9. Daire 2009/1124 E. , 2010/6378 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2009/1124
Karar No: 2010/6378
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : Balçova Belediye Başkanlığı – İZMİR
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı kuruma ait iken 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu gereğince … Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen … Vapur İskelesi için 2002 yılına ilişkin olarak tarhedilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizinin kaldırılması istemiyle açılan davada; 213 sayılı Kanunun düzeltme şikayet başvurusunu düzenleyen 122, 123 ve 124. maddelerinde yer olan hükümler uyarınca düzeltme başvurusunun reddi üzerine şikayet yoluyla Maliye Bakanlığına, belediye vergilerinde belediye başkanlığına başvurulması ve olumsuz yanıt alınması halinde bu işlemin iptali istemiyle dava açılmasının mümkün olduğu, dosyanın incelenmesinden, davacı kurum adına yapılan emlak vergisi tarhiyatına ilişkin ihbarnamelerin 28.3.2008 tarihinde tebliği üzerine söz konusu vergilerin kaldırılması amacıyla dava açma süresi içinde düzeltme başvurusunda bulunulduğu, dava açma süresi geçtikten sonra bu talebin reddine dair davalı idare işleminin 12.5.2008 tarihinde tebliğ edildiği belirtilerek 20.5.2008 tarihinde kayda giren dilekçe ile bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı, bu durumda, düzeltme başvurusunun dava açma süresinden sonra yapılmış bir başvuru olarak değerlendirilmesi gerektiği, bu nedenle, idari başvuru yolları tüketilmeden yani Belediye Başkanlığına şikayet başvurusunda bulunulmadan kesin ve yürütülebilir özellikte bulunmayan düzeltme başvurusunun reddine ilişkin işleme karşı açılan davanın incelenmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle dava dilekçesi ve eklerinin 2577 sayılı Kanunun 15/1-e maddesi uyarınca şikayet mercii olan Balçova Belediye Başkanlığı’na tevdiine karar veren … Vergi Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; dava konusu emlak vergisine ilişkin ihbarnamelerin kurum adresine tebliğ edilmediği, söz konusu vergilerden 12.5.2008 tarihinde haberdar olmaları üzerine süresinde dava açıldığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Savcısı …’in Düşüncesi : 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 124′ üncü maddesinde, Vergi Mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri kurala bağlanmıştır. Maddede öngörülen başvuru yolunun kullanılabilmesinin ilk ve ön koşulu, “vergi mahkemesinde dava açma süresinin” geçmiş olmasıdır. Bunun sebebi, vergi hatası içeren bir vergilendirme işleminin idari davaya konu edilmesinin doğal yolunun, işlemin tebliğinden itibaren İdari Yargılama Usulü Kanununun 7’nci maddesinde öngörülen otuz günlük süre içerisinde doğrudan vergi mahkemesinde dava açılması olmasıdır. Bu yüzden; anılan 124′ üncü maddede öngörülen istisnai ve özel idari başvuru yolunun kullanılması suretiyle dava hakkı yaratılması, otuz günlük idari dava açma süresinin geçirilmiş olması önkoşuluna bağlıdır. Olayda; davacı kurumun düzeltme başvurusu, idari dava açma süresi içerisinde yapıldığından, söz konusu önkoşul gerçekleşmemiştir. Dolayısıyla; Vergi Usul Kanununun 124’üncü maddesinin olayda uygulama olanağı yoktur.
2577 sayılı Yasanın 7/1 maddesinde; dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay’da ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gün olduğu; 11. maddesinde ; ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin kabul edilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvurma tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı öngörülmüştür.
Olayda, ihbarnamelerin tebliğ edildiği 28.3.2008 gününü izleyen günden itibaren işlemeye başlayan ve 4.4.2008 gününde yapılan düzeltme başvurusu nedeniyle, anılan 11’inci madde uyarınca, yedinci gününde duran otuz günlük idari dava açma süresinin, düzeltme istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemin 12.5.2008 gününde tebliği üzerine 13.5.2008 gününden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayarak 4.6.2008 mesai saati bitiminde sona ereceği açık bulunduğundan; 20.5.2008 gününde süresinde açılan davanın, bu yönden incelenmesi gerekirken idari merci tecavüzü nedeniyle davalı idareye gönderilmesi yolunda verilen mahkeme kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’un Düşüncesi : Dosyanın incelenmesinden, davacı kuruma ait iken 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu gereğince İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen … Vapur İskelesi için 2002 yılına ilişkin olarak tarhedilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizinin kaldırılması istemiyle dava açıldığı anlaşılmakta olup vergi mahkemesince davanın konusunun düzeltme başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali olarak değerlendirilmesinde ve dava dilekçesi ve eklerinin 2577 sayılı Kanunun 15/1-e maddesi uyarınca şikayet mercii olan Balçova Belediye Başkanlığı’na tevdiine karar verilmesinde yasal isabet bulunmadığından vergi mahkemesince bakılan dava hakkında öncelikle diğer ilk inceleme konuları üzerinde bir inceleme yapılması, ilk inceleme konularında bir sorun bulunmaması durumunda davanın esası hakkında karar verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, temyize konu vergi mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Davacı kuruma ait iken 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu gereğince İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen … Vapur İskelesi için 2002 yılına ilişkin olarak tarhedilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizinin kaldırılması amacıyla yapılan düzeltme başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada dava dilekçesi ve eklerinin 2577 sayılı Kanunun 15/1-e maddesi uyarınca şikayet mercii olan Balçova Belediye Başkanlığı’na tevdiine karar veren vergi mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7. maddesinin 1. fıkrasında, vergi mahkemelerinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde 30 gün olduğu, 2. fıkrasının (b) bendinde bu sürenin vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarından doğan uyuşmazlıklarda, tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın, tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin, tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin, tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı ve idarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği tarihi izleyen günden başlayacağı, 14. maddesinin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrasının (b) bendinde, dava dilekçelerinin idari merci tecavüzü yönünden de inceleneceği, 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde ise idari merci tecavüzü halinde dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine karar verileceği hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 116 ncı maddesinde vergi hatası, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak tanımlanmış ve bu hatalar, hesap hataları ve vergilendirme hataları başlığı altında 117 ve 118 inci maddelerde iki ayrı grup halinde düzenlenmiş, aynı Kanunun 124 üncü maddesinde de vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talebi reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına, belediye vergileri hakkında belediye başkanlığına müracaat edebilecekleri kurala bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden, vergi mahkemesi tarafından merciine tevdi kararı verilebilmesi için, davacı tarafından yasal dava açma süresini herhangi bir nedenle geçirildikten sonra vergi hatasının düzeltilmesi istemiyle düzeltme yoluna başvurulmuş olması, yapılan bu başvurunun davalı idare tarafından reddedilmesi ve söz konusu düzeltme isteminin reddi üzerine davacı tarafından Maliye Bakanlığına veya belediye başkanlığına şikayet yolu ile müracaat edilmeden doğrudan vergi mahkemesinde dava açılmış olması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden: davacı kuruma ait iken 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu gereğince İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen … Vapur İskelesi için 2002 yılına ilişkin olarak tarhedilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizine ilişkin ihbarnamelerin … tarihinde … A. Ş. İzmir İşletme Müdürlüğüne tebliğ edildiği, bunun üzerine anılan işletme müdürlüğü tarafından 4.4.2008 tarihinde tarh edilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizinin kaldırılması amacıyla davalı belediye başkanlığına düzeltme başvurusunda bulunulduğu, bu başvurunun davalı belediyenin … tarih ve … sayılı işlemi ile reddedildiği, bunun üzerine … A. Ş. tarafından dava açıldığı, açılan davada, her ne kadar dava dilekçesinde davalı idareye yapılan düzeltme başvurusundan ve davalı idarenin başvurunun reddine ilişkin işleminden bahsedilse de davanın konusu ve netice-i talep kısımlarında, tarh edilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizinin kaldırılmasının istenildiği ve dava konusu ihbarnamelerin tebliğ tarihinin 12.5.2008 olarak belirtildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davanın konusunun tarh edilen emlak vergisinin kaldırılması olduğundan, vergi mahkemesince davanın konusunun düzeltme başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali olarak değerlendirilmesinde ve dava dilekçesi ve eklerinin 2577 sayılı Kanunun 15/1-e maddesi uyarınca şikayet mercii olan Balçova Belediye Başkanlığı’na tevdiine karar verilmesinde yasal isabet bulunmamaktadır.
Bir başka anlatımla, davacı kurum tarafından, adına tarh edilen emlak vergisi ve hesaplanan gecikme faizinin kaldırılması istemiyle dava açıldığı anlaşıldığından, olayda idari merci tecavüzünden sözedilmesi mümkün değildir.
Bu durum karşısında, vergi mahkemesince bakılan dava hakkında öncelikle diğer ilk inceleme konuları üzerinde bir inceleme yapılması, ilk inceleme konularında bir sorun bulunmaması durumunda davanın esası hakkında karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesi’nin…tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına 2.12.2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.