9. Daire         2008/1774 E.  ,  2009/1125 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2008/1774
Karar No: 2009/1125

Temyiz İsteminde Bulunan: …
Karşı Taraf : Develi Belediye Başkanlığı – Develi/KAYSERİ
Vekili : …
İstemin Özeti : Davalı Belediyeye ait mezbaha binasında hayvan kesimi yapmakta olan davacıdan 2005/Temmuz-Aralık, 2006/Ocak-Aralık ve 2007/Ocak-Mart dönemleri için hayvan kesim, muayene ve denetleme harcı istenmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 72. maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde, belediyelerce veya yetkili mercilerce verilen izne dayanılarak özel kişi ve kuruluşlarca tesis edilen mezbaha ve kanaralarda kesilen hayvanların kesim öncesi ve sonrası muayenesi veya belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında kesilmiş olup da belediye sınırı içinde satışa arz edilecek etlerin sağlık bakımından muayene ve denetlenmesinin, hayvan kesimi muayene ve denetleme harcına tabi olduğu, 2678 sayılı Kanuna göre kurulan resmi ve özel kombinaların bu harçtan muaf olduğu, 73. maddesinde de, harcın, hayvan veya et sahiplerince ödeneceğinin kurala bağlandığı, dosyanın incelenmesinden, davalı belediye mezbaha binasını kiralamak suretiyle hayvan kesimi yapmakta olan davacıdan hayvan kesim, muayene ve denetleme harcını et sahiplerinden alarak belediyeye ödemesi gerekirken bu yükümlülüğü yerine getirmediğinden bahisle belirtilen dönemler için hesaplanan harcın ödenmesi gerektiğini bildiren dava konu işlemin tesis edilmesi üzerine söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı, olayda davacı tarafından Belediyeye ait mezbaha kiralanarak hayvan kesimi yapıldığının görüldüğü, davacı her ne kadar veterinerlik hizmetinin kendi sözleşmeli personelleri tarafından yerine getirildiği, dolayısıyla davalı belediyeden hiçbir hizmet alınmadığını iddia etmekte ise de, belediye veteriner hekimi olarak görev yapan Kürşat Kalıber’in hem davalı belediyeye hem de davacı adına hizmet verdiği, davalı idare tarafından dosyaya eklenen tutanakların adı geçen veteriner tarafından belediye veteriner hekimi olarak düzenlendiğinin görüldüğü, dolayısıyla söz konusu harcın, davalı idare tarafından verilen bir hizmetin karşılığı olarak davacıdan istenildiğinin anlaşıldığı, bunu yanısıra davacı tarafından, 2678 sayılı Kanuna göre kurulan resmi ve özel kombinaların harçtan muaf olduğu iddia edilmekte ise de, davacı ve davalı idare tarafından yapılan sözleşmenin incelenmesinden, söz konusu binanın mezbaha olduğu davalı idare tarafından da bu durumun belirtildiği ve kombine statüsünde olmadığı anlaşıldığından davacının bu iddiasına itibar edilemeyeceği gerekçesiyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; harcın muhatabının hayvan ve et sahipleri olduğu, harcı tahsil etme sorumluluklarının bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi : 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 73.maddesinde hayvan kesimi muayene ve denetleme harcını, hayvan ve et sahiplerinin ödemekle yükümlü olduğu, 75.maddesinde de harcın makbuz karşılığında peşin olarak alınacağı belirtildiğinden, uyuşmazlık konusu olan harcın, kesim işini yapan davacıdan istenmesinde ve Mahkemece verilen kararda isabet görülmemiştir.
Bu nedenle temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

Tetkik Hakimi …’un Düşüncesi : 2464 sayılı Kanunun 73. maddesinde, harcı, hayvan veya et sahipleri ödemekle yükümlü olduğu hükmüne yer verilmesi karşısında Belediyenin mezbahasını kiralama yoluyla işleten özel şahısların, hayvan veya et sahibi olmadıkları sürece hayvan kesim muayene ve denetleme harcının mükellefi olmadıkları anlaşılmakta olup. bunun yanısıra, davalı idare vekili tarafından, mezbahanın özel kişiler tarafından işletilmesi nedeniyle harcın tahsilinden davacının sorumlu olduğu iddia edilmekte ise de, gerek 213 sayılı Kanunun, gerekse 2464 sayılı Kanunun değerlendirilmesinden, söz konusu harcın tahsili konusunda sorumlu oldukları yolunda açık bir hüküm bulunmadığı ve dava konusu hayvan kesim muayene ve denetleme harcının tahsili konusunda özel hukuk kişilerine verilmiş bir yetki söz konusu olmadığı görüldüğünden davacıdan 2005/Temmuz-Aralık, 2006/Ocak-Aralık ve 2007/Ocak-Mart dönemleri için hayvan kesim, muayene ve denetleme harcı istenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından aksi yönde tesis edilen temyize konu vergi mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Davalı Belediyeye ait mezbaha binasında hayvan kesimi yapmakta olan davacıdan 2005/Temmuz-Aralık, 2006/Ocak-Aralık ve 2007/Ocak-Mart dönemleri için hayvan kesim, muayene ve denetleme harcı istenmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden vergi mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8. maddesinde, mükellefin, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzel kişi olduğu, vergi sorumlusunun, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişi olduğu, vergi kanunlariyle kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna mütaallik özel mukavelelerin vergi dairelerini bağlamayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 72. maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde, belediyelerce veya yetkili mercilerce verilen izne dayanılarak özel kişi ve kuruluşlarca tesis edilen mezbaha ve kanaralarda kesilen hayvanların kesim öncesi ve sonrası muayenesi veya belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında kesilmiş olup da belediye sınırı içinde satışa arz edilecek etlerin sağlık bakımından muayene ve denetlenmesinin, hayvan kesimi muayene ve denetleme harcına tabi olduğu, 2678 sayılı Kanuna göre kurulan resmi ve özel kombinaların bu harçtan muaf olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun “Mükellef” başlıklı 73. maddesinde, harcı, hayvan veya et sahiplerinin ödemekle yükümlü olduğu düzenlemesine yer verilmiş, “Harcın Ödenmesi” başlıklı 75. maddede ise, harcın, makbuz mukabilinde peşin olarak alınacağı kurala bağlanmıştır.
Bu hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, bir kamu borcu olan vergi borcundan vergi kanunlarında belirtilen şahısların sorumlu olduğu, bu sorumluluğun sözleşmelerle değiştirilemeyeceği görülmekte olup dava konusu hayvan kesim muayene ve denetleme harcını ise, hayvan ve et sahiplerinin ödemekle yükümlü oldukları anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından mülkiyeti davalı Belediyeye ait … Mahallesi Yeni Mezbaha Binasını kiralamak suretiyle mezbaha işletmeciliği yapmakta olduğu, davalı idare tarafından, davacının söz konusu mezbaha binasını işlettiği 2005/Temmuz-Aralık, 2006/Ocak-Aralık ve 2007/Ocak-Mart dönemleri için hesaplanan harcın ödenmesi gerektiğini bildiren … tarih ve … sayılı işlemin tesis edildiği, davacı tarafından bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanununun 15maddesinin j bendinde, belediyelerin yetkileri arasında, toptancı ve perakendeci hâlleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha, ilgili mevzuata göre yat limanı ve iskele kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek sayılmış olup, olayda, davalı belediye tarafından davacı arasında tesis edilen sözleşme ile mezbaha binası işletme hakkı kiralama yoluyla davacıya verilmiştir. Görüldüğü üzere, anılan sözleşme ile belediye tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerden birisi olan mezbaha işletmek görevinin sözleşme yoluyla devredilmiş olduğu, davacının, söz konusu mezbahada büyük ve küçükbaş hayvan kesimi yaptığı anlaşılmaktadır. Ancak, dosya içeriğinde yer alan kesim raporlarının incelenmesinden, söz konusu mezbahada kesimi yapılan büyük ve küçükbaş hayvanların davacıya ait olmadığı, hayvan ve et sahiplerinin farklı kişiler olduğu, davacının sadece bu hayvanların kesim işini gerçekleştirdiği ve mezbahada verilebilecek hizmetleri yerine getirdiği, bu hizmetler karşılığında yine sözleşme ile belirlenen bir ücret aldığı görülmektedir.

Bu durumda, 2464 sayılı Kanunun 73. maddesinde, harcı, hayvan veya et sahipleri ödemekle yükümlü olduğu hükmüne yer verilmesi karşısında Belediyenin mezbahasını kiralama yoluyla işleten özel şahısların, hayvan veya et sahibi olmadıkları sürece hayvan kesim muayene ve denetleme harcının mükellefi olmadıkları anlaşılmaktadır. Bunun yanısıra, davalı idare vekili tarafından, mezbahanın özel kişiler tarafından işletilmesi nedeniyle harcın tahsilinden davacının sorumlu olduğu iddia edilmekte ise de, gerek 213 sayılı Kanunun, gerekse 2464 sayılı Kanunun değerlendirilmesinden, söz konusu harcın tahsili konusunda sorumlu oldukları yolunda açık bir hüküm bulunmadığı ve dava konusu hayvan kesim muayene ve denetleme harcının tahsili konusunda özel hukuk kişilerine verilmiş bir yetki söz konusu olmadığı görülmektedir.
Bu nedenle, davacıdan 2005/Temmuz-Aralık, 2006/Ocak-Aralık ve 2007/Ocak-Mart dönemleri için hayvan kesim, muayene ve denetleme harcı istenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından aksi yönde tesis edilen temyize konu vergi mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına 4.3.2009 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

Karşı Oy : Temyiz isteminin reddi ile temyize konu vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.