9. Daire 1998/423 E. , 1999/1264 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1998/423
Karar No: 1999/1264
Temyiz İsteminde Bulunan : Ulaş Belediye Başkanlığı -Ulaş/SİVAS
Vekili : …
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Yükümlü şirket adına 1996 ve 1997 yıllarına ilişkin olarak tahakkuk ettirilen çevre temizlik vergisi, gecikme zammı ve usulsüzlük cezasının terkini istemiyle açılan davayı; 2464 sayılı Kanunun mükerrer 44. maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin katı atık toplama ve kanalizasyon hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu kuralının getirildiği, 14 nolu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinde de mücavir alanın 3194 sayılı Kanuna göre imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanları ifade ettiği, çevre temizlik vergisinin mücavir alanlarda uygulanabilmesi için belediye hizmetlerinin bu mahallerde yerine getirilmesi gerektiği, dosyanın incelenmesinden, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısında, Sivas Belediyesi mücavir alan sınırlarının Bakanlar Kurulunun … sayı ve … tarihli kararı ile tespit edilerek 18.1.1983 tarih ve 17932 sayılı Resmi Gazetede ilan edildiği, Bakanlık tarafından … gün ve … sayılı yazı ile onanan karar sonucunda ise Sivas Belediyesine ait alanın Ulaş Belediyesi mücavir alanı içinde kaldığı belirtilerek düzeltilmesinin istenmesi üzerine, Ulaş Belediyesi mücavir alanının Sivas Belediyesi mücavirinde kalan kısmın sehven onandığından bahisle söz konusu alanla ilgili kararın iptal edilmesiyle, Sivas Belediyesi mücavir alanına dahil edildiği ve ilk kararın muhafaza edilmesi hususunun bakanlıkça uygun görülerek onandığının anlaşıldığı, bu durumda … gün ve … sayılı kararla Sivas Belediyesi mücavir alan sınırlarının tespit edilmiş olması, daha sonra … tarih ve … sayılı kararla onanan Ulaş Belediyesi sınırları içinde kalmasına yönelik kararın sehven alındığından bahisle müracaat sonucu 19.2.1997 tarihinde iptal edilerek ilk haline dönüştürülmüş olması karşısında sözkonusu alanın Ulaş Belediyesi mücavir alan sınırı içinde olduğundan bahsedilemeyeceği, bu durumda iptal edilen karar sonucunda Sivas Belediyesi mücavir alanı içinde olduğu anlaşılan alandaki şirkete ait tesislere yönelik olarak istenilen çevre temizlik vergisi, gecikme zammı ile usulsüzlük cezasında yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle kabul eden … Vergi Mahkemesinin … tarih ve K:… sayılı kararının; anılan kurumun emlak vergilerini ödeyip çevre temizlik vergilerini ödemediği, 9.2.1996 ve 19.2.1997 tarihleri arasında 3194 sayılı İmar Kanunu gereği onaylanan mücavir saha içinde hukuka uygun olarak imar uygulamaları gerekse belediye gelirleri kanunu gereği işlem yapıldığı, bu süreler içinde yaptıkları işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Cevap verilmemiştir.
Savcı …’in Düşüncesi : Ulaş İlçesi Belediye Başkanlığınca davacı işletmeye gönderilen … gün ve … sayılı yazıyla; 1996 ve 1997 yıllar için adlarına tahakkuk ettirilen çevre temizlik vergisinin yedi gün içinde ödenmemesi halinde,6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağını bildiren bu işlemin iptali için dava açılmıştır.
Bu yazı; tabir taşıdığı ifadeler yönünden idarenin kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olarak idari dava konusu olabilir.
Mahkemece; Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğünün … gün ve … sayılı yazısında,Sivas Belediyesi mücavir alan sınırlarının ilan edildiği 1993 yılından sonra yapılan başvuru üzerine,bu kararın sehven alındığından bahisle 19.2.1997 tarihinde iptal edilmesinin sonucuna göre söz konusu yerin Ulaş Belediyesinin mücavir alanı sınırları içinde kalmadığından bahisle karar verilmiştir.
İdarenin bu işlemi,mücavir alanla ilgili statünün düzenlenmesidir. “Sehven” ifadesinin doğurduğu hukuki durumun tipik anlamdabiridari işlemin iptaliyle ilgili olmayıp,idari işlemin geri alınmasıyla alakalı olduğu ortaya çıkar.
Böyle olunca; uyuşmazlıkla ilgili hukuku durumun,bende belediyesi yönünden nüfus miktarı,yargılama alanı,kamulaştırma yönünden değerlendirilmesi suretiyle ele alınmasını icap ettirir.
Hal böyle olunca; idari işlemin geri alındığı süreden önceye ait çevre temizlik vergisinin Ulaş Belediyesine ve sonrası yanı 1997 yılına ait olanın da Sivas Belediye Başkanlığına ait olması gerekir.
Bu sebeple vergi mahkemesi kararının kısmen bozulmasına karar verilmesi icap edeceği düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : 9.2.1996 ila 19.2.1997 tarihleri arasında Ulaş Belediyesi mücavir alanında bulunan yükümlü kuruma ait taşınmazlar nedeniyle çevre temizlik vergisi ödenmesi gerektiğinden vergi mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, yükümlü kurum adına tarh edilen çevre temizlik vergisi, gecikme zammı ile usulsüzlük cezasının terkini istemiyle açılan davayı kabul eden mahkeme kararının bozulması istemine ilişkindir.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa 1.8.1993 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 3914 sayılı Kanunun 1. maddesiyle eklenen mükerrer 44. maddesinin 1. fıkrasında, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin katı atık toplama ile kanalizasyon hizmetlerinden yararlanan konut işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.
14 seri Nolu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinde, mücavir alanın 3194 sayılı İmar Kanununa göre, imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanları ifade ettiği, mücavir alanın ilgili belediye sınırlarına bitişik olmasının gerekmediği, mücavir alandan çıkarılmanın da aynı usule tabi olduğu, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının gerekli gördüğü hallerde mücavir alana alma ve çıkarma hususunda re’sen karar verme yetkisine haiz olduğu ve 3914 sayılı Kanun uyarınca çevre temizlik vergisinin mücavir alanlarda uygulanabilmesi için verginin konusunu teşkil eden belediye hizmetlerinin bu mahallerde yerine getirilmesi şartının aranacağı, ancak belediye sınırları dahilinde verginin alınabilmesi için bu temizlik hizmetlerinin belediye bünyesinde tesis edilmesinin yeterli olduğu belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, daha önce Sivas Belediyesi mücavir alanında yer alan yükümlü kuruma ait taşınmazların 9.2.1996 tarihinde Ulaş Belediyesi mücavir alanına alındığı, daha sonra 19.2.1997 tarihli idari bir kararla anılan yerin sehven Ulaş Belediyesi mücavir alanına alındığından bahisle yeniden Sivas Belediyesi mücavir alanına dahil edildiği, yükümlü kurumun ise 9.2.1996 ila 19.2.1997 tarihleri arasında anılan taşınmazlara ait çevre temizlik vergisini ödememesi üzerine Ulaş Belediyesince çevre temizlik vergisi tahakkuk ettirilip gecikme zammı hesaplanarak usulsüzlük cezası kesildiği, buna karşı açılan davanın ise mücavir alana alma işlemi sonradan iptal edilince tekrar ilk haline dönüştüğünden taşınmazın Ulaş Belediyesi mücavir alanında olduğundan bahsedilemeyeceği gerekçesiyle kabul edildiği anlaşılmıştır.
Mahkemece, Ulaş Belediyesi mücavir alanına alma işleminin daha sonra idare tarafından iptal edilmesi nedeniyle işlemin tesis edildiği andan itibaren hukuk aleminden kalktığı kabul edilmişsede, bir idari işlemin tesis edildiği andan itibaren bütün hukuki sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkması yargı kararı ya da idarece idari işlemin bütün hukuki sonuçlarıyla birlikte geri alınmasıyla olur. Olayda 9.2.1996 tarihinde Ulaş Belediyesi mücavir alanına alınan yerlerin bu belediye mücavir alanına sehven alındığından bahisle 12.2.1997 tarihinde alınan bir idari kararla Sivas Belediyesi mücavir alanına alınması idari işlemin geri alınması olmayıp, kaldırılması niteliğinde olduğundan söz konusu yerler işlemin kaldırıldığı tarihten geçerli olmak üzere Sivas Belediyesi mücavir alanına gireceğinden bu tarihten önce söz konusu yerlerin Ulaş Belediyesi mücavir alanı içinde bulunduğunun kabulü gerekmektedir.
Bu durumda, 9.2.1996 ila 19.2.1997 tarihleri arasında Ulaş belediyesi mücavir alanında bulunan söz konusu taşınmazların çevre temizlik vergisini tahsile Ulaş belediyesi yetkilidir. Ancak yukarda açıklanan madde hükmüne göre çevre temizlik vergisi tahakkuk etmesi için yükümlü kuruma ait taşınmazların bulunduğu mahalde belediye hizmetlerinin verilip verilmediği önem arzettiğinden ve dosyadan da bu husus açıkça anlaşılamadığından mahkemece bu husus araştırıldıktan sonra bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabul edilmesi yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 23.3.1999 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
X KARŞI OY: Temyizde ileri sürülen iddialar temyize konu mahkeme kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına karşıyız.