9. Daire 1994/212 E. , 1994/3996 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1994/212
Karar No: 1994/3996
Temyiz İsteminde Bulunan Taraflar:1- …
2-Gölcük Vergi Dairesi Müdürlüğü- KOCAELİ
İstemin Özeti : Yükümlü ve diğer hissedarları adına kayıtlı taşınmazın 2982 sayılı yasa hükümlerine göre kat karşılığı konut yapılması amacıyla …-lira bedelle … Kooperatifine 19.1.1988 tarihinde satılması ve sözkonusu kooperatifin ise taahhüdünü yerine getiremeyeceğini bildirmesi üzerine, 2.1.1989 tarihinde taşınmazı diğer hissedarların hisseleriyle birlikte …-lira bedel karşılığında satın alan yükümlünün beyan ettiği değerin rayiç bedele göre düşük bulunması nedeniyle ikmalen tarh edilen kaçakçılık cezalı tapu harcına karşı açılan davayı; 492 sayılı Harçlar Kanununun 57.maddesiyle göndermede bulunulan 4 sayılı tarifenin 20/a maddesi hükmüne göre gayrimenkullerin devir ve temlikinin rayiç bedel üzerinden harca tabi tutulduğu, rayiç bedelin ise bina ve arazinin beyan tarihindeki normal alım-satım bedeli olduğu, olayda 19.1.1988 tarihinde … liraya satılan bir yerin bir yıl sonra …-liraya devredilmesi mümkün olmadığından taşınmazın satış tarihindeki rayiç bedelinin …-liradan, aşağı olamayacağının kabulü zorunlu olup, yapılan tarhiyatta yasa hükümlerine aykırılık bulunmadığı, ancak davacı tarafından tamamı satın alınan sözkonusu taşınmazın 1/4 hissesi, daha önce 2982 sayılı yasa hükümlerinden yararlanılmak suretiyle konut inşa edilmek amacıyla kooperatife devredildiğinden ve kooperatifin amacını gerçekleştirememesi sonucunda konut yapılmadan davacıya satışı yapılmak suretiyle geri verildiğinden, bu işlemin 2982 sayılı yasanın 3.maddesinde belirtilen “geri verme” kapsamı içinde düşünülerek tapu harcına tabi tutulamayacağı, bu durumda uyuşmazlık konusu tarhiyatın davacının hissesine isabet eden (..:…=)…-lira tapu harcının mahsubundan sonra kalan …-lira üzerinden kaçakçılık cezalı olarak tadili icabedeceği gerekçesi ile kısmen kabul ederek …-lira ile bağlı cezayı kaldıran, fazlasına ilişkin kısmını onayan … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; yükümlü tarafından … Kooperatifince arazi satılmayıp geri verildiğinden tapu harcı tarh edilemeyeceği, vergi dairesi tarafından ise, 2982 sayılı Kanunun 3.maddesinde açıklanan hüküm karşısında yükümlünün konut yapılması amacıyla bir taahhüdünün bulunmadığı, satış değeri eksik gösterilen taşınmazdan dolayı yapılan tarhiyatta yasal isabetsizlik bulunmadığı iddiası ile bozulması isteminden ibarettir.
Savunmanın Özeti : Taraflar temyiz isteminin reddini talep etmektedirler.
Savcı …’ın Düşüncesi: İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, taraflar temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan, Vergi Mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’nun Düşüncesi: Uyuşmazlık yükümlü ve hissedarları adına kayıtlı taşınmazın konut edinme amacıyla … Kooperatifine devri sırasında 2982 sayılı Kanunun 2.maddesine göre tapu harcının alınmadığı, daha sonra sözkonusu kooperatifin amacının gerçekleştirememesi üzerine aynı taşınmazın davacıya daha düşük değerle devredilmesi üzerine vergi dairesince tarhedilen kaçakçılık cezalı tapu harcına karşı açılan davayı, davacının hissesi itibariyle devir işleminin 2982 sayılı yasanın 3.maddesinde belirtilen “geri verme” kapsamı içinde kaldığı, bu kısmın istisna kapsamına girdiği, diğer kısmının ise bu kapsam dışında kaldığı gerekçesi ile kısmen kabul kısmen reddeden vergi mahkemesi kararının taraflarca bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
2982 sayılı Kanunun amacı 1.maddesinde açıklanmıştır. Bu amaçtan dolayı yükümlü ve hissedarlarının işlemden dolayı tapu harcına tabi tutulmaması gerekmektedir. İkinci işleme gelince, yükümlü sözkonusu yeri konut edinme amacıyla almadığı gibi aynı yıl içinde daha düşük değerle satın aldığı ve bu satış işleminin ise 2982 sayılı yasadan yararlanacağı anlamına gelmeyeceğinden adına yapılan tarhiyatta yasal isabetsizlik bulunmadığı, bu nedenle yükümlü temyiz isteminin reddinin, vergi dairesi temyiz isteminin ise kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Yükümlünün temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar mahkeme kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte görülmemiştir.
Vergi Dairesi Temyiz istemine gelince; 492 sayılı Harçlar Kanununun 57.maddesiyle göndermede bulunulan 4 sayılı tarifenin 20/a maddesinde, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere Emlak Vergisi değeri üzerinden devir eden ve devir alan için ayrı ayrı binde 40 nispetinde tapu harcı alınacağı hükme bağlanmıştır.
2982 sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi,Resim ve Harç istisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanunun 1.maddesinde, kanunun amacının, konut inşaatı ile kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımların, vergi,resim ve harç istisna ve muaflıkları yoluyla teşviki olduğu belirtilmiş, 3.maddesinde de, konut inşaatı veya kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlar için arazi veya arsa tedariki ile ilgili olarak ivazlı veya ivazsız devir, temlik, kamulaştırma, alım, satım, geri verme işlemleri ve bu işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtların aynı kanunun 2.maddesinde belirtilen vergi,resim ve harçlardan istisna edildiği hükme bağlanmıştır.
Açıklanan bu hükümlerin birlikte incelenmesinden konut inşaatı veya konut inşaatından dolayı arsa veya arazi tedarik etmenin emlak vergisi, harçlar ve resimlerden istisna olduğu, bu amacın dışına çıkılarak işlem yapılması halinde ise, ilgili kanunlara göre vergilendirmenin zorunlu olduğu sonucuna varılmaktadır.
Olayda yükümlü ve diğer hissedarları adına kayıtlı taşınmazın 2982 sayılı yasa hükümlerine göre kat karşılığı konut yapılması amacıyla …-lira bedelle … Kooperatifine 19.1.1988 tarihinde satıldığı, bu satış sırasında her iki tarafın da 2982 sayılı yasanın öngördüğü muafiyet ve istisna hükümlerinden yararlandırılarak Tapu Harcının alınmadığı, ancak sözkonusu kooperatifin taahhüdünü yerine getirememesi üzerine aynı taşınmazın sözü edilen kooperatif tarafından 2.1.1989 tarihinde …-lira bedelle davacıya satıldığı ve bu satıştan dolayı vergi dairesince sözü edilen taşınmazın satış değerinin eksik gösterildiği ileri sürülerek ikmalen kaçakçılık cezalı tarhiyat yapıldığı anlaşılmış olup, konut edinme amacı dışında adı geçen kooperatiften satın alınan taşınmazdan dolayı yükümlünün tapu harcına tabi tutulması yerindedir. Bu durumda vergi mahkemesince söz konusu satışla ilgili devir işleminin 2982 sayılı yasanın 3.maddesinde belirtilen “geri verme” kapsamı içinde düşünülerek 1/4 hisseye isabet eden tarhiyatı terkin etmesinde yasal isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle yükümlü temyiz isteminin reddine, Vergi Dairesi temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulmasına, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 19.10.1994 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
AZLIK OYU : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen hususlar mahkeme kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden taraflar temyiz isteğinin reddi gerekeceği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.