9. Daire 2003/3292 E. , 2004/6842 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2003/3292
Karar No: 2004/6842
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : Bakırköy Belediye Başkanlığı-Bakırköy/BİLECİK
İstemin Özeti : Yükümlü şirket adına 2002/Ağustos dönemi için tarh edilen elektrik tüketim vergisinin terkini istemiyle açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirket tarafından uyuşmazlık döneminde bizzat üretilip kendi tesislerinde kullanılan elektrik nedeniyle, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca belirlenen … liralık otoprodüktör enerji satış fiyatı esas alınarak beyanda bulunulduğu, davalı belediye başkanlığı tarafından ise, ..’ın üçüncü şahıslara uyguladığı 103.950 liralık satış fiyatı esas alınarak, iki fiyat arasındaki farka isabet eden elektrik tüketim vergisinin yükümlü şirketten istenildiğinin anlaşıldığı, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 34. maddesi ile belediye sınırları ve mücavir alan içinde elektrik ve havagazı tüketiminin elektrik ve havagazı tüketim vergisine tabi olduğunun, aynı Kanunun 37. maddesinde ise, verginin matrahının tüketilen elektriğin satış bedeli olduğunun hükme bağlandığı, anılan madde hükümlerinden hareketle, davacı şirket tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca belirlenen otoprodüktör enerji satış fiyatının matraha esas alınması gerektiği ileri sürülmüş ise de, davacı şirket iddialarına dayanak alınan 18.5.2000 tarih ve 2000/743 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve … A.Ş. ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Dışındaki Kuruluşlara Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi Kuruma ve İşletme İzni Verilmesi Esaslarını Belirleyen Yönetmeliğin 4. maddesinin (g) bendinin 10. paragrafında, otoprodüktör ve/veya otoprodüktör grubu şirketlerin, faaliyet gösterdikleri bölge içinde TEAŞ, TEDAŞ, bağlı ortaklıkları veya görevli şirketler ile enerji satış anlaşılması imzalayacakları, otoprodüktör ve/veya otoprodüktör grubu şirketlerin …, …, bağlı ortaklıklar veya görevli şirketler enerji alışverişi konusunda mahsuplaşma yapacakları, mahsuplaşılan enerji için tarafların Bakanlıkça belirlenen otoprodüktör enerji satış fiyatı üzerinden karşılıklı olarak fatura düzenleyecekleri hükmüne yer verildiği, anılan hükümle sadece mahsuplaşma yapılırken otoprodüktör enerji satış fiyatının esas alınmasının kabul edildiği, uyuşmazlık konusu olayda ise, bizzat davacı şirketçe üretilerek kendi tesislerinde kullanılan enerjinin otoprodüktör enerji satış fiyatı ile ilgisinin bulunmadığı, bu durumda elektrik tüketim vergisinin hesabında davalı belediye sınırları ve mücavir alan dahilinde tüketilen elektrik için ilgili dönem itibarıyla … tarfından belirlenen fiyat uygulanmak suretiyle bulunan matrah farkına bağlı olarak tarh edilen elektrik tüketim vergisinde yasal isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile reddeden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; elektrik tüketim vergisinin matrahının, …’ın üçüncü şahıslara satış fiyatı olmayıp, maliyet fiyatına en yakın değer olarak Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenen otoprodüktör enerji satış fiyatı olması gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Savcısı …’nın Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Uyuşmazlık kendi elektriğini bizzat üreterek, tamamını kendi üretim tesislerinde kullanan yükümlü şirketin ödemesi gereken elektrik tüketim vergisine esas alınacak matrahın, …’ın üçüncü şahıslara satış fiyatı mı, yoksa kendi elektriğini üreterek …’a veya kendisi gibi elektrik üreticisi konumundaki firmalara satışta uyguladığı ve fiyatı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca belirlenen otoprodüktör satış fiyatının mı esas alınması gerektiği yolundaki davayı; matrahın … tarafından üçüncü şahıslara yapılan elektrik enerjisi fiyatı olduğu gerekçesi ile reddeden vergi mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istemine ilişkindir.
Her ne kadar vergi mahkemesince Enerji ve Tabii Kaynaklar Başkanlığınca belirlenen ve otoprodüktör enerji satış fiyatının kendi elektriğini kendisi üreterek bu elektriği … veya kendi konumundaki üretici firmalara satan elektrik üreticilerine bu satışlarda uygulanan alış fiyatı olduğu, bu fiyatın, elektriğini kendisi üreterek kendi tesislerinde tüketen firmaların ödemeleri gereken elektrik tüketim vergisinin matrahı ile ilgisinin bulunmadığı gerekçesi ile matrahın … tarafından üçüncü şahıslara yapılan elektrik enerjisi satış fiyatı olması gerektiği yönünde karar verilmiş ise de, davacı şirketin kendi tesislerinde ürettiği elektriği …’tan satın almayıp bizzat kendi tesislerinde ürettiği hususu 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 37. maddesi hükmü gereğince, elektrik tüketim vergisinin matrahının tüketilen elektriğin satış bedeli olduğu yönündeki madde hükmü ile birlikte dikkate alındığında, tükettiği elektriği satın almaksızın kendi tesislerinde üreten davacı şirketin elektrik tüketim vergisi matrahının ne olacağı hususu uyuşmazlığın çözümü bakımından önem arzetmektedir.
Davacı şirket tüketeceği elektrik enerjisini …’tan satın almayıp, kendi tesislerinde ürettiğinden, olayda 2464 sayılı Kanunun 37. maddesinde hükme bağlanan bir satış söz konusu olmayıp, davacı şirketin elektrik üretim tesislerinde üretilerek, aynı şirketin kendi imalatında kullandığı elektrik girdisini oluşturmaktadır, bir başka deyişle bu enerji, davacı şirketin ürettiği mal ve hizmetlerin üretim maliyetine yansımaktadır, elektrik enerjisi bir başka kurumundan satın alınmadığı için davacı şirket açısından elektriğin alış fiyatı, aynı zamanda elektriğin üretim maliyetini oluşturmaktadır, elektriğin maliyet fiyatına yakın bir fiyatın ise Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlığınca otoprodüktör enerji satış fiyatı olarak belirlendiğinden elektrik tüketim vergisinin matrahının davacı şirketin ürettiği elektriğin maliyet fiyatına en yakın değer olan otoprodüktör enerji satış fiyatı olarak alınması, vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin esas olduğu yolundaki genel vergi hukuku prensibi ile yukarıda açıklanmaya çalışılan, olayın ekonomik analizine uygun düşmektedir.
Açıklanan nedenlerle vergi mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Duruşma istemi 2577 sayılı Kanunun 17. maddesi uyarınca yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi;
Uyuşmazlıkta; yükümlü şirket adına 2002/Ağustos dönemi için tarhedilen elektrik tüketim vergisinin terkini istemiyle açılan davayı reddeden vergi mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket tarafından, bizzat kendi tesislerinde üretilerek yine kendi tesislerinde üretim yapmak amacıyla kullanılan elektrik enerjisinin, elektrik tüketim vergisi matrahının, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca belirlenen … liralık otoprodüktör enerji satış fiyatı esas alınarak hesaplandığı, davalı belediye başkanlığı tarafından ise, …’ın üçüncü şahıslara uyguladığı … liralık satış fiyatının matraha esas alındığı ve böylece iki farklı fiyat arasındaki farka isabet eden elektrik tüketim vergisinin davacıdan istenildiği anlaşılmaktadır.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 34. maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alan içinde elektrik ve havagazı tüketiminin elektrik ve havagazı tüketim vergisine tabi olduğu, 37. maddesinde ise, verginin matrahının tüketilen elektriğin satış bedeli olduğu hükme bağlanmıştır.
Yukarıdaki Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, genel olarak elektriğini kendisi üretmeyip, tüketeceği elektriği …’tan satın alan kişi ve kurumlar açısından elektrik tüketim vergisinin matrahının …’ın satış fiyatı olduğu açıktır. Ancak kendi tesislerinde ürettiği elektrik enerjisini yine kendi tesislerindeki üretim açısından girdi olarak kullanan otoprodüktör şirketlerin tükettikleri elektrik enerjisinin matrahının ne olacağı sorusu uyuşmazlığın özünü oluşturmaktadır.
… Anonim Şirketi ve … Anonim Şirketi Dışındaki Kuruluşlara Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi Kurma ve İşletme İzni Verilmesi Esaslarını Belirleyen Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde; otoprodüktörün, kendi faaliyet alanlarının enerji ihtiyaçlarını karşılamak üzere bu Yönetmeliğin 4. maddesinin (g) bendinde belirtilen şartları taşıyan üretim tesisi kurup elektrik üreten tüzel kişileri ifade ettiği, aynı bendin 10. paragrafında, otoprodüktör ve/veya otoprodüktör gurubu şirketlerin, faaliyet gösterdikleri bölge içinde …, …’a bağlı ortaklıklar veya görevli şirketler ile Enerji Satış Anlaşması imzalayacakları, otoprodüktör ve/ya otoprodüktör gurubu şirketlerin …, …’a bağlı ortaklıklar veya görevli şirketlerin enerji alışverişi konusunda enerji mahsuplaşması yapacakları, mahsuplaşılan enerji için tarafların Bakanlıkça belirlenen otoprodüktör enerji satış fiyatı üzerinde karşılıklı olarak fatura düzenleyecekleri hükme bağlanmıştır.
Yukarıdaki Yönetmelik hükümlerinin incelenmesinden, ürettikleri elektrik enerjisini …’a veya kendi konumlarındaki otoprodüktör firmalara veren şirketlerin bu satış veya mahsuplaşmaları Bakanlıkça belirlenen otoprodüktör enerji satış fiyatı üzerinden fiyatlandıracaklarına ilşkin hükmü ile, otoprodüktör şirketlerin …’a elektrik satış fiyatlarının, genel olarak …’ın üçüncü şahıslara sattığı fiyattan farklı ve daha düşük bir fiyata satacakları düzenlenmek suretiyle üçüncü şahıslara … tarafından yapılan satışlar ile otoprodüktör firmalarca …’a yapılan satışlara ilişkin fiyatlar birbirinden ayrılmıştır.
Yukarıdaki Yönetmelik hükümleri ile otoprodüktör firmaların ürettikleri elektrik enerjisini …’a hangi fiyattan satacakları düzenlenmiş olmakla birlikte, kendi faaliyet alanlarının enerji ihtiyacını karşılamak üzere üretim tesisi kurup elektrik enerjisi üreten otoprodüktör şirketlerin tükettikleri bu elektriğin alış fiyatının ne olması gerektiği hakkında bir düzenleme bulunmamaktadır.
Davacı şirket tükettiği elektriği …’tan satın almayıp kendi tesislerinde ürettiğinden, ürettiği elektriğin kendisi açısından alış fiyatı, ürettiği elektriğin birim maliyet fiyatına isabet etmektedir. Bu fiyata yakın bir fiyat Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca otoprodüktör enerji satış fiyatı olarak belirlendiğinden bu tip firmalar açısından elektrik tüketim vergisine esas alınacak matrahın, davacı şirketin ürettiği elektriğin maliyet fiyatına en yakın değer olan otoprodüktör firmaların …’a enerji satış fiyatı olarak Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığınca belirlenen fiyat olması, vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin esas olduğu yolundaki genel vergi hukuku prensibi ile hak ve nesafet ilkelerine uygun düşeceğinden aksi yöndeki vergi mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına 21.12.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.