9. Daire 1997/840 E. , 1998/1369 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1997/840
Karar No: 1998/1369
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : Antalya İl Özel İdaresine İzafeten Antalya Valiliği
Vekili : …
İstemin Özeti : Yükümlü şirket adına tahakkuk ettirilen taşocağı rüsumunun terkini ve bu rüsumun dayanağını oluşturan Antalya Valiliği İl Daimi Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davayı; olayda, yükümlü şirket ile Maliye Bakanlığına izafeten … Malmüdürlüğü arasında … Köyü sınırları içerisinde bulunan 22.000 m2 lik 66.000. m3 rezervli kum ve çakıl ocağının 3 yıllığına kiralanması hususunda 3.11.1995 tarihli sözleşmenin akdedildiği, bilahare davalı idarenin … tarih ve … sayılı kararı ile tahmini rezervin 125.950 m3 olduğunun saptanması üzerine bundan dolayı Taşocakları Nizamnamesinin 19. maddesine göre (1). Yıl için …- lira rüsumun ödenmesine karar verildiği, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerin mevzuata göre kiraya verilmesinin kiraya verilen taşınmaz içinde bulunan ocakla ilgili rüsum vesaire gibi yükümlülüklerin kira bedeli içinde olmasını gerektirmediği, kiralama işleminin dışında ilgili ocağa ait olarak Taşocakları Nizamnamesinin 19. maddesi uyarınca salınan maktu rüsumun yasal olduğu, Maliye Bakanlığı ile aktedilen sözleşmenin 5. maddesinde açıklanan hüküm karşısında ocakla ilgili sorumlulukların yükümlü şirketin bilgisi dahilinde olduğunun kabulü gerektiği, ihale şartlarını kabul eden davacıdan istenilen rüsumun dayanağını oluşturan İl Daimi Encümeni kararında da yasalara aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile reddederek rüsum ve dayanağı olan il daimi encümeni kararını onayan … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; kiralanan ocaktan dolayı ayrıca rüsum istenilmesinin yasal olmadığı, özel idare müdürlüklerinin sadece sahibinden kiralanan veya sahibi bulunduğu arazide ocak açanlar için ruhsatname vermeye yetkili olduğu, rüsumun Taşocakları Nizamnamesinin 18. maddesine göre hesaplanmadığı iddiası ile bozulması isteminden ibarettir.-
Savunmanın Özeti : Cevap verilmemiştir.
Savcı …’in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’nun Düşüncesi :Uyuşmazlık, Antalya Valiliği İl Daimi Encümeninin … gün ve … sayılı kararı ve bu karardan dolayı istenilen … lira rüsum bedeline karşı açılan davayı reddeden mahkeme kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, kum ve çakıl ocağı işletilmek üzere Maliye Bakanlığı … Malmüdürlüğünden üç yıllığına kiralanan 22.000 m2 alanda yapılan tespitler sonucunda toplam 125.950 m3 kum çakıl rezervi ve bundan dolayı da 1 yıllık işletme için … lira maktu rüsum ödenmesi gerektiği yolunda taraflarca anlaşmaya varılarak bu hususta Antalya İl Daimi Encümenince karara varılmış ise de, Taşocakları Nizamnamesinin 18 ve 19. maddelerinde açıklanan hükümlerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda sözkonusu ocak ilk defa işletilmeye başladığına göre ilk yıl için nispi rüsum alınması gerekirken davacıdan maktu rüsum istenilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile vergi mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık,Antalya Valiliği İl Daimi Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ve bu karar uyarınca istenilen rüsum bedeline karşı açılan davayı reddeden mahkeme kararının bozulmasına ilişkindir.
Dosyanın incelenmesinden yükümlü şirketin, … İlçesine bağlı … Köyü sınırları içinde 22.000. m2 yüzölçümlü 66.000 m3 rezervli kum- çakıl ocağını Maliye Bakanlığı … Malmüdürlüğü ile 2.11.1995 tarihinde yaptıkları sözleşme uyarınca 3 yıllığına … lira karşılığında kiraladığı, daha sonra yükümlü şirketin bu ocağın 700 m2’lik kısmı için işletme ruhsatının verilmesi istemiyle 12.12.1995 tarihinde Serik Kaymakamlığı Özel İdare Müdürlüğüne yaptığı başvuru üzerine istemin kabulünden sonra özel idare müdürlüğünce ocak üzerinde yapılan etüt çalışmaları sonucunda yükümlünün zaman zaman kaçak olarak aldığı malzemeler de dahil edilerek ocakta toplam olarak 125.000 m3 rezerv bulunduğunun tespiti sonucunda söz konusu ocaktan dolayı bir yıllığına …- lira maktu rüsum ödenmesi şartını davacının kabul etmesi üzerine, Antalya İl Daimi Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile işletme ruhsatının verilmesine karar verildiği, bu kararın iptali ve karar gereğince istenen rüsum bedelinin terkini istemiyle davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yükümlü şirket tarafından, kiralanan ocaktan dolayı ayrıca rüsum istenilemeyeceği iddia edilmişse de, Milli Emlak Genel Müdürlüğünce taşınmazın davacıya kiralanmış olması Taşocakları Nizamnamesinden kaynaklanan yükümlülüklerin ortadan kalkması sonucunu doğurmaz. Bu itibarla kiralanan yer için ayrıca rüsum ödenmeyeceğine ilişkin iddiaya itibar edilmemiştir.
Ancak Taşocakları Nizamnamesinin 18. maddesinde, ocak işletmek için ruhsat veya ilmühaber alanlardan ürünün, ocak yerindeki kıymetinden taşıma giderleri ve işlenmiş ise işletme giderleri düşüldükten sonra kalan kıymeti üzerinden %5 nispi rüsum alınacağı, 19. maddesinde ise,ocaklardan çıkarılacak maddelerden Nizamnamenin 18. maddesinde yazılı esasa göre alınmakta olan rüsumların en çok 5 yılı geçmemek üzere maktu miktara bağlanabileceği, ancak bu usulün uygulanabilmesi için, ocağın açılmasının başlangıcından itibaren işletildiği ilk yıl hesaplama süresi içinde olmamak şartı ile en az üç yıl süreyle işletilmesi ve yönetilmesiyle, ürün (ocaktan çıkarılan mal) miktarının belirlenmesi ve idare ile ruhsat sahibi arasında görüşme yapılarak karar verilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
Bu hükümlerden, ocağın ilk açılışında nispi rüsum, 4 yıl geçtikten sonra maktu rüsum alınacağı anlaşılmaktadır.
Olayda ise ihtilafa konu ocağın ilk defa açıldığı anlaşılmış olup, bu ocak nedeniyle yukarıda açıklanan hükümlerde yer alan sürenin geçmemiş olmasından dolayı maktu rüsum istenemeyeceğinden ve ancak Nizamnamenin 18. maddesinde yer alan koşullar göz önüne alınarak nispi rüsum alınması gerekeceğinden Antalya İl Daimi Encümeni kararını ve maktu rüsumu onayan mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, yükümlü temyiz isteminin kabulüne, yeniden bir karar verilmek üzere … Vergi Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına 26.3.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.