9. Daire         2000/4946 E.  ,  2001/1109 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2000/4946
Karar No: 2001/1109

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Halkalı Vergi Dairesi Başkanlığı – İSTANBUL
İstemin Özeti : 1994 yılına ait yasal defter ve belgelerini sel felaketi nedeniyle zayi olduğundan bahisle incelemeye ibraz edemeyen yükümlü adına katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek aynı yılın Ocak ila Aralık dönemleri için salınan katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davayı; Mahkemelerince verilen ara kararı ile yükümlüden 1994 yılı içerisinde mal alımında bulunduğu firmalardan bu alışlara ilişkin faturaları temin ederek ibraz etmesinin istenildiği,yükümlü cevaben; “tekstil sektöründe entegre bir tesis olan şirketlerinin yüzlerce kişiden mal almış olabileceğini, bu kadar çeşitli ve geniş çapta iş yapan şirketlerinin alışveriş yapılan tüm kişilerin isim ve adreslerini hatırlamasının mümkün olmadığını” bildirerek hiçbir belge ibraz etmediği, dosyada mevcut ilgili dönem katma değer vergisi beyannamelerinden ihtilaflı dönemler için oldukça yüksek sayılabilecek miktarda emtia alımları olduğu anlaşılan yükümlünün, her ne kadar alışveriş yaptığı tüm firmaları hatırlamasa dahi büyük alımları gerçekleştirdiği birkaç firmayı da hatırlayamamasının ve bunlardan belge temin edememesinin iktisadi ve teknik icaplara uygun bulunmadığı, bu durumda yükümlü, indirim konusu yaptığı katma değer vergilerini gerçekten yüklendiğini ispat edemediğinden salınan katma değer vergisinde isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; defter ve belgeleri saklama süresi olan beş yıllık süre geçtiği için mal alımında bulunulan firmalardan ilgili belgelerin temin edilemediği ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerekeceği savunulmuştur.
Savcı …’in Düşüncesi :Dava,1994 yılına ilişkin defter ve belgelerini su baskınında zayi olduğundan sözederek ibraz etmeyen yükümlü şirket adına indirimlerin reddi suretiyle yapılan katma değer vergisi tarhiyatının iptali istemiyle açılmış,vergi mahkemesince 3065 sayılıYasanın 29 ve 34. maddelerinden,söz edildikten sonra dosyanın incelenmesinden yükümlü şirketin 1994 yılına ilişkin defter ve belgelerinin 10.7.1995tarihinde su basması sonucu zayi olduğu,bu hususta Türk Ticaret Kanununun 68.maddesi uyarınca … Asliye … Ticaret Mahkemesi tarafından zayi belgesi verilmiş olduğunun anlaşıldığı,1.2.2000 günlü ara kararı ile 1994 yılında emtia alınan firmalardan temin edilecek faturaların ibraz edilmesinin istenilmesi üzerine davacının yüzlerce kişiden mal alınmış olabileceği,hepsinin isim ve adresinin hatırlanmasının mümkün olmadığını bildirdiği, büyük çapta emtia alımı yapılan bir kaç firmanın dahi hatırlanamaması ve bunlardan belge temin edilememesinin iktisadi ve ticari icaplara uymadığı,bu durum karşısında davacının indirim konusu yaptığı katma değer vergilerini gerçekten yüklendiğini kanıtlayamadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle tarhiyatın onanmasına karar verilmiş,davacı tarafından karar temyiz edilmiştir.
213 sayılı Yasanın 253.maddesinde; “Bu Kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar,tuttukları defterlerle üçüncü kısımda yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takibeden takvim yılından başlıyarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar” hükmü yer almaktadır.
Vergi Mahkemesinin 1994 yılına ilişkin belge temini ve ibrazını öngören 1.2.2000 günlü ara kararı davacıya 15.2.2000 tarihinde tebliğ edilmiş olup,bu tarihte defter ve belgelerin 213 sayılı Yasanın 253.maddesi uyarınca 5 yıl olan muhafaza süresi geçmiş bulunduğundan ve buna göre davacı şirketin emtia aldığı firmalardan belge temin ederek ibrazı mümkün olmadığından vergi mahkemesince yukarıda belirtilen gerekçeyle tarhiyatın onanmasına karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Olayda yükümlünün sel baskınından sonra emtia aldığı işyerlerinden fatura temin etmek için çaba sarfettiği ve temin edemediği anlaşılmış olup, tabii afet olayının genişliği, etki derecesi, olayın özelliği ve uyuşmazlık döneminin 1994 yılı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 253.maddesi uyarınca defter ve belgeleri muhafaza ve ibraz süresinin ise 5 yıl olduğu, defter ve belgelerin muhafaza sürelerinin geçmiş olması nedeniyle yükümlünün alışverişte bulunduğu kişilerden belgeleri temininin mümkün olmaması karşısında iyi niyetli olduğu kanaatine varılan yükümlünün katma değer vergisi beyannamesinde gösterilen indirimlerinin kabul edilmesi icabettiği gerekçesiyle temyiz isteminin kabul edilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dosyanın incelenmesinden, iplikten boyalı kumaş imal ederek kumaş satımı, mamül ihracatı ve fason boya işi ile uğraşan yükümlüye ait işyerinin, 10.7.1995 tarihinde yağan yağmur sonucunda derenin taşması sonucu sel sularının altında kalarak zarar gördüğü,bu durumun İstanbul Belediyesi İtfaiye Müdürlüğünce zabıt tutanağı ile saptandığı ve … Ticaret Mahkemesince defter ve belgelerin zayi olduğuna ilişkin belgenin verildiği, buna karşın inceleme elemanınca yükümlünün 1994 yılına ait defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğinden bahisle katma değer vergisi beyannamelerindeki indirimler kabul edilmeyerek uyuşmazlık konusu katma değer vergisinin tarh olunduğu,bu tarhiyatın terkini istemiyle açılan davanın Vergi Mahkemesince reddedildiği anlaşılmıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun, “vergi indirimi” başlıklı 29. maddesinin 1.fıkrasında; mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri hükme bağlanmış, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 13/2. maddesinde de, sel basması mücbir sebep olarak kabul edilmiştir.
Uyuşmazlıkta İstanbul’da vuku bulan genel bir felaket olan su baskınında yükümlünün işyeriyle birlikte defter ve belgelerinin zarar görmesi üzerine yükümlü tarafından İstanbul Belediyesi İtfaiye Müdürlüğüne başvurularak tespit istenmesi ve yapılan inceleme sonucunda işyerinin büro kısmının ve evrakların ıslanma ve çamurdan dolayı maddi zarara uğradığının saptanması ve … Ticaret Mahkemesince defter ve belgelerin zayi olduğuna ilişkin zayi belgesinin verilmesi karşısında, olayda, 213 sayılı Kanunun 13.maddesinde yer alan mücbir sebep halinin varlığının kabulü gerekmektedir. Nitekim vergi inceleme raporunda yükümlünün belgelerinin zayii olduğu hususu sabit olduğundan, 213 sayılı Kanunun 373.maddesi uyarınca ödenmesi gereken vergiler için ceza uygulanamayacağı belirtilmek suretiyle su baskını halinin nazara alındığı görülmektedir.
Yükümlünün su baskınından sonra da fatura suretlerini emtia satın aldığı kişilerden temin edebilmek için girişimlerde bulunduğu, su baskınının İstanbul’da yükümlünün işyerinin bulunduğu bölgeyi etkileyen genel bir felaket olduğu, tabii afet olayının genişliği, etki derecesi ve olayın özelliği yükümlünün bütün çabalarıyla belge teminine çalışması ve uyuşmazlık döneminin 1994 yılı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 253.maddesi uyarınca defter ve belgeleri muhafaza ve ibraz süresinin ise 5 yıl olması ve defter ve belgelerin muhafaza sürelerinin geçmiş bulunması karşısında yükümlünün alışverişte bulunduğu kişilerden belgeleri temininin mümkün olmadığı anlaşıldığından yükümlünün iyi niyetli olduğu kanaatine varılması nedeniyle Vergi Mahkemesince katma değer vergisi beyannamesinde gösterilen indirimlerin kabul edilmesi ve re’sen tarh edilen vergilerin kaldırılması gerekirken davanın reddinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına 27.3.2001 tarihinde oybirliği ile karar verildi.