9. Daire 2007/507 E. , 2007/2230 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2007/507
Karar No: 2007/2230
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Kaynaşlı Malmüdürlüğü – Kaynaşlı/DÜZCE
İstemin Özeti : 2000 yılına ilişkin yasal defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmeyen yükümlünün katma değer vergisi indirimlerinin reddi sonucu devreden katma değer vergisinin değişmesi nedeniyle 2001/Aralık dönemi için adına re’sen salınan katma değer vergisi ile kesilen 3 kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle açılan davayı; 12.11.1999 tarihinde meydana gelen deprem nedeniyle Bolu ve Düzce illerinin merkez ve ilçelerinde durumun 12.11.1999 tarihinden itibaren mücbir sebep kapsamında değerlendirildiği ve mücbir sebep halinin 31.5.2001 tarihinde sona erdiği, mücbir sebep süresi boyunca tarh zamanaşımı süresi ve 213 sayılı Kanunda yer alan sürelerin işlemeyeceği, sürelerin işlemeyen süreler kadar uzayacağı, buna göre 2000 yılına ilişkin defter ve belgelerin muhafaza ve ibraz süresinin ve tarh zamanaşımının 31.5.2006 tarihine kadar uzadığı, defter ve belgelerin incelemeye ibraz yükümlüğünün de bu tarihe kadar devam edeceği, davacı şirket yetkililerince yasal defter ve belgelerin 15.11.2001 tarihinde içinde bulunduğu araçtan çalındığı nedeniyle ibraz edilemediği ileri sürülmekteyse de zayi belgesi almak için mahkemeye başvurulmadığının görüldüğü, polis nezdinde tutulan tutanağın ve Cumhuriyet Savcılığına yapılan başvurunun ispat aracı olarak kabul edilemeyeceği, yasal defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilememesinin re’sen takdir nedeni olduğu, katma değer vergisi indirimlerini ispat edemeyen davacı şirket adına indirimlerinin reddi yoluyla yapılan tarhiyat ile kesilen 3 kat vergi ziyaı cezasında isabetsizlik bulunmadığı ancak Anayasa Mahkemesinin 6.1.2005 tarih ve E:2001/3, K:2005/4 sayılı kararı uyarınca vergi ziyaı cezasının 3 katı aşan kısmının kaldırılması gerektiği gerekçesiyle kısmen kabul eden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; yasal defter ve belgelerin çalındığı hususunun polis tutanağı ve Cumhuriyet Savcılığına yapılan şikayet ile sabit olduğu, cezalı tarhiyatın hukuka aykırı olup kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, temyize konu Mahkeme kararının vergi aslı yönünden bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.
Cezaya gelince;
2000 yılına ait defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi nedeniyle katma değer vergisi indirimlerinin reddedilmesi sonucu yükümlü beyanlarının düzeltilmesi üzerine 2001/Aralık dönemi için tarhiyat yapıldığı anlaşılmış olup, cezanın, ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında uygulanması gerektiğinden, Mahkemece ceza yönünden verilen kararda isabet görülmemiştir.
Bu nedenle Mahkeme kararının vergi aslı yönünden onanması, ceza yönünden bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’nın Düşüncesi : İleri sürülen iddialar usule ve hukuka uygun Vergi Mahkemesi kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
İstem, 2000 yılına ilişkin yasal defter ve belgeleri 3.1.2006 tarihli yazıyla istenilen yükümlü şirketin yasal defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmemesi nedeniyle katma değer vergisi indirimlerinin reddi sonucu devreden katma değer vergisinin değişmesi nedeniyle 2001/Aralık dönemi için adına re’sen salınan 3 kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davayı kısmen kabul ederek vergi aslını ve 3 kat vergi ziyaı cezasını onayan, cezanın üç katı aşan kısmını kaldıran vergi mahkemesi kararının bozulmasına ilişkindir.
Dosyanın incelenmesinden yükümlü şirketin 2000 yılına ait yasal defter ve belgelerinin istenilmesine ilişkin yazının 3.1.2006 tarihinde tebliğ edilmesine karşın incelemeye ibraz edilmemesi üzerine katma değer vergisi indirimlerinin reddi yoluyla dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığı anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunun 114. maddesinde vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin zamanaşımına uğrayacağı, Kanunun 253. maddesinde de bu kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanların tuttukları defterlerle 3. kısımda yazılı vesikaları ilgili buldukları yılı takib eden yıldan başlayarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecbur oldukları hükmü yer almıştır.
Diğer yandan Marmara Bölgesinde meydana gelen depremler nedeniyle 1.9.1999 ve 21.12.1999 tarihli Resmi Gazetelerde yayımlanarak yürürlüğe giren 277 ve 282 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleriyle davacı şirketin bulunduğu ilin de aralarında yer aldığı bazı iller için yükümlüler lehine mücbir sebep hali ilan edilmiş, bu süre zarfında beyanname verme ve vergi ödeme gibi yükümlülüklerin mücbir sebep halinin ortadan kalkmasına karar verildikten sonra yerine getirileceği duyurulmuş ve 14.5.2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 285 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de mücbir sebep halinin 31.5.2001 tarihinde sona erdiği ilan edilmiştir.
Bu hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden deprem nedeniyle ilan edilen mücbir sebep halinin bölgede yaşayan yükümlüler bakımından beyanname vermek, vergi ödemek gibi eylemlerde kolaylık sağlama ve zaman kazandırma ile hak kaybına engel olma amacıyla getirildiği, vergi idaresi bakımından ise Vergi Usul Kanununda öngörülen tarh zamanaşımı ve yasal defter ve belgelerin muhafaza süresi gibi sürelere yönelik ve idare lehine uygulama kabiliyeti taşıyan bir düzenleme içermediği anlaşılmaktadır.
Diğer bir ifadeyle anılan tebliğlerle yükümlüler lehine ve beyanname verme, ödeme gibi vergi ödevleri için getirilen mücbir sebep halinin idare lehine ve tarh zamanaşımı, defter ve belge muhafaza süresi gibi süreleri de kapsayacak şekilde düşünülmesi ve uygulanması mümkün değildir.
Öte yandan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 13. maddesinde vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk, yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler, kişinin iradesi dışında meydana gelen mecburi gaybubetler ve sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması mücbir sebep olarak sayılmış, Kanunun 15. maddesinde de 13. maddede yazılı mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar sürelerin işlemeyeceği, bu halde tarh zamanaşımının işlemeyen süreler kadar uzayacağı hükme bağlanmıştır.
Dava konusu olayda ise bu maddelerin kapsamına giren bir durum olmayıp, yükümlü tarafından defter ve belgelerin 15.11.2001 tarihinde çalındığı ileri sürülerek incelemeye ibraz edilmemesi nedeniyle yapılan resen tarhiyat dava konusunu oluşturmakta, davacı tarafından zayi belgesi sunulamadığı görüldüğünden mücbir sebep halinin varlığı ispatlanmamış olmakla Vergi Usul Kanununun 13. maddesinin, dolayısıyla 15. maddesinin de uygulanamayacağı, 5 yıllık tarh zamanaşımı süresi geçtiği anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca, cezalı tarhiyatın dayanağının vergi ödevlerinden olan, 2000 yılına ait yasal defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi olduğu ve defter ve belgelerin incelemeye ibrazı yazısının da 3.1.2006 tarihinde tebliğ edildiği görüldüğünden 2000 yılına ait yasal defter ve belgelerin muhafaza ve ibraz külfeti de 2005 yılı sonunda sona ereceğinden, defter ve belge muhafaza süresi ve tarh zamanaşımı geçtikten sonra yasal defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle yapılan cezalı tarhiyatta isabet bulunmamaktadır.
Bu durumda defter ve belge muhafaza süresi ve tarh zamanaşımı süresi geçtiğinden cezalı tarhiyatın tamamının kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle verilen vergi mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına 7.6.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.