9. Daire         1994/615 E.  ,  1995/520 K.
Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 520
Esas Yılı : 1994
Esas No : 615
Karar Tarihi : 10/03/995
TAKOMETRE TAKMAYACAK BAZI TİCARİ ARAÇ SAHİPLERİNİN BELEDİYE SINIRLARI DIŞINA ÇIKMAYACAKLARI YOLUNDA VERECEKLERİ TAAHHÜTNAMELERDEN HARÇLAR KANUNU VE DAMGA VERGİSİ KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE MAKTU HARÇ VE DAMGA VERGİSİ ALINMASI GEREKTİĞİ HK.

Takometre takmayacak bazı ticari araç sahiplerinin belediye sınırları dışına çıkamayacakları yolunda verecekleri taahhütnamelerde aracın kasko sigorta değeri üzerinden nisbi harç ve nisbi damga vergisi alınması gerektiği yönündeki Türkiye Noterler Birliğinin 3.12.1993 gün ve 93 sayılı genelgesinin, bir araca takometre takılıp takılmamasına ilişkin taahhüdün o aracın aynına yönelik olduğunun kabulünün mümkün olmadığı, bu nedenle böyle bir taahhütnamede Harçlar Kanununun 42.maddesine göre değer gösterme zorunluluğu bulunmadığından taahhütnamede değer gösterilmesi suretiyle nisbi harç ve nisbi damga vergisi alınmasının yasal olmadığı ileri sürülerek iptali isteminden ibarettir.
Dava, takometre takmayacak bazı ticari araç sahiplerinin belediye sınırları dışına çıkmayacakları yolunda verecekleri taahhütnameler için aracın kasko sigorta değeri üzerinden nisbi harç ve nisbi damga vergisi alınması gerektiği yönündeki Maliye Bakanlığının yazısını duyurmaya yönelik Türkiye Noterler Birliğince yayınlanan 3.12.1993 gün ve 93 sayılı Genelgenin iptali istemiyle açılmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 38.maddesinin 1.fıkrasında, noter işlemle rinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanların noter harç larına tabi olduğu, 41.maddesinde noter harçlarının (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nisbi, işlemin nev’i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınacağı hükme bağlanmış, anılan kanunun 42.maddesinde ise, değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlığın esas olduğu, menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nev’i mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin mecburi olduğu belirtilmiş, ayrıca 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1.maddesiyle, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazı lı kağıtların Damga Vergisine tabi olduğu, 10.maddesiyle de, damga ver
gisinin nisbi veya maktu olarak alınacağı, nisbi vergide kağıtların nev’i ve mahiyetlerine göre bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu ver gide kağıtların mahiyetlerinin esas olduğu hükmü getirilmiş bulunmaktadır.
Diğer taraftan, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 31.maddesinde, Kamyon, çekici ve otobüslerde takometre bulundurulması ve kullanılır durumda olmasının mecburi olduğu belirtilmiş, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 114.maddesinin (e) bendinde ise, şehiriçi ve banliyo ve yolcu nakliyatı yapan otobüs, kamyon ve çekici türündeki taşıtlarda ta kometre bulundurma mecburiyetinin aranmayacağı açıklanmış bulunmaktadır. Gerek Karayolları Trafik Kanununda gerekse Karayolları Trafik Yönetmeliğinde, bu tür araç sahiplerinin taahhütname verecekleri yönünde herhangi bir düzenleme yapılmadığı görülmektedir.
Yukarıda açıklanan hükümler karşısında noterde yapılan işlem sırasında düzenlenen belge nedeniyle nisbi harç ve damga vergisi alınabilmesi için bu belgenin bir tahhütname niteliğinde olması ve bir bedel içerme si gerekmektedir.
Türk Hukuk Lügatında “Taahhüt; kendi nam ve hesabına hakiki bir şahsa veya hususi yahut amme hükmi şahsına karşı mukaveleli veya mukavelesiz bir işin yapılmasının veya bir malın tesliminin hakiki veya hükmi şahıslar tarafından teruhte edilmesidir” şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanımlamaya göre taahhütnamenin varlığı için bir işin yapılması veya bir malın tesliminin söz konusu olması gerekmektedir.
Olayda, takometre takmayacak bazı ticari araç sahiplerinin araçlarını belediye sınırları dışına çıkarmayacakları yolunda verecekleri belgede her nekadar noter tarafından taahhütname başlığı konulmuş isede, içeriği itibariyle herhangi bir malın teslimi veya bir işin yapılmasına yönelik bulunmaması nedeniyle bu belgeyi harçlar Kanununun 42.maddesinde yer alan taahhütname olarak kabul etmek mümkün değildir. Nitekim yukarıda değinilen Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetme liğinde bu tür araç sahiplerinden taahhütname alınacağına dair bir hüküm bulunmadığı gibi, idare tarafından da yapılan işlem sırasında başlangıçta resmi bir belge düzenlenmesi zorunluluğu getirdiği halde bila hare bu işlemin bir dilekçe ile tevsik edileceği belirtilmiş bulunmaktadır. Bu uygulamada başlangıçta noterde düzenlenmesi istenilen belgenin bir taahhütname olmadığının göstergesidir.
Açıklanan nedenlerle gerek Harçlar Kanunu gerek Damga Vergisi Kanunu hükümlerine göre noterde düzenlenen belge için maktu harç alınması gerekeceğinden, aksini içeren Maliye Bakanlığının … gün ve … sayılı yazısını duyurmaya yönelik Türkiye Noterler Birliğince yayınlanan 3.12.1993 gün ve 93 sayılı Genelgenin iptaline karar verildi.