9. Daire 1998/367 E. , 1999/895 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1998/367
Karar No: 1999/895
Temyiz İsteminde Bulunan : Batman Vergi Dairesi Müdürlüğü – BATMAN
Karşı Taraf : …
İstemin Özeti : Kereste ve nalburiye işi ile uğraşan yükümlünün 1995 yılı defter ve belgelerini denetim elamanına ibraz etmemesi nedeniyle katma değer vergisi indiriminin kabul edilmemesi sonucunda düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak re’sen tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davayı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30/3.maddesinde, tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemesinin re’sen takdir nedeni sayılacağı, aynı Kanunun 139.maddesinde ise,vergi incelemelerinin esas itibariyle incelemeye tabi olunanın işyerinde yapılacağı, işyerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri durumlarda incelemenin dairede yapılabileceği, bu takdirde incelemeye tabi olunan lüzumlu defter ve vesikaların daireye getirilmesinin kendisinden yazılı olarak isteneceğinin hükme bağlandığı, olayda, incelemenin dairede yapılabilmesini öngören şartların oluşmadığı anlaşıldığından, yükümlünün defter ve belgelerini daireye getirmesinin yazı ile istenmesinin ve incelemenin doğrudan dairede yapılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle kabul ederek cezalı tarhiyatı kaldıran … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının;yapılan tarhiyatın yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Savcı …’in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Dosyada mevcut defter ve belge isteme yazısının içeriğindeki hususlar dikkate alındığında, yükümlünün sözkonusu yazının gerektirdiği şartların hiç birini yerine getirmediği görülmüş olup, bu koşullar altında incelemenin işyerinde yapılmamış olması tek başına tarhiyatın terkinini gerektirmeyeceğinden yazılı gerekçe ile verilen Mahkeme kararında isabet bulunmadığı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
İstem, defter ve belgelerin denetim elemanına ibraz edilmemesi nedeniyle düzenlenen vergi inceleme raporu uyarınca re’sen tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisine karşı açılan davayı kabul eden Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 139.maddesinde, vergi incelemesinin, esas itibariyle incelemeye tabi olanın işyerinde yapılacağı, işyerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin iş yerinde yapılması imkansız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse incelemenin dairede yapılabileceği, incelemenin dairede yapılması halinde istenilen defter ve vesikaları belli edilen sürede mazeretsiz olarak getirmeyenlerin, bunları ibraz etmemiş sayılacağı, aynı Kanunun, “Defter ve belgelerin ibraz mecburiyeti” başlıklı 256.maddesinde ise, bu Kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişilerin bu kısım gereğince muhafaza ettikleri her türlü defter, vesika ve karneleri muhafaza süresi içinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz etmeye mecbur oldukları, 134.maddesinin 1.fıkrasında da, vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu hüküm altında alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlünün 1995 yılı hesaplarının incelenmesi sırasında, denetim elamanınca bu yıla ait defter ve belgelerin incelenmesine gerek görüldüğü, bu isteme ilişkin … tarih ve … sayılı yazı yükümlünün işyerinde çalışan oğlu …’a 13.5.1997 tarihinde usulüne uygun olarak tebliğ edilmesine rağmen anılan defter ve belgeler ibraz edilmediği gibi herhangi bir mazeretin de ileri sürülmediği, bunun üzerine yükümlünün katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyip, düzenlenen vergi inceleme raporuna dayanılarak cezalı tarhiyatın yapıldığı anlaşılmıştır.
Dosyada mevcut olan ve 1995 yılına ait defter ve belgelerin istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı denetim elemanının yazısında; istenilen defter ve belgelerin 15 gün içinde belirtilen adrese getirilmemesi halinde, bunların 213 sayılı Kanunun 139 ve 344/6. maddeleri uyarınca ibraz edilmediğinin (gizlendiğinin) kabul edileceği, dönem matrahı re’sen takdir edilerek kaçakçılık cezalı vergi tarhiyatının yapılacağı ve 213 sayılı Kanunun 359.maddesi hükmüne istinaden altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile bu kadar müddet ticaret, sanat ve meslek icrasından mahrumiyet cezasına hükmedilebileceği belirtildiği halde Maliye elemanlarınca istenildiği takdirde defter ve belgelerini ibraz etme mecburiyeti olan yükümlü tarafından, defter ve belgelerin getirilemeyeceği, incelemenin işyerinde yapılmasının gerektiği inceleme elemanına bildirilmediğinden, incelemenin işyerinde yapılmamış olmasının tek başına tarhiyatı kusurlandıracak nitelikte bir eksiklik olarak kabulü mümkün değildir.
Bu itibarla Vergi Mahkemesince işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, salt incelemenin işyerinde yapılmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine 3.3.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.