9. Daire 1999/4 E. , 1999/1087 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1999/4
Karar No: 1999/1087
Temyiz İsteminde Bulunan Taraflar : 1- …
2- Selçuk Vergi Dairesi Müdürlüğü
KONYA
İstemin Özeti : Yükümlü şirket adına 1997 yılı hesaplarının incelenmesi sonucunda düzenlenen inceleme raporuna dayınalarak aynı yılın Ocak dönemi için tarh olunan katma değer vergisi ile kesilen ağır kusur ve özel usulsüzlük cezalarına karşı açılan davayı; yükümlü şirketin düzenlediği hac ve ümre seyehatinden dolayı tahsil ederek kayıt ve beyan dışı bıraktığı bedelin ne kadarının yurtdışında harcandığının belli olmaması nedeniyle konuyla ilgili olarak Diyanet İşleri Başkanlığından bilgi istendiği ve gönderilen yazıda hac ve umre seyahatlerinde kişilerden tahsil edilen bedelin % 50’sinin yurt içinde % 50’sinin de yurt dışında harcandığının bildirildiği, buna göre tura katılan şahıslardan tahsil edilen bedelin % 50’sinin yurt dışında harcandığının kabulü ile bu kısmın katma değer vergisinden müstesna tutulması gerektiğinden belgesiz olduğu belirlenen …- liralık fark matrahın yarısı için yapılan ağır kusur cezalı katma değer vergisi tarhiyatının tasdiki kalan yarısının ise terkini gerektiği, ancak inceleme raporuyla tespitli olan miktar nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezasında isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle kısmen kabul ederek ….- lira matrah üzerinden salınan katma değer vergisi, bu kısım için kesilen ağır kusur cezası ve kesilen özel usulsüzlük cezasının tasdikine, tarhiyatın kalan kısımının terkinine hükmeden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; yükümlü şirket tarafından, tahsil olunan bedelin yarısına yakınının uçak biletine verildiği ve yolculuk uluslararası olduğundan bu miktarın katma değer vergisine tabi olmadığı, vergi dairesi müdürlüğü tarfından ise tarhiyatın terkin edilen kısmının yerinde olduğu ve aynen onanması gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Vergi dairesi Müdürlüğünce yasal dayanaktan yoksun istemin reddi gerekeceği savunulmuştur.
Savcı …’in Düşüncesi : Vergi inceleme raporuna göre salınan ağır kusur cezalı katma değer vergisiyle kesilen özel usulsüzlük cezasına karşı açılan davanın; hac ümre heyetine lkatılan 112 kişiden şahıs başına alınan 1200 dolar için herhangi bir belgenin düzenlenmemesi, konuyla ilgili olarak Diyanet İşleri Başkanlığınca verilen cevaba göre, cezalı katma değer vergisinin yarısında isabet bulunmadığına ve özel usulsüzlük cezasının da bir kısmında isabetsizlik olmadığına Vergi Mahkemesince karar verilmiştir.
Dosyaya göre, vergi dairesinin temyiz istemi yerinde görülmediğinden isteminin reddine karar verilmesi icap eder.
Mükellefin temyiz istemine gelince;
Uçakla yapılan seyehatlere ait uçak biletlerinin, mer’i mevzuata gereğince katma değer vergisinden müstesna tutulması ve Diyanet İşleri Başkanlığıncada verilen cevaba göre yurt içi harcamaların toplam matrahın % 26 sı kadar olması karşısında,vergi mahkemesi kararının bu kısmının kısmen bozulması gerekir.
Bu nedenle vergi mahkemesi kararının, vergi dairesinin temyiz istemiyle ilgili kısmın reddine ve mükellef isteminin de kısmen kabulüne karar verilmesine karar verilmesi gerekeceği düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi : Tarhiyatın uçak bilet ücretleri düşüldükten sonra yurt içinde yapılan ortalama harcama oranı üzerinden yapılması gerektiğinden mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Vergi dairesi müdürlüğü tarafından ileri sürülen temyiz iddiaları mahkeme kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığından reddi gerekmektedir.
Yükümlü şirket temyiz istemine gelince;
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 12. maddesinde yurt dışındaki bir müşteri için yapılan ve yurt dışında faydalanılan hizmetlerin katma değer vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmış, 14.maddesinde de transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işlerinin vergiden müstesna olduğu belirtilmiştir.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 40 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de, Türkiye’de yerleşik seyahat acentalarınca organize edilerek yurdışına düzenlenen turlara katılanlara, yurt dışında verilen yeme, içme konaklama, ulaştırma, rehberlik, gezi sağlık vb. hizmetler yurt dışında verildiğinden ve yolcular bu hizmetlerden yurtdışında yararlandığından bu hizmetlerin Türkiye’de ayrıca katma değer vergisine tabi tutulmayacağı, ancak tur organizasyonuna katılanlara yurt içinde verilen hizmetlerin katma değer vergisine tabi olacağı açıklanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin 1997 Ocak ayında hac ve umre seyahati düzenlediği, bu organizasyona katılan 112 kişiden alınan paralar nedeniyle bir belge düzenlenmediği ve defter kayıtlarına intikal ettirilmediği hususunun inceleme raporu ve ifadelerle tespit edildiği, buna göre bulunan fark matrah üzerinden yapılan tarhiyat ve kesilen cezalara karşı açılan davanın karara bağlanabilmesi amacıyla mahkemece, yükümlü şirketin tahsil ettiği bedelin ne kadarının yurt dışında harcandığının Diyanet İşleri Başkanlığından sorulması üzerine gönderilen cevapta, harcamaların % 50’sinin yurt içinde, % 50’sinin yurt dışında yapıldığının bildirildiği, mahkemenin bu oranları dikkate alarak cezalı tarhiyatın yurt dışında yapılan % 50’lik harcamalara ilişkin kısmını terkin ederek davayı kısmen kabul ettiği anlaşılmıştır.
Olayda söz konusu seyahat, uçakla yapıldığından ve uçak bileti için yapılan harcama bahsolunan Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca katma değer vergisinden müstesna olduğundan Dairemizce konunun netlik kazanması amacıyla Diyanet İşleri Başkanlığından uçak bileti parası hariç tutulduğunda seyahat bedelinin yüzde kaç oranında yurt içi harcamalara sarfedildiği sorulmuş, verilen cevapta bu oran % 26 olarak bildirilmiştir.
Buna göre inceleme raporuyla tespit olunan matrahın ancak % 26’sı yurt içi harcamalarına ilişkin bulunduğuna göre vergiye tabi olan kısım, toplam matrahın % 26’sı kadar olacağından, vergi mahkemesince matrahın % 50’sinin katma değer vergisi kapsamında değerlendirilmesi ve bu kısma ilişkin cezalı tarhiyatın onanması yönünde verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle vergi dairesi müdürlüğü temyiz isteminin reddine, yükümlü şirket temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 10.3.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.