Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2022/744 E.  ,  2023/1372 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/744
Karar No : 2023/1372

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi … Anabilim Dalında uzmanlık eğitimi almakta olan davacının, tıpta uzmanlık eğitiminin sonlandırılarak ilişiğin kesilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının 2018 yılında Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) tarafından ilan edilen 2018 Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı Başvuru Kılavuzda yer alan ve “Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden Uyarı! Uyruklarından biri T.C. olan çift uyruklu adaylar ileride hukuki sorun yaşamamak için Diplomaları tescil edilirken esas alınan uyruklarına göre başvuruda bulunmak zorundadırlar.” kuralına uygun olarak diploması tescil edilirken esas alınan Suriye Arap Cumhuriyeti uyruğuna göre başvuruda bulunduğu ve belirtilen açıklama ve kural doğrultusunda hareket ettiği, dolayısıyla kendisinin hatalı bir beyanı veya yanlış bilgilendirmesinin söz konusu olmadığı, davacının aynı zamanda Türk vatandaşı olduğu gerekçesiyle tesis edilen dava konusu işlemde bu nedenle hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Dairemizce verilen bozma kararına uyularak 2018 Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavları Başvuru Kılavuzu’nda, T.C. uyruklu adaylar ve KKTC uyruklu adayların genel kontenjanları; Mavi Kartlı adaylar ile 2527 uyruklu adayların genel kontenjanlar ile yabancı uyruklu kontenjanlarını (tercih aşamasında hangi kontenjanlardan yararlanacaklarını sistemde seçerek); yabancı uyruklu adayların da yabancı uyruklu kontenjanlarını tercih edebileceklerinin belirtildiği, birden fazla uyruk bilgisi olması nedeniyle hem genel kontenjandan hem de yabancı uyruklu kontenjanından tercih hakkı bulunan adayların, tercih aşamasında hangi kontenjandan yararlanacaklarını sistemde belirterek tercih yapacaklarının öngörüldüğü, uyruğundan biri T.C. olan çift uyruklu adayların ise ileride hukuki sorun yaşamamak için diplomaları tescil edilirken esas alınan uyruklarına göre başvuruda bulunmak zorunda olduklarının belirtildiği, olayda, uyruğundan biri T.C. olan çift uyruklu davacının, Başvuru Kılavuzu’ndaki uyarıyı dikkate almak suretiyle tıpta uzmanlık sınavı başvuru işlemlerini Türk vatandaşı statüsünde yürütmesi gerektiği, yabancı uyruklu kontenjanından yararlanması mümkün olmamasına karşın açık hataya dayalı olarak uzmanlık eğitimine başlatıldığı, bu durumda, davacının üniversiteden ilişiğinin kesilmesine ilişkin Gazi Üniversitesi Rektörlüğü’nün 18/07/2019 tarihli işleminde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle istinaf isteminin kabulü ile Mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 2005 yılı yazında eğitim amacıyla Türkiye’ye geldiği, 03.05.2018 tarihinde başladığı uzmanlık eğitimini 14 ay süreyle kesintisiz olarak yerine getirdiği, başvurduğu sınav şartlarında çifte vatandaşlığa sahip olanlara seçimlik bir hak tanıdığı, davalı idarenin idari işlemi yapmasının yetki ve usulde paralellik ilkesine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Uyruğundan biri Türkiye Cumhuriyeti olan çift uyruklu davacı, 2018 yılı İlkbahar Dönemi Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı’na girmiştir.
Bu sınavda aldığı 49,20204 puanla yabancı uyruklu kontenjanından tercih yapmıştır.
Bu tercihi üzerine, yabancı uyruklu kontenjanından Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi … Ana Bilim Dalı’na yerleştirilmiş ve uzmanlık eğitimine başlamıştır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından davalı Üniversiteye gönderilen … tarih ve … sayılı yazıda da; çifte uyruğa sahip vatandaşlardan, işlemlerini Türk vatandaşı statüsünde yürütmesi gerektiği halde yabancı uyruklu kontenjanlarına yerleşenlerin uzmanlık eğitimine başlatılmaması, eğitime başlatılanların eğitimlerinin sonlandırılması, eğitimini tamamlamış olanların durumlarının ise Sağlık Bakanlığınca değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısının ilgi tutulduğu Gazi Üniversitesi Rektörlüğü’nün 18/07/2019 tarihli işleminde, davacının üniversiteden ilişiğinin kesilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine, incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un 1. maddesinde, “Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde tababet icra ve her hangi surette olursa olsun hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır.”; 2. maddesinde, “Yukarki maddede yazılı diplomanın muteber olması için diploma sahibinin 8 Teşrinisani 1339 tarih ve 369 numaralı kanun mucibince hizmeti mecburesini ikmal etmiş ve diplomasının Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekaletince tasdik ve tescil edilmiş olması lazımdır. Tababet sanatını icra etmek istiyen askeri tabipler de diplomalarını tasdik ve tescil ettirirler. Ancak hizmeti mecburelerini ifa eyledikleri müddetçe diplomaları alıkonulan tabipler bu müddet zarfında dahi icrayı sanata mezundurlar.”; 8. maddesinde, “Türkiye’de icrayı tababet için bu kanunda gösterilen vasıfları haiz olanlar umumi surette hastalıkları tedavi hakkını haizdirler. Ancak her hangi bir şubei tababette müstemirren mütehassıs olmak ve o unvanı ilan edebilmek için Türkiye Tıp Fakültesinden veya Sıhhıye Vekaletince kabul ve ilan edilecek müessesattan verilmiş ve yahut ecnebi memleketlerin maruf bir hastane veya laboratuvarından verilip Türkiye Tıp Fakültesince tasdik edilmiş bir ihtısas vesikasını haiz olmalıdır.” hükümleri yer almaktadır.
26/04/2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği’nin “Uzmanlık eğitimine giriş sınavları” başlıklı 12. maddesinin 1. fıkrasında, “TUS yılda en az iki defa, DUS ve YDUS yılda en az bir defa olmak üzere ÖSYM tarafından yarışma esasına dayanan mesleki bilgi sınavı şeklinde yapılır.”; 5. fıkrasında, “ÖSYM her sınav ve yerleştirme dönemi için işlemleri ayrıntılı olarak açıklayan bir kılavuz hazırlayıp yayımlar.”; 13. maddesinin 9. fıkrasında, “Yerleştirildikleri kurumun atama şartlarını taşımaksızın sınava girip bir programa yerleştirilmiş olanlar uzmanlık eğitimine başlatılmazlar. Şartlardan herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılanlar ile uzmanlık eğitimi sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybedenlerin uzmanlık eğitimine son verilir.” hükümleri bulunmaktadır.
Anılan Yönetmeliğin “Yabancı uyrukluların uzmanlık eğitimi” başlıklı 14. maddesinde de, “(1) Yabancı uyruklular;
a) Kurumlarda yabancı uyruklulara ayrılan kontenjan bulunması,
b) Ana dal uzmanlık eğitimi yapmak için Türkiye’deki tıp veya diş hekimliği fakültelerinin birinden mezun olunması veya yabancı ülkelerdeki bu fakültelerin birinden mezun olup YÖK’ten denklik belgesi alınmış olması; yan dal uzmanlık eğitimi yapmak için Türkiye’deki uzmanlık eğitimi veren kurumlardan uzmanlık belgesi alınmış olunması veya 23, 24 ve 25 inci maddeler çerçevesinde Bakanlıkça verilmiş bir denklik belgesine sahip olunması,
c) Türkiye’de uzmanlık eğitimi yapmalarına engel hallerinin bulunmaması,
ç) Türkiye’de ikametlerine izin verilmiş olması,
d) Uzmanlık eğitimi süresince kendilerine burs verileceğini veya Türkiye’deki giderlerinin karşılanacağını belirten bir belgenin sunulması,
e) Uzmanlık eğitimine giriş sınavlarında ilgili programa yerleştirilmiş olunması,
kaydıyla uzmanlık eğitimine kabul edilir.
(2) Yabancı uyruklular ayrıca mesleki konuları izleyebilecek derecede Türkçe bildiklerini ölçmek amacıyla Kurulun belirleyeceği bir kuruluş tarafından yapılan Türkçe dil bilgisi sınavında başarılı olduklarına dair belgeleri, uzmanlık eğitimine başladıkları tarihten itibaren en geç bir yıl içerisinde sunmak zorundadır. Aksi takdirde bu kişilerin uzmanlık öğrenciliği ile ilişikleri kesilir. Türkiye’deki tıp ve diş hekimliği fakültelerinin Türkçe bölümlerinden mezun olanlarda, Türkçe dil bilgisi başarı belgesi aranmaz.
(3) Usulüne göre yürürlüğe konulan uluslararası antlaşmalarla yabancı ülkelere ayrılan kontenjanlar hariç olmak üzere, uzmanlık eğitimi yapmak isteyen yabancı uyruklulara, uzmanlık öğrenciliği kontenjanlarının %10’una kadar ilave kontenjan ayrılabilir.
(4) Türkiye’de yabancı uyruklu olarak uzmanlık eğitimi görmekte iken Türk uyruğuna geçenlerin uzmanlık eğitimi, eğitime başladıkları statüde devam eder.” kuralı yer almıştır.
2018 Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavları (TUS) Başvuru Kılavuzu’nun “Başvuru” başlıklı 2. bölümünün “Aday Başvuru Formunun Doldurulması” başlıklı 2.3. kısmının 1. maddesinin (a) bendinde, “Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları T.C. Kimlik Numaralarını yazacaklardır.”; aynı kısmın “Uyruğu” başlıklı 10. maddesinin (a) bendinde, “T.C. uyruklular T.C. seçeneğini işaretleyeceklerdir.”; (b) bendinde, “Uyruğundan biri T.C. olan çift uyruklular T.C. seçeneğini işaretleyeceklerdir.”; son paragrafında ise, “Birden fazla uyruğu olan adaylar, bu alanda birden çok seçeneği işaretleyebileceklerdir ancak diğer uyruk bilgilerinin sisteme işlenebilmesi için değişikliğe esas belgelerini dilekçe ekinde Merkezimize göndermelidir…” kuralları yer almaktadır.
Anılan Kılavuz’un “Tercih Bildirimi ve Yerleştirme İşlemleri” başlıklı 5. bölümünün 5.8. maddesinde, “… TC uyruklu adaylar ve KKTC uyruklu adaylar genel kontenjanları; Mavi Kartlı adaylar ile 2527 uyruklu adaylar genel kontenjanlar ile yabancı uyruklu kontenjanlarını (tercih aşamasında hangi kontenjanlardan yararlanacaklarını sistemde seçerek); Yabancı uyruklu adaylar yabancı uyruklu kontenjanlarını tercih edebileceklerdir. Yerleştirme işlemleri de yukarıda belirtilen uyruk bilgilerine göre yapılacaktır.
Birden fazla uyruk bilgisi olması nedeniyle hem genel kontenjandan hem de yabancı uyruklu kontenjanından tercih hakkı bulunan adaylar, tercih aşamasında hangi kontenjandan yararlanacaklarını sistemde belirterek tercih yapacaklardır. Kılavuzdaki KKTC Kontenjanlarını sadece KKTC uyruklu veya uyruğundan biri KKTC olan adaylar tercih edebileceklerdir.
SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN UYARI!
Uyruğundan biri TC olan çift uyruklu adaylar ileride hukuki sorun yaşamamak için diplomaları tescil edilirken esas alınan uyruklarına göre başvuruda bulunmak zorundadırlar.” kuralı yer almıştır.
Anılan Kılavuz’un “Yabancı Uyruklu Adaylar” başlıklı 8. bölümünde, “… UYRUĞU alanında sadece ‘Yabancı Uyruklular’ seçeneği işaretli olan adaylar bu kılavuzdaki Yabancı Uyruklu Kontenjanlarını tercih edebilecekler, diğer kontenjanları tercih edemeyeceklerdir.
‘Yabancı Uyruklular’ seçeneği yanında diğer uyruk alanları da işaretli olan adaylardan, tercih ekranında ‘Yabancı uyruklu kontenjanlarından yararlanmak istiyorum.’ seçeneğini işaretleyen adaylar yabancı uyruklu kontenjanını tercih edebileceklerdir. Uyruğundan biri ‘Yabancı Uyruklular’ olan adaylardan tercih ekranında ‘Yabancı uyruklu kontenjanlarından yararlanmak istiyorum.’ seçeneğini işaretlemeyenler bu kılavuzdaki genel kontenjanlardan tercih yapabilecek, yabancı uyruklular için açılmış kontenjanları tercih edemeyeceklerdir.
Yabancı uyruklu adaylar, bu kontenjanlara, bu kılavuzdaki kurallar uyarınca puanları ve tercihleri göz önünde tutularak yerleştirileceklerdir. Genel kontenjanlarda açık kalsa bile genel kontenjanlara yabancı uyruklu adaylar yerleştirilmez.” kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden; Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşı olan ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 2014 yılında mezun olan davacının diplomasının Sağlık Bakanlığı tarafından 10/07/2014 tarihinde yabancı uyruklu olarak tescil edildiği, davacının 29/05/2017 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla Türk Vatandaşlığını kazandığı, Tıp diplomasının 25/12/2017 tarihinde bu defa Türk vatandaşı olarak tescil edildiği, 2018 Tıpta Uzmanlık Sınavı İlkbahar Dönemine başvuru yapan davacının yabancı uyruklu kontenjandan tercih yaptığı, sınavda başarılı olarak Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi … Anabilim Dalı (yabancı uyruklu) araştırma görevlisi kadrosunda uzmanlık eğitimine 03/05/2018 tarihinde başladığı, Gazi Üniversitesi’nin … tarih ve … sayılı işlemiyle “… ÖSYM tarafından yerleştirmesi yapılan hem Türk vatandaşlığına hem de başka ülke vatandaşlıklarına aynı anda sahip olup yabancı uyruklu kontenjanıyla yerleşen çifte uyruğa sahip vatandaşların işlemlerini Türk vatandaşı statüsünde yürütmesi gerektiği halde yabancı uyruklu kontenjanlarına yerleşenlerin uzmanlık eğitimine başlatılmaması, eğitime başlayanların eğitimlerinin sonlandırılması… hakkındaki Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın yazısı doğrultusunda,… çifte vatandaşlığa sahip olup yabancı uyruklu kontenjanından uzmanlık eğitimi yaptığı tespit edilen davacının ilişiğinin kesilmesine” karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dairemizin 27/12/2022 tarihli ara kararı ile Sağlık Bakanlığından; 10/07/2014 tarihli tescil işlemi ile 25/12/2017 tarihli tescil işlemi arasındaki farkın, 10/07/2014 tarihli ve 25/12/2017 tarihli tescil işleminin mahiyetinin, tescil numarasının hangi durumlarda verildiğinin, 10/07/2014 tarihli tescil işleminden ve 25/12/2017 tarihli tescil işleminden sonra tıp diplomasının ne şekilde kullanılabileceğinin, 25/12/2017 tarihinde tescil işleminin neden tekrarlandığının, 25/12/2017 tarihinden itibaren hangi tescilin hüküm ifade ettiğinin sorulması üzerine 06/02/2023 tarihinde Danıştay Başkanlığı kayıtlarına giren ara karar cevabında; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına sahip hekimler dışındaki tüm hekimlerin yabancı uyruklu olarak kabul edildiği ve Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi’ne yabancı uyruklu numarası ile kayıt altına alındığı, karışıklığa sebep olmamak için tescil numarasının sistem üzerinde kaydedildiği diploma üzerine yazılmadığı, Türk vatandaşlığına geçildiği takdirde diploma üzerine tescil numarası ve tarihinin yazıldığı, yabancı uyruklu ve Türk vatandaşı kayıt numarasının farklı sistemlerde tutulduğu, yabancı uyruklu kayıt numarasının da kaydın bir bütününü oluşturduğu ve mevzuatta yer alan tescil işlemini karşıladığı, uygulamalarının tescil ifadesinin Türk vatandaşlığına hasredilmesi, yabancı uyruklu sağlık personelinin kayıt altına alınması ve Türk vatandaşlığını kazanmaları halinde tescil işlemlerinin tamamlanarak Türk vatandaşlığına geçtiklerine dair şerh düşülmesi yönünde olduğu, her iki işlemde de davacının meslek icra etmesinde bir engel bulunmadığı ancak, çalışma hayatında Türk vatandaşı olmaktan kaynaklı kamu görevlerine girme hakkı ve bundan kaynaklanan mükellefiyetler de yüklendiğinden Bakanlıklarınca 25/12/2017 tarihli TC vatandaşı olarak yapılan tescil işleminin son tescil hükmünü ifade ettiği belirtilmiştir.
Buna göre, her ne kadar ilgili Kılavuz hükmünde T.C. uyruklu adaylar ve KKTC uyruklu adayların genel kontenjanları; yabancı uyruklu adayların da yabancı uyruklu kontenjanlarını tercih edebilecekleri belirtilmiş, birden fazla uyruk bilgisi olması nedeniyle hem genel kontenjandan hem de yabancı uyruklu kontenjanından tercih hakkı bulunan adayların, tercih aşamasında hangi kontenjandan yararlanacaklarını sistemde belirterek tercih yapacakları, uyruğundan biri T.C. olan çift uyruklu adayların ise ileride hukuki sorun yaşamamak için diplomaları tescil edilirken esas alınan uyruklarına göre başvuruda bulunmak zorunda oldukları belirtilmişse de; davacının diplomasına iki tescil işleminin yapıldığı, ilk tescil işleminin yabancı uyruklu olarak yapıldığı, ÖSYM tarafından ilan edilen kılavuzdaki açıklama ve kurallar doğrultusunda hareket etmiş olduğu, seçimlik hakkını kullandığı, sistemin tercih işlemine onay verdiği, kendisinin hatalı bir beyanı veya yanlış bilgilendirmesinin söz konusu olmadığı, söz konusu kılavuzun sınav takvimine ilişkin hususları haricinde içeriğinin daha çok Sağlık Bakanlığınca belirlenmekte ve onaylanmakta olduğu, Sağlık Bakanlığı ve ÖSYM Başkanlığı’ndan kaynaklanan bir uygulamadan dolayı davacının sorumlu tutulamayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, davacının üniversiteden ilişiğinin kesilmesine ilişkin Gazi Üniversitesi Rektörlüğü’nün 18/07/2019 tarihli işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak 22/03/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- İdare ve Vergi Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerektiği oyu ile aksi yöndeki karara katılmıyoruz.