Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2022/5068 E. , 2023/1726 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/5068
Karar No : 2023/1726
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Özel Eğitim Sağlık Hizmetleri Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait … Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinin, 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 43/2 maddesi uyarınca kapatılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Kayseri Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla; tekerrüre ilişkin hükümlerin uygulanabilmesi için, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiilinin tespit edilip, Kanunda belirtilen idari yaptırım kararı verilip davacıya tebliğ edildikten sonra, yeniden yapılan denetimde de aynı mevzuata aykırılıkların tespiti halinde yine Kanunda öngörülen tekerrüre ilişkin idari yaptırım kararının uygulanması gerekirken, 2020 yılı Eylül ve Ekim aylarında gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiiline ilişkin idari yaptırım kararının 02/06/2021 tarihinde tesis edildiği, tekerrüre esas alınan 2020 yılı Aralık ayındaki fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiiline ilişkin idari yaptırım kararının ise ilk fiile ilişkin karardan daha önce 22/05/2021 tarihinde tesis edildiği bir önceki denetim sonucu verilen, fazladan ödenen ders ücretlerinin iki katı olarak davacıdan tahsiline ilişkin kararın tebliğinden önce sonraki fiiller nedeniyle ihlal tespiti yapılmak ve bu ihlaller tekerrüre esas alınmak suretiyle davacı şirkete ait kurum açma izninin iptal edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu, ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait … Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinin, 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 43/2 maddesi uyarınca kapatılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Kayseri Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT :
652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin “Özel eğitim giderleri” başlıklı 43. maddesinin 1. fıkrasında; “Engelliler için sağlık kurulu raporu düzenlemeye yetkili sağlık kurum veya kuruluşlarınca verilen Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporuyla asgari %20 oranında engelli olduğu, 18 yaş altı çocukların Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu ile özel gereksinimi olduğu tespit edilen ve özel eğitim değerlendirme kurulları tarafından da eğitsel değerlendirme ve tanılamaları yapılarak 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında açılan özel eğitim okulları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde verilen destek eğitimini almaları uygun görülen görme, işitme, zihinsel, bedensel yetersizliği olan bireyler ile dil ve konuşma, özel öğrenme güçlüğü, otizm spektrum bozukluğu olan bireylerden ilgili destek eğitim programında belirtilen yaşlardaki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bireylerin eğitim giderlerinin her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarı, Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanır. Bu engelli bireylerin engel grupları ve dereceleri ile engelinin niteliğine göre eğitim programlarının kapsamı ve eğitim süreleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle yönetmelikle belirlenir.” hükmü, 2. fıkrasında; “Birinci fıkrada belirtilen eğitim hizmetini sunan veya yararlananların gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet vermeleri durumunda bu tutarlar, iki katı ve kanunî faiziyle birlikte ilgililerden müteselsilen tahsil edilir. Bu fiillerin özel eğitim okulları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri tarafından tekrarı hâlinde, ayrıca kurum açma izinleri iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun Ek 1. maddesinin 5. fıkrasında “Söz konusu eğitim öğretim hizmetini sunan veya yararlananların, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet vermeleri durumunda bu tutarların, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte bir ay içinde ödenmesi, yapılacak tebligatla sebebiyet verenlerden istenir. Bu süre içinde ödenmemesi hâlinde bu tutarlar, anılan Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığına bağlı vergi daireleri tarafından takip ve tahsil edilir. Bu fiillerin tekrarı hâlinde, ayrıca kurum açma izinleri iptal edilir.
” hükmüne yer verilmiştir.
18/05/2012 tarihli ve 28296 sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği’nin “Ödeme” başlıklı 31. maddesinin 1. fıkrasında “Özel eğitim okulunun özel eğitim ve rehabilitasyon birimine ve özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine devam eden (Değişik ibare:RG-24/5/2013-28656) engelli bireylerin aylık destek eğitimi giderleri, Maliye Bakanlığınca belirlenir ve Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten kurumca (Değişik ibare:RG-24/5/2013-28656) engelli bireye bir ayda sekiz ders saati bireysel ve/veya dört ders saati grup eğitimi verilmesi şartıyla kurumlara ödenir. Ancak, (Değişik ibare:RG-24/5/2013-28656) engelli bireylere herhangi bir nedenle ayda sekiz ders saati bireysel ve dört ders saati grup eğitiminin tamamının verilememesi hâlinde (Değişik ibare:RG-5/9/2019-30879) Hazine ve Maliye Bakanlığınca bireysel eğitim için belirlenen tutarın sekize, grup eğitimi için belirlenen tutarın ise dörde bölünmesiyle bulunan sayı, kurumca verilen ders saati sayısı ile çarpılarak elde edilen tutar kurumlara ödenir.” hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kanun koyucu, kamu düzeninin korunması amacıyla ceza hukuku alanında düzenleme yaparken Anayasa’ya ve ceza hukukunun temel ilkelerine bağlı kalmak koşuluyla toplumda hangi eylemlerin suç sayılacağı ve suç sayılan bu eylemlerin hangi tür ve ölçüde cezai yaptırıma bağlanacağı konusunda anayasal sınırlar içinde takdir yetkisine sahiptir.
Bu yetki, idari yaptırımlar bakımından da geçerlidir. Bu bağlamda hukuka aykırı bir eylemin tekrarlanması halinde faile verilecek cezada artırıma gidilmesi, yasa koyucunun sahip olduğu takdir yetkisinin kapsamındadır.
Aynı fiilin tekrarı halinde uygulanan idari yaptırımın veya tesis edilecek işlemin ağırlığının değişmesinin amacı; ikinci kez aynı fiilin işlenmesi durumunda, fiili işleyen kimsenin işlemiş olduğu ilk fiile göre kusurunun, kanunları ve hukuk düzenin ihlal etme derecesinin daha ağır olması nedeniyle cezada artırım yoluna gidilmesi ya da öngörülenden daha ağır sonuçları olan işlem tesisidir. Cezanın arttırılması ya da öngörülenden daha ağır sonuçları olan işlem tesisi düşüncesinin altındaki asıl nedenin, ikinci kez aynı fiili işleyen bir kimsenin bu davranışı sürekli haline getirmesinin önüne geçmek ve idari düzenin ihlalini engellemektir.
Ayrıca, hukuka aykırı bir fiil gerçekleştirenlerle ile aynı hukuka aykırı fiili tekrar gerçekleştirenler, aynı hukuki konumda olmadıklarından eylemde bulunma sayısına göre faillerin farklı kurallara tabi tutulması ve birden çok gerçekleştirilen eylemler yönünden de eylem sayısına bağlı olarak bir önceki yaptırımdan daha ağır bir yaptırım uygulanması, adil bir dengenin kurulması gereğidir.
Yukarıda yer alan düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere; kanun koyucunun özel eğitim okulları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde eğitim hizmetini sunan veya yararlananların gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet vermeleri durumunda; ödenen tutarların iki katı ve kanuni faiziyle birlikte ilgililerden müteselsilen tahsil edilerek aynı fiilin tekrarı halinde ise kurum açma izni iptaline karar verilecek olup; gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle yersiz ve haksız ödemeye sebebiyet verilmesi durumunda kurum açma izninin iptali, ancak fiilin tekrarlanması durumunda söz konusu olacaktır.
Dosyanın incelenmesinden, … Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi hakkında öğrenci velisi … tarafından çocuğu … nin 2020 yılı Aralık ayında 3 saat eğitim almasına rağmen gelmediği günlerde de ders almış gibi gösterilerek haksız kazanç elde edildiği yönünden CİMER üzerinden yapılan 20/01/2021 tarihli şikayet başvurusu üzerine … Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi hakkında inceleme başlatıldığı, daha sonra … isimli öğrenci velisinin çocuğu … üzerinden sahte imza kullanılarak 2020 yılı Eylül ve Ekim aylarında ödeme alındığı ve haksız kazanç sağlandığı yönünde yapmış olduğu şikayet üzerine iki incelemenin birleştirildiği, yapılan soruşturma sonucunda hazırlanan 36 sayılı inceleme raporunda … isimli öğrenciye … Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde 11/12/2020 tarihinde 1 saat ders verildiği, 1,4,8,15,18,22,25 Aralık tarihlerinde ders verilmediğinin tespit edildiği, 37 sayılı inceleme raporunda ise 2020 yılı Eylül ve Ekim aylarında, … isimli öğrenciye 15 saat eğitim verilmiş gibi evrakların düzenlendiğinin tespit edildiği ve 2020 yılı Aralık ayında gerçeğe aykırı beyan bulunmak suretiyle fazladan ödenmesine sebep olunan ders ücretlerinin 22/05/2021 tarihli işlem ile geri istenildiği, 2020 yılı Eylül ve Ekim aylarında gerçeğe aykırı beyan bulunmak suretiyle fazladan ödenmesine sebep olunan ders ücretlerinin ise 02/06/2021 tarihli işlem ile geri istenildiği, akabinde gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiilinin tekrarlandığından bahisle davacı şirkete ait kurum açma izninin … tarih ve … sayılı işlem ile iptal edildiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda; 2020 yılı Eylül ve Ekim aylarında gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiilinden sonra 2020 yılı Aralık ayında fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiilinin tekrar edildiği, bu fiiler nedeniyle fazladan ödemeye sebebiyet verilen tutarların iki katı ve kanuni faiziyle birlikte tahsiline ilişkin işlemlerin iptali istemiyle İdare Mahkemeleri’nde açılan davaların görev yönünden reddedildiği, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verilmesi fiilin tekrarlandığı hususunun sabit olduğu görülmektedir.
Bu itibarla; uyuşmazlıkta ayrı ayrı dönemlere ait farklı işlemler kapsamında gerçekleşen eylemlerin yukarıda yer verilen mevzuat kapsamında tekerrür kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda; Mahkemece yersiz ve haksız ödemeye sebebiyet verildiğinden bahisle tesis edilen … tarih ve … sayılı işlem ile … tarih ve … sayılı işlemlere ilişkin gerekli inceleme ve değerlendirme yapılmak suretiyle yersiz ve haksız ödemelerin gerçekleşip gerçekleşmediği yolunda yapılan tespit üzerine işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken bu yönde bir değerlendirme yapılmaksızın verilen Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 07/04/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY :
(X)- Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinde yer alan nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın aynen onanması gerektiği oyuyla, karara gerekçe yönünden katılmıyoruz.