9. Daire         1997/5570 E.  ,  1998/3406 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1997/5570
Karar No: 1998/3406

Temyiz İsteminde Bulunan : Konya Büyükşehir Belediyesi KOSKİ Genel Müdürlüğü
Vekili : …
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : 3.9.1994 ila 31.12.1994 tarihleri için tahakkuk ettirilen atıksu bedeline ilişkin ihbarnamenin ve dayanağı olan atıksu tarife kararının iptali istemiyle açılan davayı; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 3914 sayılı Kanunla eklenen mükerrer 44. maddesi uyarınca 1994 yılı başından itibaren gerek katı atık ve gerekse atıksu için belediyelerce istenen meblağların vergi olarak nitelendirilmesi ve bu verginin “çevre temizlik vergisi” olarak adlandırılması karşısında, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün vergi mahkemesinin görevinde olduğu gerekçesiyle görev yönünden reddeden ve görevli yargı yerinin belirlenmesi amacıyla dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar veren … İdare Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının ve bu karara karşı, davalı idare tarafından yapılan temyiz başvurusunu, ortada mahkemelerince verilmiş temyize konu nihai bir karar bulunmadığından incelemeksizin reddeden … İdare Mahkemesinin … tarih ve Temyiz No: … sayılı kararının; mahkemelerce verilen görevsizlik kararlarının temyiz edilebileceği, atıksu bedelinin vergi olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı ileri sürülerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : İdare mahkemesince verilen gerek görevsizlik kararının, gerekse bu karara karşı yapılan temyiz isteminin incelenmeksizin reddine dair kararın yasal olduğu savunulmuştur.
Savcı …’in Düşüncesi : Atıksu tarife kararının iptali ile bu tarifeye dayanarak tahakkuk ettirilen atık su ücretinin kaldırılması istemi ile açılan dava, … Vergi Mahkemesinin … gün E:…, K:… sayılı kararı ile atıksu bedeline ilişkin olarak ret, atıksu tarifesine ilişkin olarak konunun idare mahkemesinin görevinde bulunduğundan bahisle görev ret olarak karara bağlanmış, konuyu inceleyen … İdare Mahkemesi … gün, E:…, K:… sayılı kararla uyuşmazlığın vergi mahkemelerinin görevinde bulunduğundan bahisle davayı görev yönünden reddederek, görevli yargı yerinin belirlenmesi amacı ile dosyanın … Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, sözkonusu kararın davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine … gün, Temyiz No:… sayılı kararla da görev ret kararının temyiz edilemeyeceğinden bahisle temyiz isteminin incelenmeksizin reddine karar vermiş olup, sözü edilen bu kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 48 inci maddesinde temyiz dilekçeleri üzerine ne gibi işlemler yapılabileceği belirtilmiş olup söz konusu madde hükümlerinin incelenmesinden, süresinde temyiz isteminde bulunulmaması veya gerekli harç ve giderlerin verilen süre içinde tamamlanmaması halinde mahkemenin temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verebileceği belirtilmiştir. Maddede, temyiz istemleri üzerine mahkemelerin temyiz istemlerinin incelenmeksizin reddine karar verebilecekleri haller belirtilen nedenlerle sınırlandırılmıştır. Bunlar arasında görev ret kararları bulunmamaktadır. İdari yargı yerinin görevli olduğu durumlarda mahkemelerin verecekleri görev ret kararlarının temyiz edilmesi halinde temyiz isteminin incelenmeksizin reddine karar verecek olan yargı yeri Danıştay’ın ilgili dairesidir.
Olayda mahkeme kendi görevini aşan bir konuda karar vermiş olduğundan temyiz isteminin kabulü ile temyiz konusu kararın bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : İdare mahkemesinin … tarih ve Temyiz No:… sayılı kararının kaldırılması; … tarih ve … sayılı kararına karşı yapılan temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlıkta, bir yandan davanın görev yönünden reddi ve görevli yargı yerinin belirlenmesi amacıyla dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine dair idare mahkemesi kararının; diğer yandan aynı mahkemece verilen, bu karara karşı yapılan temyiz isteminin incelenmeksizin reddine dair kararın temyizen tetkiki ile bozulması istenilmektedir.
İdari yargı içindeki ilk derece mahkemelerinin, yapılan temyiz başvuruları hakkında hangi hallerde hüküm tesis edebilecekleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 48. maddesinde sınırlı olarak sayılmış olup, anılan maddenin 2. bendinde, temyiz dilekçelerinin üçüncü madde esaslarına göre düzenlenmemiş olması halinde eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlatılması hususunun kararı veren Danıştay veya mahkemece ilgiliye tebliğ olunacağı, bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına Danıştay veya mahkemece karar verileceği; 6. bendinde de, temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamının ödenmemiş olması halinde kararı veren mahkeme veya Danıştay daire başkanı tarafından verilecek onbeş günlük süre içerisinde tamamlanmasının, aksi halde temyizden vazgeçilmiş sayılacağı hususunun temyiz edene yazılı olarak bildirileceği, verilen süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkemenin veya ilk derece olarak davaya bakan -3- Danıştay dairesinin, kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar vereceği; temyizin kanuni süre geçtikten sonra yapılması halinde de karar veren mahkemenin veya ilk derece mahkemesi olarak davaya bakan Danıştay dairesinin temyiz isteminin reddine karar vereceği hükme bağlanmıştır.
Anılan madde hükmünden, ilk derece mahkemelerinin, yapılan temyiz başvuruları üzerine ancak maddede sayılan üç halde karar verebilecekleri; bunlar dışında, temyiz başvuruları üzerine ancak temyiz mercii olan Danıştay’ın hüküm tesis edebileceği anlaşıldığından, idari yargının görevli olduğu konularda, davanın görev yönünden reddine ilişkin kararlara karşı yapılan temyiz istemini inceleme yetkisi Danıştay’ın olup, ilk derece mahkemesinin bu hususta hüküm tesis etmeye yetkisi yoktur.
Bu durumda, idare mahkemesince verilen temyiz isteminin incelenmeksizin reddine dair kararın kaldırılması gerekmektedir.
İdare mahkemesi tarafından verilen, davanın reddi ve dosyanın Konya Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine dair karara gelince;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasında, dava dilekçesinin, mahkemelerde ilk inceleme aşamasında, a) görev ve yetki, b) İdari merci tecavüzü, c) ehliyet, d) İdari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken işlem olup olmadığı, e) Süre aşımı, f) Husumet, g) 3.ve 5. maddelerine uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği, bu hususlara aykırı olan dilekçeler hakkında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı, aynı Kanunun “İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar” başlıklı 15. maddesinin 1/a bendinde de, 14. maddenin 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesine karar verileceği, 43. maddesinin 1/b bendinde ise, görevsizlik sebebiyle dosyanın gönderildiği mahkeme kendisini görevsiz veya yetkisiz gördüğü takdirde, sözkonusu mahkeme ile ilk görevsizlik veya yetkisizlik kararını veren mahkemenin aynı bölge idare mahkemesinin yargı çevresinde bulunması halinde uyuşmazlığın bölge idare mahkemesince çözümleneceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda bahsedilen 15.maddenin 4001 sayılı Kanunun 7. maddesi ile değişik 4. fıkrasında ise, bu maddenin 1/a bendinde belirtilen idari yargının görevli olduğu konularda davanın görev ve yetki yönünden reddine ilişkin kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamayacağı belirtilmiştir. Olayda, uyuşmazlık konusu atıksu ücretinin terkini ve bunun dayanağı olan tarifenin iptali istemiyle vergi mahkemesinde açılan davanın idare mahkemesine gönderilmesi üzerine bu mahkeme tarafından, uyuşmazlığın vergi mahkemesince çözümlenmesi gerektiği belirtilerek verilen, davanın görev yönünden reddi ile dosyanın Konya Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesine ilişkin karara karşı temyiz yolu kapatılmış olduğundan temyiz istemini inceleme olanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … tarih ve Temyiz No:… sayılı kararının kaldırılmasına, aynı mahkemenin … tarih ve … sayılı kararının bozulmasına ilişkin temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddine 6.10.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.