9. Daire 1998/488 E. , 1999/1286 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1998/488
Karar No: 1999/1286
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Ulaştırma Vergi Dairesi Başkanlığı –İSTANBUL
İstemin Özeti : Yükümlü şirket tarafından … tarih ve … sayılı gümrük giriş beyannamesiyle 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkındaki Kanuna istinaden yurt dışından ithal edilen gemiye ait ithal harcının ödenmediğinden bahisle 1996 yılı için salınan ağır kusur cezalı ithal harcının kaldırılması istemiyle açılan davayı; 492 sayılı Harçlar Kanununun 95 ila 107. maddelerinde gemi ve liman harçları ile ilgili hükümlere yer verilerek, Kanuna bağlı 7 sayılı Tarifede yazılı olanların gemi ve liman harcına tabi olduğunun hükme bağlandığı, 2581 sayılı Kanunun olay tarihinde yürürlükte olan 1. maddesinde ise, yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve Seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşların ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaf olduklarının belirtildiği, dosyanın incelenmesinden yurt dışından anılan teşvik kanunu kapsamında ithal edilen geminin, gümrük vergisiyle damga resmi dahil olmak üzere ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden muaf olduğu hükme bağlanmışsa da, harç muafiyetiyle ilgili hükmün 3283 sayılı Kanunun 1. maddesiyle 6.5.1993 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırıldığının anlaşılması karşısında yukarıda belirtilen Harçlar Kanunu ve Tarifeye istinaden yükümlü şirket adına tarh ve tebliğ edilen kusur cezalı gemi ithal harcında yasalara aykırı herhangi bir husus görülmediği gerekçesiyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; 2581 sayılı Kanunun 1. maddesi ve bu Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesi ile 89/14239 sayılı Bakanlar Kurulu kararı gereği uyuşmazlık konusu geminin ithali ile ilgili bütün işlemlerin vergi, resim ve harçtan muaf olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Usul ve hukuka uygun mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Savcı …’in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’nın Düşüncesi : Halen yürürlükte olan 2581 sayılı Teşvik Kanunu kapsamında yapılan gemi ithalatı için tanınan vergi, resim muafiyeti ithal harcını da kapsadığından aksi yönde tesis edilen mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Duruşma istemi 2577 sayılı Kanunun 17. maddesi uyarınca yerinde görülmeyerek incelemeye geçildi.
İstem, yükümlü şirket tarafından … tarih ve … sayılı gümrük giriş beyannamesiyle 2581 sayılı Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanuna istinaden yurt dışından ithal edilen gemiye ait ithal harcının ödenmediğinden bahisle 1996 yılı için salınan kusur cezalı ithal harcının kaldırılması istemiyle açılan davayı reddeden vergi mahkemesi kararının bozulmasına ilişkindir.
492 sayılı Harçlar Kanununun 108. maddesinde, imtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan bu Kanuna bağlı (8) sayılı Tarifede yazılı olanların harca tabi olduğu, 109. maddede ise imtiyazname, ruhsatname ve diploma harçlarını kendilerine bu belgeler verilen kişilerin ödeyeceği, Kanuna bağlı (8) sayılı Tarifenin “ihracatçı ruhsatnameleri ve ithalatla ilgili belgeler” başlıklı II. bölümünün 2/e maddesinde ithalat taleplerinden her talep için kıymet yekünü üzerinden binde 1,2 oranında harç alınacağı hükme bağlanmıştır.
2581 sayılı Kanunun 1. maddesinde ise, yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşlar, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.
3283 sayılı Bazı Kanunlarla Tanınmış Olan Gümrük Muafiyetlerinin Kaldırılması Hakkında Kanunun 1. maddesinde, kuruluş kanunları veya başka kanunlar ile kamu kurum ve kuruluşları (belediyeler dahil), kamu iktisadi teşebbüsleri, bunların bağlı ortaklıkları ve müesseseleri ile özel kuruluşlar ve gerçek veya tüzelkişilere tanınan ithalde alınan her türlü vergi, resim ve harç muafiyeti hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı hükme bağlandıktan sonra, aynı maddenin II. fıkrasında 14.1.1982 tarih ve 2581 sayılı Kanun hakkında birinci fıkra hükmünün uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Bu hüküm karşısında yürürlükte olduğu açık olan 2581 sayılı Kanunun genel gerekçesinde, bütün denizci memleketlerde büyük sermayeye ihtiyaç gösteren ticaret filolarının geliştirilmesi için çeşitli teşvik tedbirlerine tevessül edilmiş bulunduğu, Türk denizciliğinin gelişmesinin de herkes tarafından temenni edilen milli bir ihtiyaç olduğu, Beş Yıllık Kalkınma Planlarının, ithal ve ihraç mallarımızın en az yarısının kendi gemilerimizle taşınmasını öngörmüş bulunduğu, halen kendi gemilerimizle ithal ve ihraç mallarımızın ancak % 32’sinin taşınabildiği, bunun sonucu olarak da her yıl yabancı gemilere çok büyük miktarlarda döviz ödendiği, başka bir ifade ile dış ülkelere ödenen navlun, petrol ve gübreden sonra en çok döviz giderini gerektiren unsur olduğu, bu durumda deniz ticaret filosunu geliştirebilmemiz için gemi inşa sanayinin ve deniz taşımacılığının himaye edilmesi gerektiği, bu itibarla gemi inşa sanayimizin geliştirilmesi ve ticaret filosu tonajının artırılması ve mevcut gemilerimizin idamesini sağlamak için mevcut teşvik tedbirleri yanında bazı yeni teşvik tedbirlerini de getirmenin bir zaruret haline geldiği ifade edilmiştir. 2581 sayılı Kanun ile tanınan gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muafiyetin ithalde alınan harçları da kapsayacağı yukarıda belirtilen 2581 sayılı Kanunun gerekçesinden anlaşılmaktadır. Bu Kanun ile amaçlanan husus, deniz ticaret filosunun geliştirilmesini ve gemi inşa tesislerinin kurulmasını teşvik etmektir. Bu amacın gerçekleştirilebilmesi için ithalat yapacak gerçek ve tüzel kişilere ithalatla ilgili her türlü vergi, resim yanında harç muafiyetinin de tanındığının kabulü gerekir.
Bu durumda, yükümlü şirketin 11.7.1995 tarihinde 2581 sayılı Kanun kapsamında yurt dışından ithal edilen gemi nedeniyle anılan muafiyet hükümlerinden yararlandırılması gerekirken 492 sayılı Harçlar Kanununun 130. maddesine istinaden Harçlar Kanununa bağlı (8) sayılı Tarifenin II. Bölümünün 2/e maddesi uyarınca adına ithal harcı tarhedilmesinde ve bu tarhiyatın Mahkemece 2581 sayılı Kanunun 3283 sayılı Kanunun 1. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı gerekçesiyle onanmasında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 24.3.1999 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY: Her ne kadar 2581 sayılı Kanun 3283 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmamışsa da 2581 sayılı Kanunun 1. maddesindeki yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa, tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, teçhizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, teçhizat ve demirbaşların, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisi ile ithalde alınan diğer vergi ve resimlerden (damga resmi dahil) muaf olacağına ilişkin hükümde harç ifadesi yer almamaktadır. Kanunda açıkça yer almayan bir konuda muafiyet tanınması sözkonusu olamayacağından yükümlü şirket tarafından 11.7.1995 tarihinde yurt dışından ithal edilen gemi için Harçlar Kanuna bağlı (8) sayılı Tarifenin II. bölümünün 2/e maddesi uyarınca ithal harcı ödenmesi gerekmektedir. Bu nedenle 2581 sayılı Kanunun 3283 sayılı Kanunun 1. Maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı gerekçesiyle tarhiyatı onayan Mahkeme kararı sonucu itibariyle yerinde olduğundan onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyoruz.