9. Daire 1994/3253 E. , 1994/3633 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1994/3253
Karar No: 1994/3633
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Beşocak Vergi Dairesi Müdürlüğü-ADANA
İstemin Özeti : Yükümlü şirket adına Kasım 1990 dönemine ilişkin olarak tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisine karşı açılan davayı; tarhiyatın dayanağı inceleme raporunun eki 27.8.1992 tarihli tutanakta,3787 sayılı yasa hükmüne uygun olarak matrah artırımında bulunulduğu yönünde bir beyanın bulunmadığı, buna karşılık vergi incelemesinin 3787 sayılı yasanın yürürlüğü girmesinden önce 3.2.1992 tarihinde başladığı, buna göre incelemeye başlandıktan sonra yapılan matrah artırımı talebinin kabulünün mümkün olmadığı, öte yandan, dava konusu cezalı tarhiyat hesaplanmasına ilişkin matrah farkının miktarına ve bulunuş şekline yönelik herhangi bir itirazda bulunulmadığından yapılan cezalı tarhiyatın yasal olduğu gerekçesiyle reddederek cezalı tarhiyatı onayan … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; 3787 sayılı kanunun yürürlük tarihinden önce incelemeye başlanmadığı, matrah artırımında bulunulması sebebiyle incelemenin dayanaksız olduğu ileri sürülerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Yasal dayanaktan yoksun istemin reddi gerektiği yolundadır.
Savcı …’nin Düşüncesi : Uyuşmazlık Beşocak Vergi Dairesi mükellefi bulunan davacı şirket nezdinde Maliye Hesap Uzmanlığının … gün … sayılı yazısı üzerine incelemeye başlanılıp Haziran 1991 tarihinden itibaren mükellefi oldukları Seyhan Vergi Dairesine verdikleri dilekçe ile 3787 sayılı Kanundan yararlanarak matrah artırımında bulunan yükümlü adına inceleme neticesi re’sen kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarhiyatı yapılmasından kaynaklanmakta olup tarhiyatın kaldırılması talebi ile açılan davanın reddine ilişkin vergi mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
3787 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Tahsilatının Hızlandırılması ve Matrah Artırımı Hakkında Kanun, 3 Nisan 1992 tarihli ve 21191 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak aynı gün yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Kanunun 4 ncü maddesi inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan vergi, resim ve harçlarla ilgilidir. Maddede; 1.1.1992 tarihinden önceki dönemlere ve beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin olarak Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanıldığı halde, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edileceği, bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilecek vergilerin tamamı ile kesilecek cezalar ve hesaplanacak gecikme faizinin % 10 unun, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde gecikme faizi ve vergi cezalarının % 90 ının tahsilinden vazgeçileceği belirtilmiştir.
Söz konusu maddede “incelemeye başlama”dan ne anlaşılması gerektiği de belirtilmiştir. Madde hükmüne göre incelemeye başlamadan söz edilebilmesi için bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mükellef nezdinde incelemeye başlama tutanağının alınması, mükellefe davet veya defter ve belgelerinin istenmesi yazısının tebliğ edilmiş olması, matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi ya da defter ve belgelerin incelenmek üzere denetim elemanına teslim edilmesi gerekmektedir.
Olayda Beşocak Vergi Dairesine kayıtlı yükümlü nezdinde Maliye Hesap Uzmanlığının … gün ve … sayılı yazıları gereği incelemeye başlanmış olup mükellef nezdinde inceleme yapılmasını öngören söz konusu yazı, 3787 sayılı Yasanın 4 ncü maddesinde belirtilen incelemeye başlama halleri kapsamı içinde kabul edilemeyeceğinden Kanunun yürürlüğe girdiği 3.4.1992 tarihinden önce mükellef nezdinde incelemeye başlanıldığından söz edilmesine ve söz konusu madde hükmü uyarınca tarhiyat yapılmasına olanak bulunmamaktadır.
Diğer taraftan yükümlü şirketin 28.4.1992 günlü dilekçe ile Seyhan Vergi Dairesi Müdürlüğüne başvurarak 3787 sayılı Kanunun matrah artırımı ile ilgili hükümlerinden yararlanmak istediğini bildirdiği ancak söz konusu vergi dairesince dilekçenin sehven ilgili Beşocak Vergi Dairesine gönderilmediği dosyanın incelenmesinden anlaşılmaktadır.
Bu durumda 3787 sayılı Kanun’un 7 nci maddesi uyarınca yapılmış matrah artırımı talebinin kabulü ve söz konusu madde hükmü uyarınca işlem yapılması gerekli olup, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce incelemeye başlandığı gerekçesi ile yapılan tarhiyatı onayan vergi mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin kabulü ile temyiz konusu kararın bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : 3.2.1992 tarihli mükellef nezdinde incelemeye başlanılmasını öngören yazı, 3787 sayılı Kanunun 4. maddesinde belirtilen incelemeye başlama halleri kapsamında kabul edilemeyeceğinden ve yasanın yürürlüğünden önce incelemeye başlandığından söz edilmesine imkan bulunmadığından tarhiyatın onanması yönünde verilen mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, yükümlü şirket adına tarh edilen kaçakçılık cezalı katma değer vergisini onayan vergi mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
3.Nisan.1992 tarihinde yürürlüğü giren 3787 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Tahsilatının Hızlandırılması ve Matrah Artırımı Hakkında Kanunun 4. maddesinin ilk fıkrasında 1.1.1992 tarihinden önceki dönemlere ve beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin olarak Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanıldığı halde, kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edileceği, son fıkrasında ise,bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mükellef nezdinde ise başlama tutanağının alınması,mükellefe davet veya defter ve belgelerin istenmesi yazısının tebliğ edilmiş olması, matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi ya da defter ve belgelerin incelenmek üzere denetim elemanına teslim edilmesi hallerinin incelemeye başlama sayılacağı, belirtilmiştir.
Olayda, Beşocak Vergi Dairesine kayıtlı yükümlü nezdinde incelemeye başlanmasını öngören Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulunun … gün ve … sayılı görevlendirme yazısının, yukarıda açıklanan “incelemeye başlanılmış sayılan haller” kapsamında değerlendirilemeyeceği açık bulunduğundan, kanunun yürürlüğe girdiği 3.4.1992 tarihinden önce yükümlü nezdinde incelemeye başlandığından söz edilmesine ve söz konusu madde hükmü uyarınca tarhiyat yapılmasına olanak bulunmamaktadır.
Öte yandan, Seyhan Vergi Dairesi Müdürlüğünün 7.1.1994 tarihli yazısından yükümlünün 28.4.1992 tarihli dilekçe ile 3787 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak için matrah artırımı talebinde bulunduğu ve tahakkuk eden vergileri de ödediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 3787 sayılı Kanun hükümleri uyarınca yapılmış olan matrah artırımı talebinin kabulü ve uyuşmazlığın buna göre çözümlenmesi gerekirken, tarhiyatın yazılı gerekçe ile onanmasında isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 27.9.1994 gününde oybirliği ile karar verildi.