9. Daire 1995/3979 E. , 1996/3385 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1995/3979
Karar No: 1996/3385
Temyiz İsteminde Bulunan : Eminönü Vergi Dairesi Müdürlüğü – İSTANBUL
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Konut inşa etmek amacıyla 2982 sayılı Kanundan yararlanılarak tapu harcı ödenmeksizin satın alınan taşınmazın bir kısmının başka bir kooperatife satılması nedeniyle anılan Kanunun ihlal edildiğinden bahisle iktisap sırasında alınmayan harcın kaçakçılık cezalı ve gecikme faizi ile birlikte tahsili üzerine iadesi istemiyle açılan davayı; 2982 sayılı Kanunun 3393 sayılı Kanunla değişik 3.maddesi ile 1163 sayılı Kanunun 70. ve 72. maddelerine göre, 2982 sayılı Kanunun amacının konut yapımını teşvik olduğu ve arsa temininin her türlü vergi, resim ve harçtan istisna tutulduğu, ayrıca 7 veya daha çok kooperatifin aralarında birlik kurabilecekleri, aynı birliğe bağlı olan kooperatiflerin konut yapmak amacı ile birinin diğerine arsa satmasının 2982 sayılı Kanunun 3.maddesini ihlal ettiği anlamına gelmeyeceği, bu nedenle tahsil edilen cezalı harcın yerinde olmadığı gerekçesiyle kabul ederek tapu harcı, kaçakçılık cezası ve gecikme faizinin red ve iadesine hükmeden … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; olayda 2982 sayılı Kanunun ihlal edilmesi nedeniyle tahsil edilen cezalı harcın ve gecikme faizinin yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti : Cevap verilmemiştir.
Savcı …’in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’nın Düşüncesi : Uyuşmazlıkta, iktisap edilen taşınmazın bir kısmı konut yapılmaksızın satıldığından, 2982 sayılı Kanunun 8.maddesi uyarınca iktisap sırasında alınmayan harcın kaçakçılık cezalı olarak tahsili yerinde olup, mahkeme kararının bu kısmında isabet bulunmamaktadır.
Ancak olayda ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilmiş bir vergi bulunmadığından 213 sayılı Kanunun 112.maddesi uyarınca gecikme faizi tahsili mümkün değildir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin kısmen reddi, kısmen kabulü ile vergi mahkemesi kararının kaçakçılık cezalı tapu harcına ilişkin kısmının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dosyanın incelenmesinden; yükümlü kooperatif tarafından 18.1.1988 tarihinde konut yapılmak amacıyla arazi satın alındığı ve 2982 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanılarak tapu harcı ödenmediği, sözkonusu arazinin muhtelif parsellere ifrazından sonra yeterince ortak kaydedilememesi nedeniyle ve yapılmakta olan konutların finansmanında kullanılmak üzere bir bölümünün aynı üst birliğe bağlı … Kooperatifine satıldığı, ancak satış işleminden önce vergi dairesi müdürlüğünden, arazinin iktisabı sırasında ödenmeyen tapu harcının kaçakçılık cezası ve gecikme faizi ile birlikte ödenmesi şartıyla satışa izin verileceğinin öğrenilmesi üzerine önceden ödenmeyen harcın kaçakçlık cezalı ve gecikme faizli olarak ihtirazi kayıtla ödendiği ve daha sonra da iadesi istemiyle dava açıldığı, Mahkemece terkin ve iadesine karar verilmesi üzerine temyizen Danıştaya gelindiği anlaşılmaktadır.
2982 sayılı Kanunun cezalar başlığını taşıyan ve olay tarihinde yürürlükte olan 8.maddesinin 1.fıkrasının (a) bendinde; bu Kanunda yer alan muafiyet ve istisnalardan, konut inşaatı yapmak için yararlananların 9.maddede yazılı süre içinde konut inşaatına başlayıp projenin % 50 sini tamamlamamaları veya konut dışında herhangi bir inşaat yapmaları veya inşa ettikleri binayı konut dışında başka bir amaçla kullanmaları halinde daha önce alınmayan vergi, resim ve harçların Vergi Usul Kanununa göre kaçakçılık cezalı olarak tahsil edileceği hükme bağlanmıştır.
Anılan madde gereğince herhangi bir şekilde ivazlı veya ivazsız surette sahip olunan arsa veya arazi dolayısıyla vergi, resim ve harçtan muaf olunabilmesi için arsa veya arazinin, iktisap eden tarafından konut inşatına tahsis edilmesi ve kanunda belirtilen sürenin sonuna kadar projenin % 50 sinin tamamlanması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta satın alındıktan sonra ifraz edilen taşınmazın bir kısmının kanunda öngörüldüğü şekilde konut inşaatına başlanmadan aynı üst birliğe bağlı başka bir kooperatife konut yapılmak üzere satıldığı görüldüğünden, konut yapılmadan, yani kanunda yazılı amaç gerçekleştirilmeden satılan taşınmazın iktisabı sırasında alınmayan her türlü vergi, resim ve harçların olay tarihinde yürürlükte olan yasa hükmüne uygun olarak kaçakçılık cezalı olarak istenmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır.
İktisap edilen taşınmazın bir bölümünün aynı üst birliğe bağlı başka bir kooperatife satılması bu sonucu değiştirmeyecektir. Zira olayda kooperatiflerin üst birlikleri ile olan ilişkileri nedeniyle bir devir sözkonusu olmayıp, yükümlü kooperatifin finansman ihtiyacından dolayı aynı birliğe bağlı olsa bile, başka bir kooperatife yapılan bir devir hali mevcuttur.
Bu halin, konut yapma vaadini gerçekleştirmeksizin arsanın tamamının yada bir kısmının ayrı bir gerçek ya da tüzel kişiliğe satışından herhangi bir farkı bulunmadığı için satılan kısma isabet eden ve iktisap sırasında alınmayan harcın yükümlüden istenmesi yasa hükmü gereği olup, bu durum yasa ile güdülen amaca da uygun düşmektedir. Yasanın amacı dikkate alındığında, kooperatiflerin kendilerine yetecek miktardan daha fazla arazi yada arsa edinmemeleri esas olduğundan, fazlasının çeşitli nedenlerle satılması yukarıda değinildiği gibi herhangi bir diğer satıştan farklılık arzetmemektedir.
Ancak yükümlü kooperatif tarafından satın alınan taşınmazın tamamı satılmayıp bir kısmı satılmış olduğundan ve sadece satılan kısım nedeniyle 2982 sayılı Kanun hükümlerinin ihlali söz konusu olduğundan, taşınmazın satılan bölümüne isabet eden kısmı için cezalı tapu harcı alınması gerekmektedir.
Dosyadaki belgelerden ise iktisap edilen taşınmazın tamamı için mi yoksa konut yapılmaksızın satılan kısmı için mi tapu harcı tahsil edildiği anlaşılamadığından vergi mahkemesince bu hususun araştırılması ve sonucuna göre karar verilmesi icabetmektedir.
Öte yandan, olayda ayrıca gecikme faizi tahsil edilmiş ise de; ortada ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilmiş bir vergi bulunmadığından uyuşmazlığa 213 sayılı Kanunun 112.maddesinin uygulanması mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kısmen kabulüne … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının kaçakçılık cezalı tapu harcı yönünden bozulmasına, gecikme faizine ilişkin temyiz isteminin reddine, dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 5.11.1996 gününde oybirliği ile karar verildi.