9. Daire 1998/2241 E. , 1999/734 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1998/2241
Karar No: 1999/734
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Gevher Nesibe Vergi Dairesi Müdürlüğü – KAYSERİ
İstemin Özeti : Yükümlü şirket adına 1997/Temmuz dönemi için tarh edilen kusur cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davayı; iktisadi kıymetlerin dışarıdan satın alınması ile bizzat işletmede imal veya inşaa edilmesi arasında katma değer vergisi yükümlülüğü açısından bir farklılığın bulunmadığı, işletmede imal veya inşa edilen ve özel maliyet bedelinin konusunu oluşturan iktisadi kıymetlerin, amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerden olduğu, aktife alınması veya kullanılmaya başlanmasının teslim sayıldığı, bu andan itibaren katma değer vergisi hesaplanarak beyan edilmesi ve beyan edilecek bu katma değer vergisinin üç yılda, eşit olarak indirilmesinin icap ettiği, yükümlü şirket yetkilisinin beyanları doğrultusunda ve hiçbir ihtirazi kayda yer verilmeden düzenlenen 24.10.1997 tarihli tutanakla kiranın başlangıç tarihinin 10.9.1993 ve kira süresinin üçer yıllık dönemler itibariyle toplam onbeş yıl olduğu hususlarının tespit edildiği, dava dilekçesi ekindeki 10.11.1995 tarihli kira sözleşmesinin ise, tesbit ve inceleme sırasında ibraz edilmediği ve bu sözleşmeden de hiç bahsedilmediği, sonradan sunulan sözleşmeye ve yükümlü şirketin kendi beyanlarının aksine ileri sürdüğü iddialara itibar edilemeyeceği, yükümlü şirket tarafından onbeş yıllığına kiralanan mağara için yapılan harcamaların aktife alındığı 1996 yılında teslim sayılması ve bu harcamalar üzerinden katma değer vergisi hesaplanmasının icap ettiği gerekçesiyle reddederek cezalı tarhiyatı onayan … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; deponun bulunduğu yerin belediye imar sahasına girmesi nedeniyle 1996 yılı sonunda boşaltıldığı, bu nedenle yapılan işlemin yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti : Yasal dayanağı bulunmayan temyiz isteminin reddi gerekeceği savunulmuştur.
Savcı ..’in Düşüncesi : Yükümlü kurumun, ticaretini yaptığı kimyasal patlayıcı maddeleri depolamak üzere … Köyü, … mevkiinde bulunan ve köy tüzel kişiliğine ait olan mağarayı kiralayarak, depo haline getirmek üzere çeşitli harcamalar yaptığı, bu harcamaları “özel maliyetler” hesabında izlediği, inşaat tamamlandığında bu harcamaların … TL.lik kısmını özel maliyet harcamalarından çıkararak genel giderler hesabına aktardığı, faturalarda yer alan katma değer vergisinin tamamını da ilgili vergilendirme döneminde indirim konusu yaptığı, inceleme elemanınca tespit edilmiş, hesaplanan K.D.V.nin 1/3 lük kısmının aynı dönemde, diğer 1/3 ünün Aralık 1997, son 1/3 ünün ise Aralık 1998 de indirim konusu yapılması gerektiği halde ilgili dönemde tamamı indirim konusu yapılan K.D.V. nedeniyle ikmalen tarhiyat yapılmasının önerilmesi üzerine uyuşmazlık konusu cezalı vergi tarhedilmiş olup, tarhiyatın kaldırılması istemi ile açılan davanın reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 3 ncü maddesinin (d) bendinde, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin işletmede kullanılmak üzere imal veya inşa edilmesi halinde Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu kıymetlerin aktife alınması ve kullanılmaya başlaması teslim sayılmış, değişik 31 nci maddesinin 1’nci fıkrasında ise, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin katma değer vergisinin bunların aktife girdiği veya kullanılmaya başlandığı vergilendirme döneminden itibaren üç yıl içinde ve üç eşit miktarda indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Özel maliyet bedelinin konusunu oluşturan iktisadi kıymetlerin de amortismana tabi iktisadi kıymetlerde olduğu gibi aktife alındığı andan itibaren K.D.V. hesaplanarak beyan edilmesi ve bu katma değer vergisinin 3 yılda eşit olarak indirilmesi sistem gereğidir.
Yükümlü temyiz dilekçesinde, inceleme sırasında esas alınan 10.9.1993 tarihli kira sözleşmesinin 10.11.1995 tarihinde sona erdiğini, 12 aylık tanzim edilen yeni kira sözleşmesinin süresinin 10.11.1996 tarihinde bittiğini, bu nedenle 1996 yılında yapılan harcamaların ve buna ilişkin KDV.nin bir defada indirildiğini iddia etmekte ve yeni kira kontratı ile köy karar defteri fotokopisini ibraz etmekte ise de; inceleme elemanı tutanağına geçen ve dosya içinde bulunan kira sözleşmesinin incelenmesinden, mağaranın 1993 yılından başlamak üzere 3 yıllık dönemler itibariyle 15 yıllığına kiralandığı anlaşılmakta ve bu husus şirket yetkilisi tarafından inceleme elemanına verilen ifadede hiçbir itirazı kayıt konulmaksızın kabul edilmektedir. Temyiz dilekçesi ekinde yer alan 10.11.1995 tarihli kira sözleşmesi ise, önceki kabulün aksine sonradan ibraz edilmekte olup, incelemeye ibraz edilmediği gibi davacı tarafından da sonradan ileri sürüldüğünden, söz konusu iddialara itibar etme olanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile temyiz konusu kararın onanması gerekeceği düşünülmüştür.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Depo yapılmak üzere köy tüzel kişiliğinden 10.9.1993 tarihinde 15 yıllığına kiralanan mağara için 1996 yılında yapılan masrafların bir defada gider yazılmasının yasalara aykırı olduğu görüşüyle düzenlenen rapora dayanılarak yükümlü şirket adına yapılan cezalı tarhiyatı onayan Vergi Mahkemesi kararı yükümlü şirketçe temyiz edilmektedir.
Vergi Usul Kanunu’nun 327. maddesinde, gayrimenkullerin iktisadi kıymetini artıran özel maliyet bedellerinin kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edileceği,kira süresi dolmadan kiralanan şeyin boşaltılması halinde henüz itfa edilmemiş olan giderlerin boşaltma yılında bir defada gider yazılacağı açıklanmış olup,temyiz dilekçesinde söz konusu taşınmazın 1996 yılında boşaltıldığı belitilip dilekçeye bu durumu kanıtlamak üzere bazı belgeler eklenmiş bulunduğundan ve davalı idarece de aksi savunulmadığından temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 3/d maddesinde amortismana tabi iktisadi kıymetlerin işletmede kullanılmak üzere imal ve inşa edilmesi halinde Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu kıymetlerin aktife alınmasının veya kullanılmaya başlanmasının teslim sayılacağı belirtilmiş, yine aynı Kanunun 31. maddesinde ise, bu iktisadi kıymetlere ilişkin katma değer vergisinin bunların aktife girdiği veya kullanılmaya başlandığı vergilendirme döneminden itibaren üç yıl içinde ve üç eşit miktarda indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 327. maddesinde de; gayrimenkullerin ve gemilerin iktisadi kıymetlerini artıran ve 272. maddede yazılı özel maliyet bedellerinin, kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edileceği, kira süresi dolmadan, kiralanan şeyin boşaltılması halinde henüz itfa edilmemiş olan giderlerin boşaltılma yılında bir defada gider yazılacağı hükmüne yer verilmiştir.
Olayda; kimya ve av malzemeleri ticareti ile uğraşan yükümlü şirketin, ticaretini yaptığı kimyasal patlayıcı maddeleri depolamak üzere … Köyü, … mevkiinde bulunan ve köy tüzel kişiliğine ait olan mağarayı 10.9.1993 tarihinde kiranın yeniden tespiti açısından üçer yıllık dönemler itibariyle onbeş yıllığına kiraladığı, bu mağarayı depo haline getirmek için 1996 yılı içinde yaptığı harcamaları, bu yer kira olduğundan “Özel Maliyetler Hesabı”nda izlediği, inşaat tamamlandığında bu harcamaların … liralık kısmını özel maliyet harcamalarından çıkararak genel giderler hesabına aktardığı, bu giderlere ait faturalarda yer alan katma değer vergisinin tamamını ilgili vergilendirme döneminde indirim konusu yaptığı hususlarının vergi inceleme elemanınca tespiti üzerine, kiralanan mağara için yapılan masrafların bir defada gider yazılamayacağından bahisle cezalı tarhiyatın yapıldığı anlaşılmıştır.
Yükümlü şirket temsilcisinin temyiz dilekçesine eklediği Köy İhtiyar Heyetinin 20.9.1993 tarihli “Köy tüzel kişiliğine ait arazi kiralanması” başlıklı kararında; … Köyü tüzel kişiliğine ait Karaboğaz mevkiinde bulunan arazinin 2500 m2 lik kısmının yükümlü şirkete kiralandığı, kira başlangıcının 10.9.1993, sonunun ise 10.9.1996 tarihi olduğu, ileriki yıllarda kiracı sözleşmeyi yenilemek isterse günün şartlarına göre kira tespiti yapılarak kira sözleşmesinin yenilenip yenilenmemesine Köy İhtiyar Heyetince karar verileceğinin belirtildiği, … Belediye Başkanı’nın … tarih ve … sayılı yazısında ise; yükümlü şirketin patlayıcı madde depolamak için yaptığı tesisteki çalışmaların, çevrenin şikayeti üzerine Ocak/1997’de durdurulduğu,bu yerin 1/25000 ölçekli şehir nazım imar planında bağ ve sayfiye alanı olarak planlandığının açıklandığı, … Köyü muhtarına ait yazıda da; yükümlü şirketin patlayıcı madde deposuna ait kira kontratının, belediyenin izin vermemesi üzerine 31.12.1997 tarihi itibariyle fesh edildiği ve kiracının bu depoyu aynı tarihte boşalttığı belirtilmiş olup,inceleme sırasında esas alınan 10.9.1993 tarihli kira sözleşmesinin 10.9.1995 tarihinde sona erdiği, 10.11.1995 tarihinde oniki aylık olarak tanzim edilen yeni kira sözleşmesinin süresinin ise 10.11.1996 tarihinde bittiği tespit edilmiştir.
Yükümlü şirketin patlayıcı madde depolamak için yaptığı tesisteki çalışmaların, çevrenin şikayeti üzerine Ocak/1997’de durdurulması, bu yerin imar planında bağ ve sayfiye alanı olarak planlanması, kira sözleşmesinin 10.9.1996 tarihinde sona ermesi, belediye izin vermediği için sözleşmenin fesh edilmesi ve davalı idarece deponun yükümlü şirket tarafından 1996 yılı sonunda boşaltılmadığı hususunda bir iddianın da ileri sürülmemesi nedeniyle bu yerin depo haline getirilmesi amacıyla yapılan giderlere ait faturalarda yer alan katma değer vergisinin 1996 yılında bir defada indirilmesinde isabetsizlik bulunmadığından cezalı tarhiyatı onayan Mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına, dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 23.2.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.