9. Daire 2004/1917 E. , 2007/1408 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2004/1917
Karar No: 2007/1408
Davacı : …
Vekilleri : …
Davalılar : 1- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı-ANKARA
2- Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü-ANKARA
3 – Yeşil Vergi Dairesi Müdürlüğü – BURSA
İstemin Özeti : 21.3.1995 tarih ve 22234 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu ve Kadastro Paftalarını Yenileme Yönetmeliğinin yenileme harcı tahakkukunu düzenleyen 28. maddesinin Anayasaya aykırı olduğu, yönetmelikle vergi ve benzeri mali yükümlülük getirilemeyeceği, 492 sayılı Harçlar Kanununda ve yönetmeliğin dayanağı olan 2859 sayılı Tapulama ve Kadastro Paftalarının Yenilenmesi Hakkında Kanunda yenileme işleminden harç alınmasına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Bayındırlık Bakanlığının Savunmasının Özeti : Usul bakımından; davanın ayrı bir tüzel kişiliği olan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü husumetiyle görülmesi, kendilerinin bu davada taraf olmaması gerektiği, esas bakımından ise yönetmelik hükmünün yayımlandığı tarih itibarıyla hukuka uygun, 3402 sayılı Kanunun 36. maddesi uyarınca getirilmiş bir hüküm olduğu, ancak 5035 sayılı Kanunla da artık yenileme işlemlerinden harç alınmayacağının öngörüldüğü, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün Savunmasının Özeti : İptali istenilen yönetmeliğin yayımlandığı tarih itibarıyla hukuka uygun olduğu, 5035 sayılı Yasa ile yenileme işlemlerinin harca tabi işlemlerden olmadığı ve davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Yeşil Vergi Dairesi Müdürlüğünün Savunmasının Özeti : Ödenen yenileme harcının iadesi istenilmemekle birlikte dayanağı olan yönetmelik hükmünün hukuka uygun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Savcısı …’ün Düşüncesi : İstem, 21.3.1995 tarihli ve 22234 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tapu ve Kadastro Paftalarını Yenileme Yönetmeliğinin 28.maddesinin iptaline ilişkindir.
T.C. Anayasasının 73.maddesinin 3.fıkrası, 4.fıkrası ve Anayasanın 124.maddesi hükümlerinin birlikte incelenmesinden; vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, kaldırılacağı veya değiştirileceği, yönetmelik gibi idarenin düzenleyici bir işlemiyle vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin getirilemeyeceği anlaşıldığından ve gerek kadastro paftalarının yenilenmesine ilişkin 2859 sayılı Kanunda, gerekse 492 sayılı Harçlar Kanununda kadastro yenileme işlemlerinden harç alınmasını öngören bir kanun hükmü de bulunmadığından anılan yönetmelik hükmüyle getirilen harç yükümlülüğünde kanuna ve hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu nedenle, davanın kabulü ile 21.3.1995 tarih ve 22234 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu ve Kadastro Paftalarını Yenileme Yönetmeliğinin 28.maddesinin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi …’nın Düşüncesi : Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 73. maddenin 3. fıkrasında vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı hükmü öngörülmüştür. Buna göre yönetmelik, tebliğ, genelge ve benzeri idarenin düzenleyici işlemleriyle herhangi bir mali yükümlülük getirilemeyeceğinden, kadastro yenileme harcı alınmasını öngören davaya konu yönetmelik hükmünün Anayasaya ve Yasalara aykırı olduğu ve iptali gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, kadastro yenileme işlemlerinden harç alınmasını öngören 21.3.1995 tarihli ve 22234 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu ve Kadastro Paftalarını Yenileme Yönetmeliğinin 28. maddesinin iptaline kararın verilmesi istemiyle açılmıştır.
7.11.1982 tarihinde kabul edilen 2709 sayılı T.C. Anayasasının 73. maddesinin 3. fıkrasında vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı, maddenin 4. fıkrasında da vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisinin Bakanlar Kuruluna verilebileceği, yine Anayasanın 124. maddesinde Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişiliklerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere bu kanunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabileceği hükmü öngörülmüştür.
Bu hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin ancak kanunla konulacağı, kaldırılabileceği veya değiştirilebileceği, yönetmelik gibi idarenin düzenleyici bir işlemiyle vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin getirilemeyeceği, kanunla getirilen bir mali yükümlülükle ilgili olarak ise yine kanunun öngördüğü yukarı ve aşağı sınırlar içerisinde muaflık, istisnalar ve indirimlerle, oranlara ilişkin olarak Bakanlar Kuruluna değişiklik yapma yetkisi verilebileceği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 25.6.1983 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 2859 sayılı Tapulama ve Kadastro Paftalarının Yenilenmesi Hakkında Kanunun 1. maddesi ile teknik nedenlerle yetersiz kalan, uygulama niteliğini kaybeden ve eksikliği görülen kadastro paftalarının yenilenmesi öngörülmüş, kanunun 3. maddesiyle yenileme işlemlerinde Tapu ve Kadastro müdürlükleri, bulunmadığı yerlerde Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün yetkili kılacağı müdürlükler yetkilendirilmiş, yenilemenin yapılış biçimi ve uygulanacak teknik yöntemlerin bu Kanun yayımından itibaren üç ay içerisinde hazırlanıp Resmi Gazetede yayımlanacak bir yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş ve yenileme işlemlerinden harç alınacağına ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir.
Devlet Bakanlığınca 21.3.1995 tarih ve 22234 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu ve Kadastro Paftalarını Yenileme Yönetmeliğinin iptali istenilen harç başlıklı 28. maddesinde ise tapu ve kadastro paftasında yenileme yapılan taşınmaz mallar için kadastro harcı tahakkuk ettirileceği hükmü getirilmiştir.
Bu durumda Anayasasının 73. maddesinde vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin ancak kanunla konulabileceği açık olarak öngörülmüşken, gerek kadastro paftalarının yenilenmesine ilişkin 2859 sayılı Kanunda, gerekse 492 sayılı Harçlar Kanununda kadastro yenileme işlemlerinden harç almasını öngören bir hüküm de bulunmadan, anılan yönetmelik hükmüyle getirilen harç yükümlülüğünde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Kaldı ki 1.1.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 36. maddesiyle, 492 sayılı Harçlar kanununa ekli (4) sayılı tarifenin II. Kadastro ve Tapulama işlemleri başlıklı bölümünün (d) fıkrasından sonra gelmek üzere kadastro işlemlerinin yenilenmesinde harç alınmayacağına ilişkin hüküm eklenmesi ve 5535 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Tahsil ve Terkinine ilişkin Kanunun 5. maddesiyle 1.1.2004 tarihinden önce yapılan kadastro yenileme işlemleri dolayısıyla 492 sayılı Harçlar Kanununa göre harç tahakkuk ettirilmeyeceği ve tahakkuk ettirilmiş ancak tahsil edilmemiş olan harçlar ile bunlara ilişkin vergi cezaları ve feri alacakların terkin edileceği, tahsil edilmiş tutarların ise mükelleflerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yazılı başvuruları üzerine ret ve iade edileceği öngörülmüş olup bu düzenlemelerden de yenileme harcı alınmasına ilişkin yönetmelik hükmünün hukuka aykırılığı kabul edilerek haksız uygulamanın telafisine yönelik yasal düzenlemeye gidildiği görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne, 21.3.1995 tarih ve 22234 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tapulama ve Kadastro Paftalarını Yenileme Yönetmeliğinin 28. maddesinin iptaline, …YTL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan … YTL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine … YTL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine 18.4.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.