve ödenen 1.161.870,60-TL damga vergisinin tahsil tarihinden iade tarihine kadar hesaplanacak faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124’üncü maddesinde de, vergi mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca düzeltilmesi vergi dairelerinden istenebilecek vergi hatasının tanımı ise, aynı Kanunun 116’ncı maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapılmış, 117’nci maddesinde, hesap hataları olarak; matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması; 118’inci maddesinde de, vergilendirme hataları olarak; mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme veya muafiyet döneminde hatalar gösterilmiş bulunmaktadır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinin birinci fıkrasında; anılan Kanun’a ekli (I) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu, 4’üncü maddesinin birinci fıkrasında; bir kâğıdın tabi olacağı verginin tayini için o kâğıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, Kanun’a ekli (2) sayılı damga vergisinden İstisna edilen kağıtlar tablosunun “IV-Ticari ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar” başlıklı 23. bendinde ise bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulacak şerhlerin (kredilerin kullanımları hariç) damga vergisinden istisna olduğu kuralı bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda belirtilen mevzuat ile dosyadaki belgelerin değerlendirilmesinden; Kanada’da mukim maden arama ve işletme faaliyeti sürdüren davacı şirket ile Arnavutluk’ta mukim, bankacılık faaliyeti yapan “… ” arasında, Kanada’daki şirketin Türkiye’deki maden projesini finanse etmek için Arnavutluk’ta 16/09/2016 tarihinde 40.000.000 USD’lık kredi sözleşmesi imzalandığı, kredi sözleşmesinin teminatı olarak davacı şirketin tek hissedarı olduğu … Madencilik Limited Şirketi’nin hisseleri üzerinde Banka lehine rehin kurulmasını öngören noterde düzenlenen 11/10/2016 tarihli “hisse rehni sözleşmesi” nedeniyle 1.161.870,60-TL damga vergisi hesaplanarak tahsil edildiği, Damga Vergisi Kanun’a ekli (2) sayılı damga vergisinden istisna edilen kağıtlar tablosunun “IV-Ticari ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar” başlıklı 23. bendinde yer alan düzenlemeye göre, damga vergisi istisnasından yararlanılabilmesi için kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin kağıtların, bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlardan sağlanmasının yeterli olduğu, istisna edilen kağıtlar yönünden sayma suretiyle belirleme yapıldığı, bankaların ve kredi kullanacak kişilerin yurtiçinde mukim olmaları gerektiğine dair bir koşula yer verilmediği gibi davacının tarafı olduğu kredi sözleşmesinin teminatı olarak, Arnavutluk’ta mukim banka ile noterde düzenleme şeklinde imzaladığı hisse rehni sözleşmesinde, kredi borcu dışındaki genel mahiyette borçlara teminat teşkil edecek ibarelere yer verilmediği ve kredi veren kuruluşun, yurtdışı kredi kuruluşu olduğu görüldüğünden, vergiden müstesna olan dava konusu işlem için alınan damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine dair işlemde mevzuda hata kapsamında hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşıldığından, vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak idari davada incelenebilecek dava konusu iddianın, Vergi Usul Kanununun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen zımni ret işlemine karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolundaki Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine , 16/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.