9. Daire 1994/161 E. , 1994/3687 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 1994/161
Karar No: 1994/3687
Temyiz İsteminde Bulunan Taraflar : 1) …
Vekili : …
2) Akhisar Vergi Dairesi Müdürlüğü Akhisar / MANİSA
İstemin Özeti: Yem, tavuk, yumurta imal-satış ve ihracat işiyle uğraşan yükümlünün Şubat/1991 işlemlerinin incelenmesi sonucu, stokta bulunan emtiaların bünyesinde bulunan Katma Değer Vergisinin vergi iadesi yoluyla haksız yere iade edildiğinden bahisle tarholunan kaçakçılık cezalı Katma Değer Vergisine karşı açılan davayı; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesinin 3297 sayılı Kanunla değişik 2. fıkrasında, bir vergilendirme döneminde indirilecek Katma Değer Vergisi toplamı, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan Katma Değer Vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunup iade edilmeyeceği, şu kadar ki, 28. madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranı indirilen temel ada maddelerinde, indirilmeyen verginin iade olunacağının hükme bağlandığı, madde hükmüne göre, temel gıda maddelerine ilişkin olarak indirimle giderilmeyen verginin iadesinin, a) Bakanlar Kurulu kararıyla vergi nisbetinin indirilmesi, b) Bu verginin ilgili dönemde indirimle giderilmemesi, koşullarına bağlanmış olduğu, Kanun koyucu bu madde hükmüyle, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanarak yüklenilen ve vergi nisbetinin indirilmesi nedeniyle ilgili dönemde yapılan vergiye tabi (satış) işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirim yoluyla giderilmesi mümkün olamayacak verginin iadesinin amaçlandığı, diğer taraftan, söz konusu iade imkanından yararlanabilmek için alışlar ve diğer işlemler nedeniyle yüklenilen verginin, bu malların satıldığı dönemde vergili işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirim suretiyle giderilememesinin gerektiği, olayda, yükümlü şirket tarafından satın alınan emtia nedeniyle yüklenilen Katma Değer Vergisinin tamamının, emtianın alındığı dönemde iade konusu yapıldığı, yukarıda belirtilen yasa hükmünden istifade edilerek indirimle giderilemeyen verginin emtianın alındığı dönemde iade konusu yapılabilmesi için bu emtianın Katma Değer Vergisi nisbetinin Bakanlar Kurulu kararıyla düşünülmesi suretiyle alışta ödenen verginin, satışta alınamaması gerektiği gibi, nitekim 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesinin 3297 sayılı Kanunla değişik 2. fıkrasından önce Katma Değer Vergisi oranları sık sık değişmiş olduğundan, bu değişim nedeniyle yükümlülerin üzerinde kalan vergi yükünün kaldırılmasının amaçlandığı, bu durumda, emtia alışında yüklenilen ve Katma Değer Vergisi dönemlerinde vergili işlemler üzerinden hesaplanacak vergiden indirim yoluyla giderilmesi mümkün olan Katma Değer Vergisinin, yüklenildiği dönemde iade konusu yapılmasının Kanunun anlam ve amacına uygun olmadığı, kaçakçılık cezasına gelince; tarhiyata konu Katma Değer Vergisinin, tamamen mükellefin defter ve belgelerinden tespit edildiği anlaşıldığından, tarhiyata kusur cezası kesilmesinin daha uygun olacağı sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle kısmen kabul ederek, tarhiyatı tadilen onayan … Vergi Mahkemesinin … gün ve K: … sayılı kararının; yükümlü şirket tarafından; indirim için, satın alınmış mal veya hizmetin satılmış ve bu vesile ile satış bedeli üzerinden verginin tahsil edilmiş olmasının aranmayacağı gibi belli bir dönemde alınan malların tamamı stok olarak işletme bünyesinde kalıyor olsa bile başka satışlar dolayısıyla yüklenilmiş verginin bulunması halinde bu vergiden indirimin yapılabileceği, Vergi Dairesi Müdürlüğünce ise; Vergi Usul Kanununun 30. maddesine göre re’sen tarh edilen vergilere kaçakçılık cezasının uygulanması gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Cevap verilmemiştir.
Savcı …’ın Düşüncesi: Uyuşmazlık, yem, tavuk ve yumurta imal satış ve ihracatıyla uğraşan yükümlü şirketin, emtia alım ve giderleri nedeniyle yüklendiği katma değer vergisinden indirimle giderilemeyen kısmının, bu malların satışından önce iade konusu yapıp yapmayacağına ilişkin bulunmaktadır. Yükümlü şirket adına yapılan vergi iadelerinin hasız yapıldığından bahisle geri istenmesi nedeniyle 1990 yılı Şubat ayı için salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisi, Vergi Mahkemesince vergi aslının onaylanması, kaçakçılık cezasının ise kusur cezasına çevrilmesi suretiyle tadilen tasdik edilmiş olup bu kararın yükümlü şirket ve vergi dairesince karşılıklı olarak temyizen incelenmesi istenilmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanununun 29 ncu maddesinin 2 nci fıkrasında, temel gıda maddeleri ile ilgili olarak indirilemeyen katma değer vergisinin iade edileceği hususu açıkça belirtilmiş olup, bu konu ile ilgili olarak çıkarılan 24, 26, 28 ve 36.nolu katma değer vergisi tebliğlerinde stokların bünyesinde bulunan katma değer vergisinin ilgili dönemde indirim konusu yapılmayacağı konusunda bir açıklama bulunmamaktadır.
Bu nedenle yem, tavuk, yumurta üretimi ve satışı ile uğraşan yükümlü şirketin, katma değer vergisi ödemek suretiyle temin ettiği girdileri dolayısıyla yüklendiği katma değer vergilerinin tamamını indirim konusu yapmasında ve indirilemeyen kısmı ise iade olarak almasında yasaya aykırılık bulunmadığından, yükümlü şirket adına haksız iade aldığından bahisle kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarhiyatı yapılmasında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle yükümlü şirket temyiz isteğinin kabulü ile tarhiyatı kaçakçılık cezasını kusura çevirerek tadilen onayan Vergi Mahkemesi kararının bozulması, bu durumda vergi dairesinin cezaya ilişkin temyiz isteğinin ise reddi gerekeceği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29/2. maddesinde, temel gıda maddeleri ile ilgili olarak indirilemeyen Katma Değer Vergisinin iade olunacağı hükme bağlanmıştır.
Bu madde hükmünden sadece satışlarının tamamı temel gıda maddeleri satışı olan yükümlülerin faydalanabilecekleri açıkca belirtilmektedir.
Olayda, satışlarının tamamına yakını temel gıda maddelerinden oluşan yükümlü şirketin Katma Değer Vergisi ödemek suretiyle temin ettiği girdiler nedeniyle yüklendiği vergilerin tamamını indirim konusu yapmasında ve indirilmeyen kısmı ise iade olarak almasında anılan Kanunun 29/2. maddesi ve bu konuda çıkartılan 24,26,28 ve 36 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerine aykırı bir konu bulunmadığından, haksız iade aldığı gerekçesiyle yükümlü şirket adına yapılan tarhiyatı tadilen onayan Vergi Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
Bu nedenle, Vergi Dairesi temyiz isteminin reddi ile yükümlü şirket temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince işin gereği görüşüldü:
Duruşma istemi, 2577 sayılı Kanunun 17. maddesi uyarınca yerinde görülmeyerek incelemeye geçildi.
Uyuşmazlık, münhasıran temel gıda maddesi üretim ve satışıyla uğraşan yükümlü şirketin işlemlerinin incelenmesi sonucu, stokta bulunan emtiaların bünyesinde bulunan Katma değer Vergisinin vergi iadesi yoluyla haksız yere iade edildiğinden bahisle tarh olunan kaçakçılık cezalı Katma Değer Vergisine karşı açılan davayı kısmen kabul eden Mahkeme kararının bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
3065 sayılı Katma değer Vergisi Kanununun 29. maddesinin 1. fıkrasında, mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisini indirebilecekleri, yine aynı maddenin 3297 sayılı Kanunla değişik 2. fıkrasında ise, bir vergilendirme döneminde indirilecek Katma Değer Vergisi toplamı, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan Katma Değer Vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunup iade edilmeyeceği, şu kadar ki, 28. madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranı indirilen temel gıda maddelerinde, indirilmeyen verginin iade olunacağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; yükümlü şirketin satışlarının yem, yumurta ve tavuktan oluştuğu, yumurta ve tavuk teslimlerinin % 3-5, yem teslimlerinin ise % 10-11 oranında Katma Değer Vergisine tabi olduğu, Katma Değer Vergisi ödenmek suretiyle temin edilen girdilerin yem hammadde alışları, kümes giderleri ve genel giderlerden oluştuğu, bu dönemde Katma Değer Vergisi ödenmek suretiyle temin edilen girdiler nedeniyle yüklenilen vergilerin tamamının aynı dönemde indirim konusu yapıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda açıklanan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. Maddesi 2. fıkrasında, temel gıda maddeleri ile ilgili olarak indirilemeyen Katma değer Vergisinin iade edileceği hususu açıkca belirtilmiştir.
Yine bu konu ile ilgili olarak çıkartılan 24,26,28 ve 36 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde stoktaki mallar için ödenen Katma Değer Vergisinin ilgili dönemde indirim konusu yapılamayacağı hususunda da bir açıklama bulunmamaktadır.
Bu nedenle, yem, tavuk, yumurta imal-satış ve ihracat işiyle uğraşan yükümlü şirketin, Katma Değer Vergisi ödemek suretiyle temin ettiği girdileri dolayısıyla yüklendiği vergilerin tamamını indirim konusu yapmasında ve indirilmeyen kısmı ise iade olarak almasında yasaya aykırı bir husus bulunmadığından, haksız iade aldığından bahisle yapılan tarhiyatı kaçakçılık cezasını kusura çevirerek tadilen onayan Vergi Mahkemesi kararında kanuna uyarlık yoktur.
Açıklanan nedenlerle, Vergi Dairesi temyiz isteminin reddine, yükümlü temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … gün ve K: … sayılı kararının bozulmasına ve yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 28.9.1994 gününde oybirliği ile karar verildi.