Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2023/1150 E. , 2023/928 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/1150
Karar No : 2023/928
HAKİMİN REDDİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Davacı … ve … Mahalleleri … Derneği vekili Av. … tarafından; Muğla ili, Milas ilçesi, … Mahallesi sınırları dahilindeki orman sahası için …. Anonim Şirketi adına maden açık işletme (orman) izni verilmesine ilişkin 28/11/2020 tarihli Tarım ve Orman Bakanlığı işleminin iptali istemiyle Tarım ve Orman Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğüne karşı … İdare Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasında açılan davada, davacı tarafından … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi Başkanı ve iki üyesinin reddi isteminde bulunulması üzerine söz konusu talep hakkında karar verilmek üzere Dairemize gönderilen dosyada gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Mahkemelerde çekinme ve ret” başlıklı 57. maddesi;
“1. Tek hakimle görülen davalarda hakimin reddi istemi, reddedilen hakimin katılmadığı idare veya vergi mahkemesince incelenir.
2. İtiraz üzerine veya doğrudan davaya bakmakta olan bölge idare mahkemesi ile idare ve vergi mahkemesi başkan ve üyelerinin reddi istemi, reddedilen başkan ve üyenin katılmadığı bölge, idare ve vergi mahkemesince incelenir.
3. İdare ve vergi mahkemelerinde reddedilen başkan ve üye birden çok ise istem bölge idare mahkemesince incelenir. Bölge idare mahkemelerinde reddedilen başkan veya üye birden çok ise istem Danıştayca incelenir.
4. Danıştayca ve bu mahkemelerce ret istemleri yerinde görülürse işin esası hakkında da karar verilir.
5. Davaya bakmaktan çekinme halinde diğer bir hakimin görevlendirilmesi ile mahkemenin noksan üyesinin tamamlanması veya görevli mahkemenin belirlenmesinde yukarıdaki hükümler uygulanır.” hükmünü içermektedir.
2577 sayılı Kanunun 31. maddesinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na atıf yapılan konular arasında hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti ve reddi konusu da yer almaktadır.
6100 sayılı Kanun’un 36. maddesinde, “Hakimin tarafsızlığından şüpheyi gerektiren önemli bir sebebin bulunması hali” hakimin reddi sebebi olarak kabul edilirken; maddenin (a) bendinde, “Davada, iki taraftan birine öğüt vermiş ya da yol göstermiş olması.”; (b) bendinde, “Davada, iki taraftan birine veya üçüncü kişiye kanunen gerekmediği halde görüşünü açıklamış olması.”; (c) bendinde, “Davada, tanık veya bilirkişi olarak dinlenmiş veya hakim ya da hakem sıfatıyla hareket etmiş olması.”; (ç) bendinde, “Davanın, dördüncü derece de dahil yansoy hısımlarına ait olması.”; (d) bendinde ise, “Dava esnasında, iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunması.” hallerinde hakimin reddi sebebinin var olduğunun kabul edileceği kurala bağlanmış olup; aynı Kanun’un “Ret usulü” başlıklı 38. maddesinde de; “(1) Hâkimin reddi sebebini bilen tarafın, ret talebini en geç ilk duruşmada ileri sürmesi gerekir. Taraf, ret sebebini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise en geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada, yeni bir işlem yapılmadan önce bu talebini hemen bildirmek zorundadır. Belirtilen sürede yapılmayan ret talebi dinlenmez. (2) Hâkimin reddi, dilekçeyle talep edilir. Bu dilekçede, ret talebinin dayandığı sebepler ile delil veya emarelerin açıkça gösterilmesi ve varsa belgelerin eklenmesi gerekir. (3) Hâkimin reddi dilekçesi, reddi istenen hâkimin mensup olduğu mahkemeye verilir. (4) Ret talebi geri alınamaz…” hükmüne yer verilmiştir.
Reddedilen Bölge İdare Mahkemesi Başkan ve Üye sayısı birden fazla olduğu için; istemin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 57. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Dairemizce incelenmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; 27/01/2023 tarihinde kayıtlara giren dilekçe ile davacı tarafından, … İdare Mahkemesi başkan ve üyelerinin tamamı ile … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi Başkanı ve iki üyesinin bir zümreye imtiyaz tanıdıkları ve Anayasal hakları ihlal ettikleri, yargılama görevlerini yerine getirmedikleri gerekçeleriyle görevden çıkarılmaları talebiyle Hakimler ve Savcılar Kuruluna şikayet edildikleri, bu sebeple Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 36. Maddesinin (d) bendi uyarınca aralarında husumet meydana geldiği ileri sürülerek hakimin reddi talebinde bulunduğu anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi hakimlerinden başkan …, üye … ve diğer üye … hakkında reddi hakim talebinde bulunulmasına karşın ret istemine ilişkin olarak ileri sürülen nedenlerin yukarıda yer verilen mevzuat hükmünde belirtilen sebeplerden hiçbirine girmediği, ilgililerin tarafsızlıklarından şüpheyi gerektirecek bir durumun oluşmadığı anlaşıldığından reddi hakim isteminin reddi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, yukarıda isimleri belirtilen … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi Başkan ve Üyelerine ilişkin reddi hakim talebinin reddine, 01/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.