Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2022/4241 E. , 2023/969 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/4241
Karar No : 2023/969
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1-… Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Birliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından Antalya Barosuna kayıtlı olarak avukatlık yapmakta iken, kendi isteğiyle baro levhasından silinmesinin akabinde, Baro levhasına avukat olarak yeniden yazılma talebinin kabulüne dair Antalya Barosu Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının uygun bulunmasına ilişkin Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının, Adalet Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı Oluru ile bir daha görüşülmek üzere geri gönderilmesi üzerine, anılan karara uyulmak suretiyle davacının baro levhasına yeniden yazılma talebinin reddi yönünde tesis edilen Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının ve bu kararın dayanağı olan Adalet Bakanlığının … tarih ve … sayılı Olurunun iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Adalet Bakanlığının… tarih ve … sayılı olurunun iptali isteminin; 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığınca tekrar görüşülmek üzere Türkiye Barolar Birliğine geri gönderilen kararlar üzerine Türkiye Barolar Birliğinin ilk kararı onaylama veya onaylamama yönünde karar vermesi gerektiği, bu haliyle Adalet Bakanlığının geri gönderme kararının icrai nitelikte bulunmadığı, idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülebilir işlem niteliği de taşımadığından 2547 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-b maddesi gereğince incelenmeksizin reddine; Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun… tarih ve … sayılı kararının iptali istemi bakımından; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerin ön lisans ve lisans diplomaları, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bakımından denklik işlemlerinden muaf tutulmuşsa da ön lisans ve lisans öğretimindeki yatay ve dikey geçişlerin Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş kriter ve esaslara tabi olduğu, baro levhasına kayıt için diplomanın bu kriter ve esaslara uygun olduğunu tevsik edici belge istenilmesine hukuken bir engel bulunmadığı, davacının da KKTC’de bulunan Yakın Doğu Üniversitesi Hukuk Fakültesine yerleştirildikten sonra yatay geçiş yapmak suretiyle Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olduğu ve söz konusu yatay geçişin Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş kriter ve esaslara uygunluğunu ortaya koyan Yükseköğretim Kurulu tarafından düzenlenmiş “anlaşmaya uygunluk yazısı” alması gerekirken bu koşul sağlanmadan yapılan baro levhasına yeniden yazılma talebinin reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, 1136 sayılı Kanun’un 73. maddesinde yer alan levhaya yeniden yazılma talebinde bulunanların ilk yazılmaya esas olan şartların hepsinin veya bir kısmının varlığını ispatla zorunlu tutulabileceği yönündeki hüküm dikkate alındığında, davacının daha önce avukatlık başvurusunun kabul edilmiş olmasının kendisi için kazanılmış hak doğurmayacağı, diğer taraftan davacının diploma denklik belgesi başvurularında istenilen belgelerle birlikte e-devlet üzerinden Kurula başvurmak suretiyle “anlaşmaya uygunluk yazısı” alması halinde baro levhasına avukat olarak yazılma talebiyle yeni bir başvuru yapabileceği ve bu talebin reddedilmesi halinde ise bu işlemi dava konusu edebileceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu, davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. Maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesince sadece YÖK görüşü esas alınmak suretiyle 24 Ağustos 2011 tarihinde yürürlüğe giren milletlerarası anlaşma hükümleri gözardı edilerek, denklik muafiyetini dolaylı olarak tanımamak için anlaşmaya uygunluk yazısı alınmadığı gerekçesiyle verilen ret kararının adil yargılanma ve gerekçeli karar hakkını ihlal ettiği, YÖK’ün anılan görüşüne dayanak Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği’nin 05/12/2017 tarih ve 30261 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, davacının ise 2011 yılında ÖSYM tarafından Yakın Doğu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne yerleştirildiği, 2014 yılında Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne yatay geçiş yaptığı ve 2016 yılında mezun olduğu , stajını tamamlayarak 15/09/2017 tarihli Antalya Barosu Yönetim Kurulu kararı ile Baro Levhasına yazıldığı, 2017 yılında yürürlüğe giren mevzuatın geriye dönük olarak uygulanmasının mümkün olmadığı, aksi kabul edilse dahi Anlaşmanın 8. maddesi uyarınca Kıbrıstaki üniversitelerin durumunun her yıl YÖK tarafından değerlendirmeye tabi tutulacağının kararlaştırılmış olması karşısında, YÖK tarafından tanınan Uluslararası Kıbrıs Üniversitesinden mezun olan davacının diplomasının geçersiz sayılmasının hakkaniyete uygun olmadığı, anılan üniversiteye müzekkere yazılarak 2014 yılı yatay geçiş evraklarının celbinin istenmesi taleplerinin kabul edilmediğini, davacı mezun olduktan ve 3 yıl avukat olarak çalıştıktan sonra yapılan bu denetime istinaden mesleğe girişinin engellenmesinin hukuki belirlilik ve haklı beklenti ilkelerine ve kazanılmış hak kavramına aykırı olduğu, davacının kazanılmış hakkının bulunmadığına yönelik tespitin ise yerleşik yargı kararlarına aykırı olduğu belirtilerek, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davalı …Birliği Başkanlığı tarafından; KKTC hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerin önlisans ve lisans diplomaları T.C. vatandaşları bakımından denklik işlemlerinden muaf tutulmuşsa da ön lisans ve lisans öğretimindeki yatay ve dikey geçişlerin T.C. yükseköğretim kurumlarınca kabul edilmiş kriter ve esaslara tabi olduğu, baro levhasına kayıt için diplomanın bu kriter ve esaslara uygun olduğunu kanıtlayıcı belge istenilmesinin hukuka uygun olduğu, davacının hali hazırda böyle bir başvuruda bulunmadığı görüldüğünden “anlaşmaya uygunluk yazısı “ bulunmadığından kazanılmış hakkın varlığından da bahsedilemeyeceği, anılan yazının davacı ile aynı durumda olan herkesten istenilmiş olması bakımından eşitlik ilkesine aykırılık bulunmadığı, davacının daha önce baro levhasına kaydı bulunmasının Avukatlık Kanunu 3. madde de aranan koşulların davacı açısından tekrar araştırılmasına engel teşkil etmeyeceği belirtilerek, temyiz isteminin reddi ile hukuka uygun Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması talep edilmiştir.
Davalı …Bakanlığı tarafından; temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
2010 ÖSYS ek yerleştirme sonucuna göre KKTC’de bulunan Yakın Doğu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne yerleşen davacının, 2014 yılında yatay geçiş yaptığı Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 2016 yılında mezun olduğu, stajını tamamlaması üzerine 15/09/2017 tarihli kararla Antalya Barosu levhasına yazıldığı, 04/11/2019 tarihli dilekçe ile ticari faaliyette bulunmak üzere baro levhasından silinme talebinde bulunması üzerine Antalya Barosu Yönetim Kurulunun …tarih ve … sayılı kararıyla baro levhasından silindiği, davacının Baro levhasına yeniden yazılma talepli 20/01/2020 tarihli başvurusunun kabulüne dair Antalya Barosu Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla uygun bulunduğu, Adalet Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemiyle kararın bir daha görüşülmek üzere Türkiye Barolar Birliği’ne geri gönderilmesi üzerine, Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı işlemiyle anılan karara uyulmak suretiyle davacının baro levhasına yeniden yazılma talebinin reddine karar verilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 90. maddesinin beşinci fıkrasında; “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir.” hükmüne yer verilmiştir.
16/01/2009 tarihinde imzalanan Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukuna Göre Kurulmuş Olan Üniversitelerin Karşılıklı Tanınmasına Dair Milletlerarası Anlaşma’nın 2. maddesinde; “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerin ön lisans ve lisans diplomaları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bakımından denklik işlemine tabi tutulmaksızın Türkiye Cumhuriyeti’nde de geçerlidir. Ancak bunun için, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan kişilerin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan bir üniversitedeki lisans veya önlisans programına, Türkiye Cumhuriyeti üniversitelerindeki lisans ve önlisans programlarına öğrenci yerleştirmeye ilişkin olarak Türkiye Cumhuriyeti hukukuna göre her yıl yapılan sınav sonuçlarına göre yerleştirilmiş olmaları şarttır.”, 4. maddesinde; “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerden verilmiş olan ön lisans ve lisans diplomaları ile ilgili olarak işbu Anlaşma hükümlerine göre denklik işlemi yapılmasına gerek olmaması, ibraz edilen diplomanın sıhhatinin Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulu tarafından araştırılmasına engel teşkil etmemektedir”, 6. maddesinde; “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti üniversitelerinde öğrenim gören Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bakımından, ön lisans ve lisans öğretimindeki yatay ve dikey geçişlerle ilgili olarak, Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş kriter ve esaslar uygulanır.”, 8. maddesinde ise; “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti üniversitelerinin akademik standartları Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yükseköğretim Planlama, Denetleme, Akreditasyon ve Koordinasyon Kurulu ile Türkiye Cumhuriyeti Yğükseköğretim Kurulu tarafından oluşturulan müşterek bir komisyon tarafından her yıl değerlendirmeye tabi tutulur. Bu komisyon, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yükseköğretim Planlama, Denetleme, Akreditasyon ve Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen iki profesör ve Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen üç profesörden oluşur. Sözkonusu Komisyonca belirlenen standartlar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı’nın görüşüne sunulduktan sonra uygulanır. Komisyon üyelerinin istihdamı ve bu üyelere yapılacak ödemeler bakımından her devletin kendi iç hukuku uygulanır.” hususları düzenlenmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 7. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 44. maddesinin (c) fıkrasına dayanılarak çıkarılan ve 24/04/2010 tarih ve 27561 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin “Kurumlar arası yatay geçiş” başlıklı 11. maddesinin; (1) Kurumlar arası yatay geçiş yükseköğretim kurumlarının aynı düzeydeki eşdeğer diploma programları arasında ve Yükseköğretim Kurulu tarafından yayınlanan kontenjanlar çerçevesinde yapılır. (2) Kurumlar arası yatay geçiş için öğrencinin, kayıtlı olduğu programda bitirmiş olduğu dönemlere ait genel not ortalamasının en az 100 üzerinden 60 olması şarttır. (3) İkinci fıkradaki başarı şartını sağlayamayan ancak merkezi yerleştirme puanı geçiş yapmak istediği diploma programının taban puanına eşit veya yüksek olan adaylar yatay geçiş başvurusu yapabilir… (6) Lisans derecesi verilen diploma programlarında; dört yıllık eğitim verenlerde ikinci ve üçüncü sınıfları için, beş yıllık eğitim verenlerde ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflar için, altı yıllık eğitim verenlerde ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci sınıflar için yatay geçiş kontenjanları ile başvuru ve değerlendirme takvimi Temmuz ayı içinde ilan edilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 3. maddesinde; “Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya yabancı memleket hukuk fakültesinden mezun olup da Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden başarılı sınav vermiş bulunmak,” avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için aranan şartlar arasında sayılmıştır. .
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kararın Adalet Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı olurunun iptali isteminin 2547 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-b maddesi gereğince incelenmeksizin reddine yönelik kısmı yönünden yapılan inceleme:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın belirtilen kısmı usul ve hukuka uygun olup, davacı tarafından ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmı yönünden bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının iptali isteminin reddine yönelik kısmı bakımından;
Yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında 2009 tarihinde imzalanan milletlerarası anlaşma hükümleri uyarınca 2010 yılı ÖSYS ek yerleştirme sonucuna göre KKTC Yakın Doğu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kayıt yaptıran davacının, anılan üniversiteden mezun olması halinde diplomasının denklik işlemine tabi tutulmaksızın Türkiye Cumhuriyeti’nde geçerli olacağı açıktır.
Dava konusu uyuşmazlık, davacının 2010 yılı ÖSYS ek yerleştirme sonucuna göre yerleştirildiği KKTC Yakın Doğu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitimini tamamlamayarak, 2014 yılında yatay geçiş yaptığı Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olarak diploma alması ve bu yatay geçişin hukuka uygun olup olmadığı hususundan kaynaklanmaktadır.
Bu çerçevede; Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukuna Göre Kurulmuş Olan Üniversitelerin Karşılıklı Tanınmasına Dair Milletlerarası Anlaşmanın 6. maddesinde KKTC’de yapılan yatay geçişler açısından Türkiye Cumhuriyeti mevzuatının gözetileceğinin hüküm altına alındığı, konuya ilişkin Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin kurumlar arası yatay geçişi düzenleyen 11. maddesinde yatay geçişin şartları açısından öncelikle 100 üzerinden 60 not ortalaması gerektiği, ancak merkezi yerleştirme puanı geçiş yapmak istediği diploma programının taban puanına eşit veya yüksek olan adayların sözkonusu not ortalaması şartını sağlamalarına gerek olmadığı düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacının 2010 yılı ÖSYS ek yerleştirme sonucuna göre TM-2 Puan Türü ile 338,287 puan aldığı, davacının ÖSYM tarafından yerleştirilmesinin yapıldığı 2010 yılında, yatay geçiş yaptığı Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin taban puanının TM-2 Puan Türü ile 329,421 olduğu, merkezi yerleştirme puanının yatay geçiş yapmak istediği/yaptığı diploma programının taban puanından fazla olduğu, yatay geçiş yaparak mezun olduğu Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin akademik standartlarının anılan milletlerarası anlaşmanın 8. maddesi uyarınca oluşturulan Komisyon tarafından her yıl yapılması zorunlu olan değerlendirmeyi geçemediği hususunda dosya içerisinde herhangi bir bilgi belge bulunmamaktadır.
YÖK Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı’na hitaben yazdığı … tarih ve … sayılı yazıda “… KKTC’deki yükseköğretim kurumlarının ÖSYS/YKS Kılavuzunda yer alan programlarına ÖSYM tarafından merkezi yerleştirmeyle kaydolanlardan kurum içi, kurumlararası ve Ek Madde-1 ile “Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik” uyarınca yatay geçiş yapanların (KKTC içi ve Türkiye’den KKTC’ye yatay geçiş yapanlar dahil) …” denklik mevzuatına tabi olmadıkları ve anılan kişilerden denklik istenmeyeceğinin belirtildiği, KKTC’deki yükseköğretim kurumlarının anılan anlaşma kapsamında Türk ve KKTC akademik personelinden oluşan Komisyonca her yıl değerlendirmeye alındığı, davacının yaptığı yatay geçişin hukuka aykırı olduğu hususunda herhangi bir tespit yapılmadığı ve davacının eğitimini tamamlayarak mezun olduğu hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacının yaptığı yatay geçişe yönelik “anlaşmaya uygunluk yazısı” almadığı gerekçesiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığ görülmektedir.
Bu itibarla; Mahkeme kararının davanın reddi yolundaki kısmına karşı yapılan istinaf kanun yolu başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamakta olup; anılan kararın bozulması gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının;
a) Adalet Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı olurunun iptali isteminin incelenmeksizin reddine yönelik kısmının ONANMASINA,
b) Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının iptali isteminin reddine yönelik kısmının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak 02/03/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.