Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2022/6387 E.  ,  2023/2057 K.
.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/6387
Karar No : 2023/2057

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Federasyonu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Hazine ve Maliye uzmanı tarafından düzenlenen …gün ve …sayılı inceleme raporuna istinaden, 2019/01-12 dönemine ilişkin plaka ve basılı kağıt satış gelirinin eksik yatırıldığından bahisle adına düzenlenen 23.452.046,94-TL bedelli …gün ve …sayılı ödeme emrinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; dava konusu ödeme emrine dayanak teşkil eden ” 2019 yılı plaka ve Basılı Kağıt Geliri ” konulu …tarih ve …sayılı İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü işleminin …İdare Mahkemesi’nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile iptaline karar verildiği, dolayısıyla ortada kesinleşmiş bir alacak bulunmadığı gibi …İdare Mahkemesi’nin E:…numaralı dosyasında verilen iptal kararı ile de ödeme emrinin dayanağının kalmadığı sonucuna varıldığından ortada kesinleşmiş ve tahsil edilebilir hale gelmiş bir kamu alacağı bulunmadığı gerekçesiyle bu alacağın tahsili amacıyla düzenlenen dava konusu ödeme emri işleminin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesi’nce; dava konusu ödeme emrinin dayanağı olan, Emniyet Genel Müdürlüğünün …tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, …İdare Mahkemesi’nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile, işin esası incelenmek suretiyle bu işlemin iptaline karar verildiği, bu karara karşı istinaf isteminde bulunulması üzerine Dairelerinin 29.06.2022 gün ve E:2022/169, K:2022/859 sayılı kararıyla, “(…)söz konusu basılı kağıt ve plakaların satış bedellerinin İçişleri Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve davacı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun birlikte imzaladığı Protokolle maliyetler dikkate alınmak suretiyle belirlendiği ve bu Protokolle belirlenen miktarlar üzerinden yapılan satış sonucu elde edilen net gelirin %60’ının Emniyet hizmetlerinde kullanılmak üzere bütçeye özel gelir olarak kaydedileceği hususu göz önüne alındığında, dava konusu 2019 yılı plaka satış geliri olarak 23.137.572,00-TL, basılı kağıt satışı geliri olarak 314.474,94-TL olmak üzere toplam 23.452.046,94-TL eksik yatırıldığı ileri sürülen gelirin; 6183 sayılı Kanun kapsamında bir amme alacağı olarak kabul edilmesine olanak bulunmadığı, anılan tutarın tahsilatına ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık görülmediği (…)” gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verildiği, 6183 sayılı Kanun uyarınca takibi mümkün olmayan alacağa ilişkin olarak düzenlenen ödeme emrinde bu nedenle hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun bu gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Hazine ve Maliye Bakanlığı yazısına istinaden, dava konusu alacağın kamu hizmetinin tatbikatından doğduğundan bahisle davaya konu işlemin tesis edildiği, bu işlemin dayanağı olan işleme karşı açılan davada verilen kararın ise henüz kesinleşmediği, temyiz aşamasında olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararında belirtilen gerekçelerle temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Hazine ve Maliye Uzmanı tarafından hazırlanan 25.12.2020 tarihli ve 140/İR.3/4 sayılı İnceleme Raporu’nda davacı Federasyon tarafından 2019 yılı plaka satış geliri olarak 23.137.572,00-TL, basılı kağıt satış geliri olarak 314.474,94-TL olmak üzere toplam 23.452.046,94-TL’nin eksik yatırıldığının tespit edildiği, Emniyet Genel Müdürlüğünün …tarih ve …sayılı yazısı ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun kapsamında gerekli işlemlerin yerine getirilmesinin Ankara Mithatpaşa Vergi Dairesi Müdürlüğü’nden istenildiği, bunun üzerine davalı idare tarafından davaya konu ödeme emrinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Kağıtların ve plakaların basım ve dağıtımı ile ilgili gelirden pay ayrılması” başlıklı 131’inci maddesinde ; “Trafik şube veya bürolarında ve Milli Eğitim Bakanlığınca açılma izni verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kurslarında iş sahipleri ve kursiyerlerce verilmesi ve kullanılması lüzumlu basılı kağıtlarla plakaların cins ve nevileri İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilir.
Basılı kağıtlar ile plakalar Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca bastırılır ve maliyetleri nazari itibara alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilecek bedel mukabilinde il merkezlerinde veya kuruluşu bulunan ilçelerde, adı geçen Federasyonca İçişleri Bakanlığının tespit edeceği esaslara göre verilir.
Basılı kağıtlar ve plakaların tespit edilen bedel üzerinden satışının federasyona sağladığı net gelirin %60’ı, her yıl Şubat ayı sonuna kadar İçişleri Bakanlığı Merkez Saymanlığı hesabına yatırılır. Yatırılan bu miktarlar, Emniyet Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinde mevcut tertiplere ödenek ya da açılacak özel tertiplere özel ödenek kaydedilir. Gelirin kalanı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna aittir. Özel ödenek kaydedilen tutarlardan harcanmayan miktarlar ertesi yıl bütçesine devren gelir ve ödenek kaydedilir. Ad ve/veya soyad veya tescil edilmiş ticari unvan ihtiva eden plaka satışlarından elde edilen gelirler ile emniyet hizmetleri karşılığında tahsil edilmeleri Maliye Bakanlığınca uygun görülen diğer hizmet gelirleri hakkında da bu fıkra hükümleri uygulanır.
Basılı kağıtlardan, 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamına giren sürücü belgeleri Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü alınarak Emniyet Genel Müdürlüğünce bastırılır. Sürücü belgelerinin değerli kağıt bedeli Emniyet Genel Müdürlüğünce Maliye ve Gümrük Bakanlığına ödenir.
Sürücü belgelerinin bedeli dışında kalan hizmet ve malzemenin karşılığı olan ücretler İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilir. Sürücü belgelerinin verilmesi ve yenilenmesi hizmetlerinden elde edilen gelirin tamamı Türk Polis Teşkilatı Güçlendirme Vakfına aittir. Buna dair usul ve esas ile diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
Basılı kâğıtlar ve tescil plakalarının yetkilendirilenler dışında basımını veya dağıtımını yapanlara 13.374,00 Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca bu kişiler Türk Ceza Kanununun 204 üncü maddesi hükmüne göre cezalandırılır.” hükümleri yer almaktadır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 1. maddesinde; “Devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer’i amme alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacakları ile; bunların takip masrafları hakkında bu kanun hükümleri tatbik olunur. Türk Ceza Kanununun para cezalarının tahsil şekli ve hapse tahvili hakkındaki hükümleri mahfuzdur.” hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu ödeme emrinin dayanağı olarak gösterilen Emniyet Genel Müdürlüğünün … tarih ve …sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, Ankara 10. İdare Mahkemesi’nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile, işin esası incelenmek suretiyle bu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karara karşı istinaf isteminde bulunulması üzerine …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile uyuşmazlık konusu alacağın 6183 sayılı Kanun kapsamında bir amme alacağı olarak kabul edilmesine olanak bulunmadığı, anılan tutarın tahsilatına ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun bu gerekçe ile reddine karar verilmiş ise de Dairemizin 13.04.2023 tarih ve E:2022/5566, K:2023/2055 sayılı kararıyla söz konusu işlemin icrai bir işlem olmadığı sonucuna varıldığından davalıların temyiz istemi kabul edilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Temyize konu kararda gerekçe yönünden atıfta bulunulan …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı Dairemiz kararı ile bozulmuş olmakla beraber, Bölge İdare Mahkemesi’nce sonuçta yapılan değerlendirmede, 6183 sayılı Kanun uyarınca takibi mümkün olmayan alacağa ilişkin olarak düzenlenen ödeme emrinin hukuka aykırı olduğu tekrardan belirtilerek hüküm kurulmuştur.
Bu itibarla dava konusu işlemle talep edilen alacağın 6183 sayılı Kanun uyarınca takibinin mümkün olup olmadığı noktasında değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Olayda, davaya konu edilen alacağa ilişkin hükümler 2918 sayılı Kanunun 131. maddesinde düzenlenmektedir. Buna göre, basılı kağıtlar ile plakalar Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca bastırılmakta, maliyetleri nazari itibara alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı) ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilecek bedel mukabilinde il merkezlerinde veya kuruluşu bulunan ilçelerde, adı geçen Federasyonca İçişleri Bakanlığının tespit edeceği esaslara göre verilmektedir. Basılı kağıtlar ve plakaların tespit edilen bedel üzerinden satışının Federasyona sağladığı net gelirin %60’ı, her yıl Şubat ayı sonuna kadar İçişleri Bakanlığı Merkez Saymanlığı hesabına yatırılmakta ve Emniyet Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinde mevcut tertiplere ödenek ya da açılacak özel tertiplere özel ödenek kaydedilmektedir.
Söz konusu hükmün 6183 sayılı Kanun ile birlikte değerlendirilmesinden, davaya konu alacağın alacaklısının Devlet olduğu fakat 6183 sayılı Kanun’un 1. maddesinde sayılan kamu alacakları kapsamında yer almadığı ve bu nedenle anılan Kanuna göre takip ve tahsilinin sağlanamayacağı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının yukarıda belirtilen GEREKÇE İLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. 2577 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 13/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.