9. Daire 1999/3235 E. , 2000/3704 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1999/3235
Karar No: 2000/3704
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekilleri : …
Karşı Taraf : Uray Vergi Dairesi Müdürlüğü – MERSİN
İstemin Özeti : Gümrüksüz mağaza işletmeciliği ile uğraşan yükümlüden 1999 yılı için ihtirazi kayıtla tahsil edilen işletme harcının iadesi istemiyle açılan davayı; 492 sayılı Harçlar Kanununun 108. maddesinde imtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan bu Kanuna bağlı (8) sayılı Tarifede yazılı olanların harca tabi olacağının, 114. maddesinde ise Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça her yıl alınacak harçlarda yıl kesirlerinin tam yıl gibi harca tabi olacağının hükme bağlandığı, uyuşmazlık konusu işletme harcının 8 sayılı Tarifenin “Gümrük Kanunu Hükümleri” başlığı altında düzenlendiği, yükümlünün 7.2.1995 tarihinden itibaren gümrüksüz satış mağazasını işletmekte iken 8.1.1999 tarihinde boş vaziyette idareye teslim ettiği, ihtirazi kayıtla verilen dilekçeye istinaden işletme harcının tahakkuk ve tahsil edildiği, bu durumda yükümlünün 1999 yılında Harçlar Kanununa tabi faaliyetinin bulunduğu tartışmasız olup, sadece 8 gün faaliyette bulunmasının anılan Kanun hükümleri uyarınca tam yıl üzerinden harç alınmasına engel olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; sözkonusu mağaza 1999 yılında yalnızca 8 gün tasarruflarında bulunduğundan tam yıl için harç alınmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Savcı …’nın Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Dava konusu işletme harcının ödeme süresi dolmadan önce mağazanın boşaltıldığı anlaşıldığından ve 1998 yılında herhangi bir işletme sözkonusu olmadığından tahsil edilen harçta isabet yoktur.
Bu durumda harcın iadesine karar verilmesi gerekirken davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararının bozulmasi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık; gümrüksüz mağaza işletmeciliği yapan ve faaliyette bulunduğu mağazayı 8.1.1999 tarihinde boşaltan yükümlüden işletme harcı tahsil edilmesinde hukuka uyarlık bulunup bulunmadığına ilişkindir.
492 sayılı Harçlar Kanununun 108. maddesinde, imtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan bu Kanuna bağlı 8 sayılı Tarifede yazılı olanların harca tabi olduğu belirtilmiş ve aynı Kanunun “belgelerin süresi ve yıl kesirleri” başlıklı 114. maddesinde, kaybedilmeleri sebebiyle yeniden alınacak belgelerin kaybolan asıllarının süresi kadar muteber olacağı, yıllık harca tabi olanlar yıl ortasında alınırsa, ancak verildiği mali yılın sonuna kadar muteber olacağı ve kanunlarda aksi yazılı olmadıkça her yıl alınacak harçlarda yıl kesirlerinin tam yıl gibi harca tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
Olayda yükümlü gümrük hattı dışı eşya satış mağazasını 7.2.1995 tarihinden itibaren işletmekte iken Gümrük İdaresi yetkilileri ile birlikte 8.1.1999 tarihinde düzenlenen tutanak ile yükümlünün işletmekte olduğu mağazaya ait defter kayıtları kontrol edilerek mağazanın boş olduğunun ve içerisinde hiçbir eşya olmadığının tespit edildiği, mağazanın kapatılmasına ilişkin diğer işlemlerin tamamlanabilmesi için yükümlünün yukarıda sözü edilen 1999 yılı işletme harcını ihtirazi kayıtla ödediği, yılın henüz başlamış olması nedeniyle de ödenmemiş olan harcın iadesi istemiyle dava açtığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda sözü edilen 8 sayılı Tarifenin Gümrük Kanunu hükümlerine göre verilen ruhsatname harçları bölümünde yurt içi gümrük hattı dışı eşya satış mağazası izin belgelerinden her yıl için işletme harcı alınacağı belirtilmiş olmakla birlikte, uyuşmazlıkta Gümrük Kanunu hükümlerine göre henüz 1999 yılı için verilmiş olan izin belgesi dahi bulunmadığından 8.1.1999 tarihinde kapatılan mağaza nedeniyle 1999 yılı için işletme harcı alınması sözkonusu olamaz.
Öte yandan 492 sayılı Harçlar Kanununun “ödeme zamanı” başlıklı 113. maddesinde yıllık harçların peşin olarak alınacağı ve her mali yılın ilk ayı içerisinde ödeneceğinin hükme bağlandığı da göz önünde bulundurulacak olursa, olayda daha henüz ödeme süresi dahi dolmaksızın mağazanın kapatıldığı bir ortamda ve harcı doğuran olay olan işletme faaliyetinin gerçekleşmediği bir durumda harç alınması adalet ve hakkaniyette uygun görülmemiştir.
Bu durumda tahsil edilmiş olan harcın terkin ve iadesi istemiyle açılan davanın vergi mahkemesince kabul edilmesi gerekirken reddedilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına 6.12.2000 tarihinde oybirliği ile karar verildi.