9. Daire 2001/4773 E. , 2004/2077 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2001/4773
Karar No: 2004/2077
Temyiz İsteminde Bulunan : İstanbul İl Özel İdaresi – İSTANBUL
Vekili : …
Karşı Taraf : …
Vekilleri : …
İstemin Özeti : 20.6.2000-19.6.2001 dönemi maktu taşocağı rüsumu miktarını belirleyen … İl Daimi Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, Taşocakları Nizamnamesinin 19. maddesi hükmünde öngörülen “Encümen kararının Maden Dairesince onanması” koşulunun gerçekleştiğini gösteren herhangi bir bilgi ve belgenin dosyada yer almadığı görüldüğünden, Maden Dairesince onaylanmayan Encümen kararına dayalı olarak rüsum bedeli istenilmesinde isabet bulunmadığı gerekçesiyle kabul eden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; Encümen kararının Maden Dairesince onaylanmasına gerek bulunmadığı, bu konudaki son onay merciinin Vali olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerekeceği savunulmaktadır.
Danıştay Savcısı …’in Düşüncesi : Taşocakları Nizamnamesinin 19. maddesinde Maden Dairesine verilen yetkinin, nisbi rüsumdan maktu rüsuma geçiş sırasında tespit edilen rüsumun onaylanması ile ilgili olması karşısında, nisbi rüsumdan maktu rüsuma geçildikten sonra tespit edilen maktu rüsumdan doğan uyuşmazlığın Maden Dairesi Başkanlığınca onanması yetkisi bulunmamaktadır.
Bu bakımdan; vergi mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Olayda, daha önceki yıllarda maktu olarak belirlenen rüsumun artırılması sözkonusu olduğundan, artık Taşocakları Nizamnamesinin 19. maddesindeki taşocağını işleten ile idare arasında alınacak kararın Maden Dairesince onaylanması şartının aranması gerekmeyip, Vergi Mahkemesince kararda yazılı gerekçe ile davanın kabulünde isabet bulunmamaktadır.
Bu nedenle saptanan rüsumun fahiş olup olmadığı araştırılarak, yeniden bir karar verilmek üzere Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
İstem; 20.6.2000-19.6.2001 dönemi maktu taşocağı rüsum miktarını belirleyen … İl Daimi Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davayı kabul eden Vergi Mahkemesi kararının davalı idarece temyizen incelenerek bozulmasına ilişkindir.
Taşocakları Nizamnamesinin “Ocaklardan alınacak rüsum ve harç” başlıklı 18. maddesinde, ocak işletmek için ruhsat veya ilmühaber alanlardan ocak ürününün, vapur iskelesi veya tren istasyonu veya ocak yerindeki kıymetinden, taşıma giderleri ve işlenmiş ise işleme giderleri düşüldükten sonra (kalan kıymeti üzerinden) %5 nispi resim alınacağı, 19. maddesinde de, ocaklardan çıkarılacak maddelerden alınacak resimlerin en çok 5 yılı geçmemek üzere maktu miktara (kesin olarak) bağlanmasının yerinde olduğu, şu kadar ki, bu usulün uygulanması, ocağın açılmasının başlangıcından itibaren işletildiği ilk yıl hesaplama süresi içinde olmamak şartıyla, en az 3 yıl süreyle işletilmesi ve yönetilmesiyle, ürün (ocaktan çıkarılan mal) miktarının belirlenmesine ve İl’le ruhsat sahibi arasında görüşme ile verilecek kararın Maden İdaresince (Maden İşleri Genel Müdürlüğü) onaylanmasına bağlı olduğu kuralına yer verilmiştir.
Yukarıda açıklanan hükümlerden, ocağın ilk açılışında nispi rüsum alınacağı, ocak açıldıktan 4 yıl geçtikten sonra da maktu rüsum alınacağı, ilk defa nispi rüsumdan maktu rüsuma geçiş sırasında belirlenecek rüsum miktarı konusunda idare ile ruhsat sahibinin anlaşması ve bu kararın Maden İdaresince onaylanması gerektiği, maktu rüsuma geçildikten sonraki safhada, yeniden maktu rüsum miktarı saptanırken artık taşocağını işleten ile idare arasında alınacak kararın tekrar Maden Dairesince onaylanmasına gerek bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Olayda, yükümlü şirkete .. İli, … İlçesi, … Köyü, … Mevkiindeki kum-çakıl ocağını 20.6.1996-19.6.2001 tarihleri arasında işletmek üzere taşocağı açma ve işletme ruhsatnamesi verildiği, bu ocak için 20.6.1996-19.6.1997 dönemi için … TL, 20.6.1997-19.6.1998 dönemi için … TL, 20.6.1998-19.6.1999 dönemi için …00 TL, 20.6.1999-19.6.2000 dönemi için … TL ve 20.6.2000-19.6.2001 dönemi için de … TL maktu rüsum miktarları belirlendiği, dava konusu edilen İl Daimi Encümen kararı ile ocağın 5. yıl maktu rüsum miktarının tespit edildiği ve buna karşı açılan davanın Vergi Mahkemesince; İl Daimi Encümen kararının Maden Dairesince onaylanmaması nedeniyle kabul edildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda olayda, ilk defa nisbi rüsumdan maktu rüsuma geçiş bulunmadığına ve önceki yıllarda maktu olarak belirlenen rüsumun yine maktu olarak artırılması sözkonusu olduğuna göre, yukarıda anılan Nizamnamenin 19. maddesinde belirtilen taşocağını işleten ile İdare arasında alınacak kararın Maden Dairesince tekrar onaylanmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu itibarla Vergi Mahkemesince; İl Daimi Encümenince saptanan maktu rüsumun; bir yıl öncesi için belirlenen rüsum miktarı ile günün ekonomik koşulları ve diğer etkenler de gözönünde tutularak fahiş olup olmadığının incelenmesi ve sonucuna göre fahiş olan kısmın terkini, kalan kısmın onanması suretiyle karar verilmesi gerekirken, kararda yazılı gerekçe ile davanın kabul edilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesi’nin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına 10.3.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.